←مقدمه
بدون خلاصۀ ویرایش |
(←مقدمه) |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
عذر، عبارت است از تقاضا و درخواست [[انسان]] از چیزی که به وسیله آن گناهانش را محو کند، و نیز حجتی که با آن پوزش خواسته می‌شود. [[قرآن]] در مورد عذرهای ناروا می‌فرماید: {{متن قرآن|يَعْتَذِرُونَ إِلَيْكُمْ إِذَا رَجَعْتُمْ إِلَيْهِمْ قُلْ لَا تَعْتَذِرُوا...}}<ref>«چون نزد آنان باز گردید، برای شما عذر می‌آورند؛ بگو عذر نیاورید.».. سوره توبه، آیه ۹۴.</ref>. [[ | عذر، عبارت است از تقاضا و درخواست [[انسان]] از چیزی که به وسیله آن گناهانش را محو کند، و نیز حجتی که با آن پوزش خواسته می‌شود. [[قرآن]] در مورد عذرهای ناروا می‌فرماید: {{متن قرآن|يَعْتَذِرُونَ إِلَيْكُمْ إِذَا رَجَعْتُمْ إِلَيْهِمْ قُلْ لَا تَعْتَذِرُوا...}}<ref>«چون نزد آنان باز گردید، برای شما عذر می‌آورند؛ بگو عذر نیاورید.».. سوره توبه، آیه ۹۴.</ref>. سخنان [[امام سجاد]] {{ع}} در [[صحیفه]] درباره عذر را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد: | ||
نخست، اموری که آن | نخست، اموری که آن حضرت از آنها در نزد [[خدای متعال]] عذرخواهی می‌کند: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ إِنِّي أَعْتَذِرُ إِلَيْكَ مِنْ جَهْلِي}}<ref>دعای ۳۱.</ref>؛ خداوندا از [[نادانی]] خود، از حضرتت عذر می‌خواهم. | ||
همچنین می‌فرماید: بار خدایا از پیشگاهت عذر می‌خواهم در [[حق]] ستمدیده‌ای که در حضور من بر او [[ستم]] رفته و من یاریش ننمودم، و از احسانی که در حقم شده شکرش را به جا نیاوردم و از بدکننده‌ای که از من پوزش خواسته و عذرش را نپذیرفته‌ام و از فقیری که از من [[حاجت]] خواسته و من خواست او را بر خواست خود ترجیح نداده‌ام، و از | همچنین می‌فرماید: بار خدایا از پیشگاهت عذر می‌خواهم در [[حق]] ستمدیده‌ای که در حضور من بر او [[ستم]] رفته و من یاریش ننمودم، و از احسانی که در حقم شده شکرش را به جا نیاوردم و از بدکننده‌ای که از من پوزش خواسته و عذرش را نپذیرفته‌ام و از فقیری که از من [[حاجت]] خواسته و من خواست او را بر خواست خود ترجیح نداده‌ام، و از حق مؤمن حق‌داری که بر عهده‌ام مانده و آن را ادا ننموده‌ام و از [[عیب]] مؤمنی که بر من آشکار گشته و آن را نپوشانده‌ام و از هر مصیبتی که برای من پیش آمده و از آن دوری نجستم. بارالها به خاطر همه آنها و آنچه مانند آنهاست از حضرتت عذر می‌خواهم<ref>نیایش سی‌و‌هشتم.</ref>. | ||
چنان‌که ملاحظه می‌شود عذرخواهی حضرت دامنه وسیعی از فعالیت‌های شخصی و مسئولیت‌های [[اجتماعی]] را فرا می‌گیرد. دوم، چگونگی اوصاف عذرخواهی است: عذرخواهی از روی [[صدق]] و [[راستی]]<ref>نیایش چهلوپنجم.</ref>؛ و عذرخواهی از روی [[ندامت]] و [[پشیمانی]]<ref>نیایش سی‌و‌هشتم.</ref>؛ و عذرخواهی که [[فرد]] را از [[گناه]] دوباره باز دارد<ref>نیایش سی‌و‌هشتم.</ref>. | |||
سوم، بیان این [[حقیقت]] است که خدای متعال با دادن نیروی [[عقل]] و [[فرستادن پیامبران]] و آنگاه قرار دادن [[توبه]] و سهولت آن در [[اسلام]] راه هرگونه عذر را بسته و به [[بنده]] خویش [[اتمام حجت]] فرموده است: «پس عذر کسی که از ورود به آن [[خانه]] [[غفلت]] کند پس از گشوده شدن در و به پا داشتن [[راهنما]] چه خواهد بود؟»<ref>نیایش چهلوپنجم.</ref>. | |||
بدون [[شک]] آنچه را که در [[توانایی]] ما نبوده از ما برداشته و جز در خور امکان ما به ما [[تکلیف]] نفرموده و ما را به غیر از کار آسان وا نداشته و در این زمینه برای هیچ یک از ما [[حجت]] و بهانه‌ای باقی نگذاشته است<ref>نیایش یکم.</ref>.<ref>ریاض السالکین فی شرح صحیفة سیدالساجدین {{ع}}، سیدعلی خان حسینی حسنی مدنی شیرازی، مؤسسة النشر الاسلامی، قم، ۱۴۰۹، چاپ اول؛ قرآن حکیم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی، لسان العرب،، محمدبن منظور، نشر ادب حوزه، قم، ۱۴۰۵.</ref>.<ref>[[امیر شیرزاد|شیرزاد، امیر]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «عذر»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۳۳۰.</ref> | بدون [[شک]] آنچه را که در [[توانایی]] ما نبوده از ما برداشته و جز در خور امکان ما به ما [[تکلیف]] نفرموده و ما را به غیر از کار آسان وا نداشته و در این زمینه برای هیچ یک از ما [[حجت]] و بهانه‌ای باقی نگذاشته است<ref>نیایش یکم.</ref>.<ref>ریاض السالکین فی شرح صحیفة سیدالساجدین {{ع}}، سیدعلی خان حسینی حسنی مدنی شیرازی، مؤسسة النشر الاسلامی، قم، ۱۴۰۹، چاپ اول؛ قرآن حکیم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی، لسان العرب،، محمدبن منظور، نشر ادب حوزه، قم، ۱۴۰۵.</ref>.<ref>[[امیر شیرزاد|شیرزاد، امیر]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «عذر»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۳۳۰.</ref> | ||