←عصمت از گناهان صغیره و کبیره، پیش یا پس از تصدی منصب
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
|||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
===== [[عصمت از گناهان]] صغیره و کبیره، پیش یا پس از تصدی منصب ===== | ===== [[عصمت از گناهان]] صغیره و کبیره، پیش یا پس از تصدی منصب ===== | ||
تمامی متکلمان شیعه [[پیامبران الهی]] و [[امامان]] اثنی عشر را از انجام کلیه گناهان صغیره و کبیره، قبل و پس از تصدی منصب، [[معصوم]] می‌دانند و اختلافی در این خصوص میان آنها وجود ندارد هرچند در آرای [[متکلمان]] [[اهل سنت]] در این بحث اختلافاتی میان اصل [[عصمت پیامبران]] از [[گناهان]] قبل از رسیدن به [[مقام نبوت]] و نیز در جواز یا عدم جواز [[ارتکاب گناهان]] صغیره پس از تصدی [[نبوت]]، وجود داشته و در مورد عدم [[عصمت]] [[جانشینان پیامبر خاتم]] نیز اتفاق دارند. | پیش از توضیح این بخش لازم است به صورت اجمالی به مراتب گناه اشاره گردد تا معلوم شود که معصومان در چه مراتبی از گناه معصوم هستند. | ||
'''مراتب گناه''' | |||
[[گناه]] و [[نافرمانی]] دارای مراتبی است<ref>ر.ک: المیزان، ج۶، ص۳۷۱. </ref> که پیشتر باید روشن شود [[عصمت]] از کدامیک از آنها مورد ادعای ما می‌باشد. به همین منظور لازم است مراحل و مراتب گناه را بازشناسیم: | |||
'''گناه قانونی و [[شرعی]]''': این همان معنای مشهور گناه است، و منظور از آن تخلف از [[قانون]] مطاع (اعم از قانون [[دینی]] یا غیر آن) است. این مرحله در امور شرعی مطابق است با تخلف از [[اوامر و نواهی]] مولوی و ما معتقدیم که تمامی [[انبیا]] از ارتکاب این قسم از گناه معصومند. | |||
'''گناه [[اخلاقی]]''': یعنی کاری از شخص سر زند که مخالف [[مکارم اخلاق]] باشد؛ هر چند که از حیث قانون و [[شرع]]، ممنوع و [[حرام]] نباشد. گناه اخلاقی نسبت به موقعیت [[اجتماعی]] افراد متفاوت است. مثلاً نسبت به برخی از افراد هیچ اشکال اخلاقی ندارد که فی‌المثل یک نوشیدنی را به دست گرفته، در معابر عمومی، مشغول نوشیدن آن باشند. اما ممکن است چنین عملی برای افرادی که از نظر موقعیت اجتماعی و دینی در مرتبه بالایی قرار دارند، خلاف اخلاقی محسوب شود و مرتکب آن، مورد [[سرزنش]] قرار گیرد. | |||
'''گناه در مقام [[محبّت]]''': مقام محبّت لوازم و اقتضائاتی دارد که اگر محبّ به یکی از آن اقتضائات و [[آداب]] عمل نکند و از آن [[غفلت]] نماید، این کار را بزرگ‌ترین گناه برای خویش دانسته و پیوسته از آن [[استغفار]] و اظهار [[پشیمانی]] می‌کند. اقتضای [[محبت]] کامل این است که محبّ تمام توجه‌اش به محبوب باشد و نهایت [[انقیاد]] و [[فرمانبرداری]] را از او داشته باشد، و هیچ‌گاه از او [[غافل]] نشود. تنها و تنها به محبوب و خواسته‌های او بنگرد و همّ و غمش جلب [[رضایت]] او باشد.<ref>[[احمد حسین شریفی|شریفی، احمد حسین]]، [[حسن یوسفیان|یوسفیان، حسن]]، [[پژوهشی در عصمت معصومان (کتاب)|پژوهشی در عصمت معصومان]]، ص ۱۸۱.</ref>. | |||
با توجه به آنچه گفته شد، می‌گوییم: تمامی متکلمان شیعه [[پیامبران الهی]] و [[امامان]] اثنی عشر را از انجام کلیه گناهان صغیره و کبیره، قبل و پس از تصدی منصب، [[معصوم]] می‌دانند و اختلافی در این خصوص میان آنها وجود ندارد هرچند در آرای [[متکلمان]] [[اهل سنت]] در این بحث اختلافاتی میان اصل [[عصمت پیامبران]] از [[گناهان]] قبل از رسیدن به [[مقام نبوت]] و نیز در جواز یا عدم جواز [[ارتکاب گناهان]] صغیره پس از تصدی [[نبوت]]، وجود داشته و در مورد عدم [[عصمت]] [[جانشینان پیامبر خاتم]] نیز اتفاق دارند. | |||
