تغییرمسیر به مذهب جعفری اثناعشری حذف شد
جز (جایگزینی متن - '== جستارهای وابسته ==↵{{:فرهنگنامه مهدویت (نمایه)}}' به '') |
(تغییرمسیر به مذهب جعفری اثناعشری حذف شد) برچسب: تغییرمسیر حذف شد |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = | | موضوع مرتبط = | ||
| عنوان مدخل = | | عنوان مدخل = | ||
| مداخل مرتبط = | | مداخل مرتبط = | ||
| پرسش مرتبط = | | پرسش مرتبط = | ||
}} | }} | ||
'''امامیه''' یکی از [[مذاهب]] [[شیعه]] است. و '''امامی''' منسوب به [[امام]]. در اصطلاح رجال، حدیث و کلام، به کسی که [[شیعه]] و معتقد به [[امامت]] بلافصل [[امام علی|امیر المؤمنین]]{{ع}} باشد گفته میشود، به اینگونه اشخاص، [[خاصه]] هم میگویند، در مقابل [[عامه]] که مقصود [[اهل سنت]]اند<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۱۰۰.</ref>. | |||
باورمندان به پیشوایی معصومان{{عم}} پس از [[پیامبر]]{{صل}}. امامیه، نام عمومی فرقههایی است که به [[امامت]] [[امام علی|علی بن ابی طالب]]{{ع}} و فرزندان او{{عم}} معتقدند<ref> شهرستانی، الملل و النحل، ج ۱، ص ۱۷۹</ref>. از دیدگاه آنان، جهان، نمیتواند از [[امام]] تهی باشد. آنان، چشم به راه خروج واپسین [[امام]] هستند که در [[آخر الزمان]] ظهور میکند و جهان را پس از آنکه پر از ستم و بیداد شده است، سرشار از عدل و داد میفرماید<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص۷۲.</ref>. | |||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
به [[شیعیان]] و [[پیروان اهل بیت]]{{عم}} که به [[امامت بلافصل]] [[امام علی|امیر المؤمنین]]{{ع}} [[عقیده]] دارند و [[امامت]] را [[منصب الهی]] میشمارند که با [[نصب الهی]] و [[نص]] [[خدا]] و [[رسول]] [[تعیین]] میشود '''امامیّه''' گفته میشود. [[شیخ مفید]] گوید: امامیه معتقد به [[وجوب امامت]] و [[عصمت]] و نصّاند و از آن جهت به این نام خوانده میشوند که به همه این اصول معتقدند و هرکه همۀ اینها را معتقد باشد، امامی است.<ref>بحار الانوار، ج ۳۷ ص ۱</ref> مبنای این عقیده، آیات [[قرآن]] و احادیث [[پیامبر|رسول]] است و در [[امام]]، شرایطی همچون [[عصمت]]، [[نص]]، اعلم و افضل بودن و... قائلند و [[امامت]] را در فرزندان [[امام علی|علی]]{{ع}} میدانند و به [[امام]] غایب منتظر عقیده دارند. چون محور این بر عقیده به انتصابی بودن امام از سوی خدا و رسول است، نه انتخاب مردم و امامت را با نصّ خاص میدانند نه رأی دیگران، به پیروان این اعتقاد امامیّه گفتهاند. دهخدا مینویسد: امامیه، نام عموم فرقههایی که به نصّ جلی، [[امام علی|علی بن ابی طالب]]{{ع}} را جانشین [[پیامبر خاتم|پیغمبر اسلام]]{{صل}} میدانند و معتقدند که امامت در فرزندان [[امام علی|علی]] باقی است و دنیا هیچگاه از امام خالی نیست و منتظرند که یکی از علویان در آخر الزمان ظهور و خروج کند و دنیا را پر از عدلوداد و قسط کند. در مقابل اینان، [[اهل سنت]] و جماعت پس از پیغمبر، امر خلافت را به شورای مسلمانان و تصویب آنان منوط میدانند.<ref>لغتنامه، ج ۲ واژۀ امامیّه</ref> البته در امامیه نیز مثل مذاهب دیگر [[اسلام]]، فرقههای مختلفی وجود دارد که کاملترین آنان "امامیۀ اثنی عشریه" است<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۱۰۰.</ref>. | |||
