ترک اولی: تفاوت میان نسخه‌ها

ترک اولی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۸ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۰۴

۱۲ بایت حذف‌شده ، ۱۸ فوریه

←‏در اصطلاح متکلمان

دیداریویکی‌متن

Bahmani

مدیران

۱۱۳٬۱۶۰

ویرایش

@@ خط ۱۲: / خط ۱۲: @@
 === در اصطلاح متکلمان ===
 در معنای این واژه در اصطلاح [[علم کلام]] اختلافاتی میان متکلمان اسلامی وجود دارد که در مجموع می‌توان آنها را در هشت معنا بیان نمود.
-# '''دیدگاه اول:''' [[ترک عمل مستحب]]: عده‌ای چون [[سید مرتضی]] و دیگران معتقدند که ترک أولی یعنی‌: ترک [[عمل مستحب]] و مندوب، که بر [[انبیاء]] جایز است<ref>سید‌ مرتضی‌، تنزیه الانبیاء ص۱۱۴؛ طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج‏۷، ص۵۵؛ کاشانی، خلاصة المنهج، ج۲، ص۲۳۳؛ جرجانی، جلاء الاذهان، ج۲، ص۲۰۲؛ نیشابوری‌، غرائب القرآن، ج‏۵، ص۳۳۲؛ سبزواری نجفی،الجدید فی تفسیر القرآن، ج‏۶، ص۱۱۱.</ref>.
+# '''دیدگاه اول:''' [[ترک عمل مستحب]]: عده‌ای چون [[سید مرتضی]] و دیگران معتقدند که ترک أولی یعنی‌: ترک عمل مستحب و مندوب، که بر [[انبیاء]] جایز است<ref>سید‌ مرتضی‌، تنزیه الانبیاء ص۱۱۴؛ طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج‏۷، ص۵۵؛ کاشانی، خلاصة المنهج، ج۲، ص۲۳۳؛ جرجانی، جلاء الاذهان، ج۲، ص۲۰۲؛ نیشابوری‌، غرائب القرآن، ج‏۵، ص۳۳۲؛ سبزواری نجفی،الجدید فی تفسیر القرآن، ج‏۶، ص۱۱۱.</ref>.
 # '''دیدگاه دوم:''' فعل [[مکروه]]: علامه‌ مجلسی‌ و عده دیگری معتقدند که ترک أولی عبارت از فعل مکروه است<ref>مجلسی، حق الیقین‌، ص۱۹؛ بحارالانوار، ج۱۱، ص۹۱.</ref>.
 # '''دیدگاه سوم:''' فعل [[مباح]]: عده‌ای معتقدند که ترک أولی‌ عبارت‌ از فعل مباح است<ref>زحیلی، التفسیر المنیر فی العقیدة و الشریعة و المنهج، ج‏۲۸، ص۳۰۶.</ref>.
 # '''دیدگاه چهارم:''' مخالفت با [[امر تکوینی]] یا تکلیفی: برخی ذیل [[آیه]] {{متن قرآن|وَعَصَى آدَمُ رَبَّهُ}}<ref>«و [[آدم]] [[نافرمانی]] خدای کرد»، سوره طه، آیه ۱۲۱.</ref>، ترک أولی را مخالفت با امر تکوینی یا تکلیفی [[پروردگار]] دانسته‌اند<ref>گنابادی‌، تفسیر بیان السعادة فی مقامات العبادة، ج‏۳، ص۳۸.</ref>.
 # '''دیدگاه پنجم:''' [[مخالفت]] با امر ارشادی: عده‌ای ترک أولی را‌ به‌ معنای‌ مخالفت با امر ارشادی می‌دانند<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، ج۱۲، ص۲۸۱.</ref>.
-# '''دیدگاه ششم:''' مخالفت با [[نهی]] ارشادی: عده‌ای معتقدند که ترک أولی همان مخالفت با نهی ارشادی است<ref>طیب، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج‏‌۱، ص۵۱۵.</ref>. با این بیان که [[نهی ارشادی]] به مثابه [[نصیحت]] و [[موعظه]] است، مخالفت‌ از‌ این‌ نوع نهی [[مؤاخذه]] و عقابی ندارد، به هیچ وجه منافی [[عصمت]] نیست، و فقط ـ اگر خلاف‌ آن‌ نهی را عمل کند ـ تأثیرش بر خودِ او خواهد بود؛ مثل نهی طبیب‌ از‌ خوردن‌ برخی از غذاها<ref>سبحانی، الوهابیة فی المیزان، ص۱۳۱.</ref>.
+# '''دیدگاه ششم:''' مخالفت با [[نهی]] ارشادی: عده‌ای معتقدند که ترک أولی همان مخالفت با نهی ارشادی است<ref>طیب، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج‏‌۱، ص۵۱۵.</ref>. با این بیان که نهی ارشادی به مثابه [[نصیحت]] و [[موعظه]] است، مخالفت‌ از‌ این‌ نوع نهی مؤاخذه و عقابی ندارد، به هیچ وجه منافی [[عصمت]] نیست، و فقط ـ اگر خلاف‌ آن‌ نهی را عمل کند ـ تأثیرش بر خودِ او خواهد بود؛ مثل نهی طبیب‌ از‌ خوردن‌ برخی از غذاها<ref>سبحانی، الوهابیة فی المیزان، ص۱۳۱.</ref>.
 # '''دیدگاه هفتم:''' مخالفت با نهی تنزیهی: عده‌ای ترک أولی را مخالفت با نهی تنزیهی‌ می‌دانند‌<ref>فخرالدین رازی، مفاتیح الغیب، ج‏۳، ص۴۵۳؛ کاشانی‌، منهج الصادقین، ج‏۶، ص۲۷‌.</ref>. نویسندگان‌ شرح‌ المصطلحات الکلامیة می‌گویند: نهی‌ تحریمی آن است که مرتکب آن، مستحقّ ملامت و باز خواست باشد. و نهی تنزیهی عبارت است‌ از‌ آنکه مرتکب آن، خود را‌ از‌ مصلحت‌ و فایده‌ای‌ محروم‌ کرده، امّا مستحقّ‌ ملامت‌ نباشد<ref>جمعی از نویسندگان، شرح المصطلحات الکلامیة، ص۳۷۹.</ref>.
 # '''دیدگاه هشتم:''' ترک [[افضل]]، ارجح و بهتر: عده‌ای معتقدند ترک أولی عبارت از ترک افضل‌، ارجح‌ و بهتر است.