مراد از عصمت در مقام تلقی وحی چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۱۴: خط ۱۴:
در تبیین مفهوم [[عصمت]] در دریافت [[شریعت]] می‌‌توان گفت: [[پیامبران]] [[ شریعت]] را به طور دقیق و بدون هرگونه زیاده و نقصانی از مبدأ [[وحیانی]] دریافت می‌کنند. [[عصمت]] در [[حفظ شریعت]] نیز یعنی [[انبیاء]] در فاصله میان اخذ تا ابلاغ شریعت، در [[حفظ]] و نگهداری [[شریعت]] دچار [[سهو]] و [[نسیان]] نمی‌شوند. ضمناً در این مرتبه خطای عمدی متصور نیست بلکه آنچه مطرح است [[سهو]] و [[نسیان]] است<ref>ر.ک: سبحانی، جعفر، منشور جاوید، ج۳، ص۱۸۰.</ref>.<ref>[[مهدی مهدوی اعلاء|مهدوی اعلاء، مهدی]]، [[علی رضا خاتم شیشه‌بر|خاتم شیشه‌بر، علی رضا]]، [[بازکاوی نگرش اندیشمندان علم کلام در باب قلمرو عصمت انبیاء‌ با تاکید بر آراء سید مرتضی و فخرالدین رازی (مقاله)|بازکاوی نگرش اندیشمندان علم کلام در باب قلمرو عصمت انبیاء‌؛ با تاکید بر آراء سید مرتضی و فخرالدین رازی]]، پژوهشنامه کلام تطبیقی شیعه بهار و تابستان ۱۴۰۱ - شماره ۱، ص۱۴۸ ـ ۱۶۸.</ref>
در تبیین مفهوم [[عصمت]] در دریافت [[شریعت]] می‌‌توان گفت: [[پیامبران]] [[ شریعت]] را به طور دقیق و بدون هرگونه زیاده و نقصانی از مبدأ [[وحیانی]] دریافت می‌کنند. [[عصمت]] در [[حفظ شریعت]] نیز یعنی [[انبیاء]] در فاصله میان اخذ تا ابلاغ شریعت، در [[حفظ]] و نگهداری [[شریعت]] دچار [[سهو]] و [[نسیان]] نمی‌شوند. ضمناً در این مرتبه خطای عمدی متصور نیست بلکه آنچه مطرح است [[سهو]] و [[نسیان]] است<ref>ر.ک: سبحانی، جعفر، منشور جاوید، ج۳، ص۱۸۰.</ref>.<ref>[[مهدی مهدوی اعلاء|مهدوی اعلاء، مهدی]]، [[علی رضا خاتم شیشه‌بر|خاتم شیشه‌بر، علی رضا]]، [[بازکاوی نگرش اندیشمندان علم کلام در باب قلمرو عصمت انبیاء‌ با تاکید بر آراء سید مرتضی و فخرالدین رازی (مقاله)|بازکاوی نگرش اندیشمندان علم کلام در باب قلمرو عصمت انبیاء‌؛ با تاکید بر آراء سید مرتضی و فخرالدین رازی]]، پژوهشنامه کلام تطبیقی شیعه بهار و تابستان ۱۴۰۱ - شماره ۱، ص۱۴۸ ـ ۱۶۸.</ref>


از جمله مباحث مورد اتفاق اندیشمندان امامیه در این قرون و حتی امروز، ضرورت عصمت پیامبران از [[گناه]] پس از تصدی منصب نبوت و امامت است. تصریح به این مسأله دست کم از دوران امامان معصوم{{ع}} مطرح شده و تا به امروز نیز ادامه داشته است<ref>[[محمد حسین فاریاب|فاریاب، محمد حسین]]، [[عصمت امام (کتاب)|عصمت امام]]، ص۴۱۲.</ref>. این بخش خود به چهار قسم دیگر تقسیم می‌شود که عبارت‌اند از:
از جمله مباحث مورد اتفاق اندیشمندان امامیه در این قرون و حتی امروز، ضرورت عصمت پیامبران از [[گناه]] پس از تصدی منصب نبوت و امامت است. تصریح به این مسأله دست کم از دوران امامان معصوم{{ع}} مطرح شده و تا به امروز نیز ادامه داشته است. این بخش خود به چهار قسم دیگر تقسیم می‌شود که عبارت‌اند از:


'''اول: [[عصمت در تلقی وحی|عصمت در تلقی]] و [[عصمت در ابلاغ وحی|ابلاغ وحی]]'''؛
'''اول: [[عصمت در تلقی وحی|عصمت در تلقی]] و [[عصمت در ابلاغ وحی|ابلاغ وحی]]'''؛
خط ۲۴: خط ۲۴:
'''چهارم: [[عصمت از گناه]]'''.
'''چهارم: [[عصمت از گناه]]'''.