==امامیه در منابع امامیه == | ==امامیه در منابع امامیه == | ||
به باور [[شیخ مفید]]، [[شیعه]] در اصطلاح به کسی گفته میشود که به [[امامت]] [[امامت بلافصل|بلافصل]] [[امام علی]]{{ع}} معتقد است<ref>[[شیخ مفید|عکبری بغدادی، محمد بن محمد بن نعمان]]، اوائل المقالات، ص۳۵.</ref>. | |||
در دوران معاصر نیز [[علامه طباطبایی]] شیعه را کسی میداند که [[جانشینی]] [[پیغمبر اکرم]]{{صل}} را حق اختصاصی خانواده رسالت میداند و در معارف اسلام پیرو مکتب [[اهل بیت]]{{عم}} میباشد<ref>[[علامه طباطبایی|طباطبایی، سید محمد حسین]]، شیعه در اسلام، ص۲۸.</ref>. | |||
==امامیه در منابع [[اهل سنت]]== | ==امامیه در منابع [[اهل سنت]]== | ||
از میان دانشمندان [[اهل سنت]] [[محمد بن عبدالکریم شهرستانی|شهرستانی]] وقتی به تعریف [[شیعه]] میپردازد، آن را بر کسانی اطلاق میکند که معتقد به [[امامت امام علی]]{{ع}} و فرزندان او، از طریق [[وصیت]] و [[نص]] [[نص جلی|جلی]] یا [[نص خفی|خفی]] هستند<ref>[[محمد بن عبدالکریم شهرستانی|شهرستانی، محمد بن عبدالکریم]]، الملل و النحل، ج۱، ص۱۶۹.</ref>. | |||
فِرَقنویسان [[شیعه]] و سنی، فرقههای مختلف و فراوانی برای [[شیعه]] نام بردهاند؛ تا آنجا که نوبختی - از دانشمندان شیعی - حدود هفتاد گروه برای شیعه ذکر میکند<ref>حسن بن موسی نوبختی، فرق الشیعة، تمام کتاب.</ref> [[محمد بن عبدالکریم شهرستانی]] نیز اختلافات فرقهای میان [[شیعه]] را بیش از دیگر فرقهها میداند و فرقههای متعددی برای آن ذکر میکند<ref>[[محمد بن عبدالکریم شهرستانی|شهرستانی، محمد بن عبدالکریم]]، الملل و النحل، ج۱، ص۱۹۳.</ref>. | |||
[[عالمان]] [[سنی]] در تقسیمبندی [[فرقههای شیعه]] و نیز تعریف [[مذهب]] امامیه، یکسان عمل نکردهاند. برای نمونه، [[ابوالحسن اشعری]] گروههای اصلی [[شیعه]] را [[غالیه]]، [[رافضه]] و [[زیدیه]] میداند و یکی از فرقههای [[رافضه]] را که به [[امامت دوازده امام]] اعتقاد داشتهاند، [[قطعیه]] مینامد<ref>[[على بن اسماعیل اشعری|اشعری، علی بن اسماعیل]]، مقالات الاسلامیین، ص۱۶-۷۰؛ درباره قطعیه، ر.ک: همان، ص۱۷.</ref>. | |||
[[ابن حزم اندلسی]] پس از تقسیمبندی [[فرقههای شیعه]]، یکی از آنها را [[رافضه]] دانسته است. او یکی از فرقههای [[رافضیه]] را امامیه، و یکی از فرقههای امامیه را [[قطعیه]] - کسانی که به [[امامت دوازده امام]] معتقدند - میداند<ref>على بن احمد بن حزم اندلسی، الفصل فی الملل، ج۳، ص۱۱۴.</ref>. | |||
[[بغدادی]] و [[شهرستانی]] گروههای اصلی [[شیعه]] را به چهار گروه [[زیدیه]]، [[کیسانیه]]، [[غلاة]] و امامیه تقسیم کردهاند<ref>[[محمد بن عبدالکریم شهرستانی|شهرستانی، محمد بن عبدالکریم]]، الملل و النحل، ج۱، ص۱۴۶-۱۹۰؛ [[عبدالقاهر بن طاهر بغدادی|بغدادی، عبدالقاهر بن طاهر]]، الفرق بین الفرق، ص۶۰.</ref> به باور [[شهرستانی]]، امامیه کسانی هستند که به [[امامت امام على]]{{ع}} با نص آشکار معتقدند، اما خود ایشان درباره امامانِ پس از [[امام سجاد]]{{ع}} دچار اختلاف شدند<ref>[[محمد بن عبدالکریم شهرستانی|شهرستانی، محمد بن عبدالکریم]]، الملل و النحل، ج۱، ص۱۸۹- ۱۹۲.</ref> او برای امامیه، هفت مذهب نام میبرد که آخرین آنها [[اثناعشریه]] - باورمندان به امامت [[دوازده امام]] - است. شهرستانی، اثناعشریه را نیز دارای گروههای متعددی میداند<ref>[[محمد بن عبدالکریم شهرستانی|شهرستانی، محمد بن عبدالکریم]]، الملل و النحل، ج۱، ص۱۴۶-۱۹۰؛ [[عبدالقاهر بن طاهر بغدادی|بغدادی، عبدالقاهر بن طاهر]]، الفرق بین الفرق، ص۱۹۳ - ۲۰۲.</ref>. | |||