مرحوم [[شیخ مفید]] همچون دیگر متکلمان امامیه به [[عصمت امام]] از گناهان صغیره و کبیره پس از تصدی منصب [[امامت]] تصریح کرده و می‌‌گوید: [[پیامبران]] و امامان - پس از پیامبران - در حال نبوت و [[امامت]] خود از [[گناهان کبیره]] و صغیره معصوم‌اند<ref>مفید،[[ محمد بن محمد]] بن نعمان، تصحیح الاعتقادات، ص۱۲۹؛ همو، الفصول المختاره، ص۱۰۵-۱۰۴</ref>. دیدگاه مرحوم مفید درباره عصمت پیامبران پیش از تصدی منصب نبوت، با توجه به کلمات به ظاهر متعارض ایشان در این خصوص چندان روشن نیست به طوری که برخی محققان معاصر معتقدند وی در این خصوص دیدگاه راسخی ندارد<ref>فرمانیان، [[مهدی]]، مقاله [[عصمت امام]]، ص۱۹</ref>. وی در مواردی در عصمت پیامبران پیش از تصدی منصب توقف نموده<ref>مفید، محمد بن محمد بن نعمان، تصحیح الاعتقادات، ص۱۳۰</ref> و در مواضعی نیز تنها به عصمت پیامبران از گناهان صغیره تاکید کرده و میان گناهان صغیره ای که فاعل آن در اثر انجامش [[خوار]] شده و غیر آن تفکیک قائل شده و بر این اساس عصمت پیامبران از گناهان صغیره نوع اول را لازم دانسته است به خلاف نوع دوم<ref>مفید، محمدبن [[محمد بن نعمان]]، اوائل المقالات، ص۶۵ و ۶۲</ref>، از جمع بندی نظریات مرحوم [[ابوالصلاح حلبی]] در این خصوص نیز به دست می‌‌آید که ایشان نیز قائل به عصمت پیامبران پیش و پس از تصدی منصب نبوت بوده است<ref>[[حلبی]]، ابوالصلاح، کافی فی الفقه، ص۱۰۴</ref>. در [[اندیشه]] [[شیخ طوسی]]، [[پیامبران]] و [[امامان]] از همه [[گناهان کبیره]] و صغیره معصوم‌اند. عبارت‌های او حاکی از آن است که ایشان میان [[عصمت]] قبل از تصدی منصب یا پس از آن تفاوتی قائل نشده است<ref>[[طوسی]]، [[ محمد بن حسن]]، التبیان، ج۸، ص۴۳۰-۴۲۹؛ همو، المبسوط، تحقیق: [[محمدتقی]] کشفی، ج۳، ص۲۷۰؛ همو، تمهیدالاصول، تصحیح: عبدالمحسن مشکوة الدینی، ص۳۶۱.</ref>.<ref>فاریاب، محمدحسین، عصمت امام، ص380-279.</ref> | مرحوم [[شیخ مفید]] همچون دیگر متکلمان امامیه به [[عصمت امام]] از گناهان صغیره و کبیره پس از تصدی منصب [[امامت]] تصریح کرده و می‌‌گوید: [[پیامبران]] و امامان - پس از پیامبران - در حال نبوت و [[امامت]] خود از [[گناهان کبیره]] و صغیره معصوم‌اند<ref>مفید،[[ محمد بن محمد]] بن نعمان، تصحیح الاعتقادات، ص۱۲۹؛ همو، الفصول المختاره، ص۱۰۵-۱۰۴</ref>. دیدگاه مرحوم مفید درباره عصمت پیامبران پیش از تصدی منصب نبوت، با توجه به کلمات به ظاهر متعارض ایشان در این خصوص چندان روشن نیست به طوری که برخی محققان معاصر معتقدند وی در این خصوص دیدگاه راسخی ندارد<ref>فرمانیان، [[مهدی]]، مقاله [[عصمت امام]]، ص۱۹</ref>. وی در مواردی در عصمت پیامبران پیش از تصدی منصب توقف نموده<ref>مفید، محمد بن محمد بن نعمان، تصحیح الاعتقادات، ص۱۳۰</ref> و در مواضعی نیز تنها به عصمت پیامبران از گناهان صغیره تاکید کرده و میان گناهان صغیره ای که فاعل آن در اثر انجامش [[خوار]] شده و غیر آن تفکیک قائل شده و بر این اساس عصمت پیامبران از گناهان صغیره نوع اول را لازم دانسته است به خلاف نوع دوم<ref>مفید، محمدبن [[محمد بن نعمان]]، اوائل المقالات، ص۶۵ و ۶۲</ref>، از جمع بندی نظریات مرحوم [[ابوالصلاح حلبی]] در این خصوص نیز به دست می‌‌آید که ایشان نیز قائل به عصمت پیامبران پیش و پس از تصدی منصب نبوت بوده است<ref>[[حلبی]]، ابوالصلاح، کافی فی الفقه، ص۱۰۴</ref>. در [[اندیشه]] [[شیخ طوسی]]، [[پیامبران]] و [[امامان]] از همه [[گناهان کبیره]] و صغیره معصوم‌اند. عبارت‌های او حاکی از آن است که ایشان میان [[عصمت]] قبل از تصدی منصب یا پس از آن تفاوتی قائل نشده است<ref>[[طوسی]]، [[ محمد بن حسن]]، التبیان، ج۸، ص۴۳۰-۴۲۹؛ همو، المبسوط، تحقیق: [[محمدتقی]] کشفی، ج۳، ص۲۷۰؛ همو، تمهیدالاصول، تصحیح: عبدالمحسن مشکوة الدینی، ص۳۶۱.</ref>.<ref>فاریاب، محمدحسین، عصمت امام، ص380-279.</ref> | ||