بیشتر متکلمان شیعه و [[سنی]]، [[عصمت انبیا]] در این مراحل ـ دست کم در [[دروغگو]] نبودن در مقام تبلیغ ـ را قبول دارند<ref>شرح الأسماء الحسنى، ج۲، ص۳۶؛ ر.ک: أبو عبدالله محمد بن عبدالباقی الزرقانی المصری المالکی، شرح المواهب اللدنیه بالمنح المحمدیه، ج۵، ص۳۱۴؛ گوهر مراد، ص۴۲۱؛ ایجی، المواقف، ص۳۵۸.</ref>. به غیر از [[قاضی عبدالجبار]] که [[کذب]] [[سهوی]] را در تبلیغ [[رسالت]] تجویز کرده است<ref>{{عربی|«وایضا لا خلاف بین الامه فی وجوب عصمتهم فیما یتعلق بالتبلیغ و عدم جواز الخطاء فیه لا عمدا ولا سهوا والا لم یبق الاعتماد علی شئ من الشرایع»}}، ر.ک: شرح قوشچی، ص۴۶۴. تجویز خطا در ابلاغ رسالت به صورت سهو و نسیان به ابوبکر باقلانی نیز نسبت داده شده است. ر.ک: ایجی، المواقف، ص۳۵۸؛ گوهر مراد، ص۴۲۱؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، ج۱۱، ص۸۹.</ref>.<ref>[[محمد حسین فاریاب|فاریاب، محمد حسین]]، [[عصمت امام (کتاب)|عصمت امام]]، ص۳۸۰-۲۷۹.</ref> همچنین عموم مسلمانان، پیامبران را در ابلاغ وحی نیز [[معصوم]] می‌دانند؛ تنها گروهی از «[[کرامیه]]» و «[[حشویه]]» لغزش پیامبران را در گفتار پذیرفته و [[افسانه غرانیق]] را [[شاهد]] آن دانسته‌اند<ref>عبدالحمید بن حبة الله بن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، ج۷، ص۱۸.</ref>.<ref>[[جعفر انواری|انواری، جعفر]]، [[نور عصمت بر سیمای نبوت (کتاب)|نور عصمت بر سیمای نبوت]] ص۵۹-۶۴.</ref>
بیشتر متکلمان شیعه و [[سنی]]، [[عصمت انبیا]] در این مراحل ـ دست کم در [[دروغگو]] نبودن در مقام تبلیغ ـ را قبول دارند<ref>شرح الأسماء الحسنى، ج۲، ص۳۶؛ ر.ک: أبو عبدالله محمد بن عبدالباقی الزرقانی المصری المالکی، شرح المواهب اللدنیه بالمنح المحمدیه، ج۵، ص۳۱۴؛ گوهر مراد، ص۴۲۱؛ ایجی، المواقف، ص۳۵۸.</ref>. به غیر از [[قاضی عبدالجبار]] که [[کذب]] [[سهوی]] را در تبلیغ [[رسالت]] تجویز کرده است<ref>{{عربی|«وایضا لا خلاف بین الامه فی وجوب عصمتهم فیما یتعلق بالتبلیغ و عدم جواز الخطاء فیه لا عمدا ولا سهوا والا لم یبق الاعتماد علی شئ من الشرایع»}}، ر.ک: شرح قوشچی، ص۴۶۴. تجویز خطا در ابلاغ رسالت به صورت سهو و نسیان به ابوبکر باقلانی نیز نسبت داده شده است. ر.ک: ایجی، المواقف، ص۳۵۸؛ گوهر مراد، ص۴۲۱؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، ج۱۱، ص۸۹.</ref>.<ref>[[محمد حسین فاریاب|فاریاب، محمد حسین]]، [[عصمت امام (کتاب)|عصمت امام]]، ص۲۷۹ ـ ۲۸۰.</ref> همچنین عموم مسلمانان، پیامبران را در ابلاغ وحی نیز [[معصوم]] می‌دانند؛ تنها گروهی از «[[کرامیه]]» و «[[حشویه]]» لغزش پیامبران را در گفتار پذیرفته و [[افسانه غرانیق]] را [[شاهد]] آن دانسته‌اند<ref>عبدالحمید بن حبة الله بن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، ج۷، ص۱۸.</ref>.<ref>[[جعفر انواری|انواری، جعفر]]، [[نور عصمت بر سیمای نبوت (کتاب)|نور عصمت بر سیمای نبوت]] ص۵۹-۶۴.</ref>


عصمت در این مرحله دو بخش دارد:
عصمت در این مرحله دو بخش دارد:
خط ۳۰: خط ۳۰:
# [[عصمت از خطا]] در تلقّی و دریافت و فهم [[وحی]] و رساندن آن به مردم.
# [[عصمت از خطا]] در تلقّی و دریافت و فهم [[وحی]] و رساندن آن به مردم.


دلایل عقلی و [[قرآنی]] و [[روایی]] بسیاری برای عصمت در این دو بخش بیان شده است که به چند مورد اشاره می‌کنیم<ref>[[محمد حسین فاریاب|فاریاب، محمد حسین]]، [[عصمت امام (کتاب)|عصمت امام]]، ص۳۸۰-۲۷۹.</ref>.
دلایل عقلی و [[قرآنی]] و [[روایی]] بسیاری برای عصمت در این دو بخش بیان شده است که به چند مورد اشاره می‌کنیم<ref>[[محمد حسین فاریاب|فاریاب، محمد حسین]]، [[عصمت امام (کتاب)|عصمت امام]]، ص۲۷۹ ـ ۲۸۰.</ref>.


=== دیدگاه‌ متکلمان اسلامی ===
=== دیدگاه‌ متکلمان اسلامی ===
۱۱۲٬۸۷۲

ویرایش