گفتنی است وجود این [[مذاهب]] برای [[اثناعشریه]] بهمعنای وجود پرتعداد و مدتدار آنها نیست. ازاینروست که [[شیخ مفید]] با اشاره به وقوع اختلافات پس از شهادت [[امام عسکری]]{{ع}} که موجب شکلگیری گروههایی شد، تصریح میکند که اکنون که سال ۳۷۳ هـ.ق است، از میان این گروهها، جز مذهب امامیه [[اثناعشریه]]، فرقهای باقی نمانده است<ref>[[شیخ مفید|عکبری بغدادی، محمد بن محمد بن نعمان]]، الفصول المختارة، ص ۳۲۱.</ref>. | |||
[[بغدادی]] نیز برای [[مذهب]] امامیه تا پانزده گروه نام برده که یکی از آنها، [[مذهب اثناعشریه]] - کسانی که به [[امامت دوازده امام]] و [[غیبت امام مهدی]]{{ع}} معتقدند - است<ref>[[عبدالقاهر بن طاهر بغدادی|بغدادی، عبدالقاهر بن طاهر]]، الفرق بین الفرق.</ref>. [[احمد امین]] نیز فرقه امامیه را اعم از [[اثناعشریه]] دانسته است<ref>ر.ک: احمد امین، ضحى الاسلام، ج۳، ص۲۱۲).</ref>. | |||
از آنچه گذشت، روشن میشود که اصطلاح امامیه میان فرقنویسان [[اهل سنت]]، معنایی واحد ندارد، اما اعم از [[اثناعشریه]] بوده و باورمندان به [[امامت دوازده امام]] را [[اثناعشریه]] یا [[قطعیه]] مینامند. اما در فرهنگ [[شیعی]]، امامیه بر باورمندان به [[امامت دوازده امام]] - از [[حضرت علی]] تا [[حضرت مهدی]]{{عم}} - اطلاق میشود<ref>[[شیخ مفید|عکبری بغدادی، محمد بن محمد بن نعمان]]، اوائل المقالات، ص۴۱.</ref> بنابراین، در اصطلاح ایشان، امامیه همان [[اثناعشریه]] هستند. | |||
در این دانشنامه نیز مراد از [[متکلمان امامیه]]، کسانی هستند که به [[امامت دوازده امام]] از [[خاندان رسول خدا]]{{صل}} از [[امام علی]] تا [[امام مهدی|امام زمان]]{{عم}}، اعتقاد دارند<ref>گفتنی است امامیه اعتقادات لازم دیگری - مانند [[لزوم نص]] و [[عصمت امام]] - نیز دارد</ref>.<ref>ر.ک: [[محمد حسین فاریاب|فاریاب، محمد حسین]]، [[بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت (کتاب)|بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت]].</ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:457575.jpeg|22px]] [[محمد حسین فاریاب|فاریاب، محمد حسین]]، [[بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت (کتاب)|'''بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت''']] | |||
# [[پرونده:1368987.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']] | |||
# [[پرونده:134491.jpg|22px]] [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|'''فرهنگنامه مهدویت''']] | |||
# [[پرونده:29873800.jpg|22px]] [[مجتبی تونهای|تونهای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|'''موعودنامه''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
خط ۵۴: | خط ۵۰: | ||
{{امام مهدی}} | {{امام مهدی}} | ||
[[رده:شیعه]] | |||
[[رده: | |||
[[رده:بررسی انطباق شئون امامت]] | [[رده:بررسی انطباق شئون امامت]] | ||
[[رده:مدخل فرهنگنامه مهدویت]] | [[رده:مدخل فرهنگنامه مهدویت]] | ||
[[رده:مدخل موعودنامه]] | [[رده:مدخل موعودنامه]] |