محمد بن اسحاق مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = صحابه | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[محمد بن اسحاق مدنی در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط  = }}

== آشنایی اجمالی ==

با این همه، [[دارقطنی]]<ref>میزان الاعتدال، ج۳، ص۴۶۹.</ref> و برخی دیگر وی رابه [[اتهام]] [[تشیع]]، قدری بودن و تدلیس در احادیث [[تضعیف]] کرده اند<ref>الجرح و التعدیل، ج۷، ص۱۹۳ و سیر اعلام النبلاء، ج۷، ص۳۹.</ref> که گویا [[رقابت]]، یکی از عوامل آن بوده و از قول [[مصعب]] تصریح شده است که [[طعن]] بر او به خاطر مسائلی غیر از حدیث بود. [[خطیب بغدادی]] خبر از جناح بندی‌هایی در مدینه داده و می‌‌گوید: [[ابن ابی ذئب]]، [[عبدالعزیز ماجشون]]، [[ابن ابی حازم]] و [[محمد بن اسحاق]] از [[مخالفان]] و منتقدان [[مالک بن انس]] بودند و [[ابن اسحاق]] خود را جراح کتاب‌های مالک دانسته و می‌‌گفت: نوشته‌هایش را بیاورند تا ایرادات آنها را بیان کند وچون از [[فاطمه دختر منذر]] [[همسر]] [[هشام بن عروه]] [[روایت]] می‌‌کرد، [[هشام]] آن را برنتافت و به صف مخالفانش پیوست. این مسائل باعث شد تا محدثانی مثل مالک او را از [[مدینه]] بیرون کنند و حال اینکه [[سفیان]] که سال‌ها با او [[محشور]] بوده، می‌‌گوید: [[مردم مدینه]] با او مشکلی نداشتند، بلکه به گفته برخی از دانشمندان، مالک بسیاری از [[دانشمندان]] معاصر خود را که مشهور به [[صلاح]]، [[دین‌داری]]، [[امانت]] و [[موثق]] بودند، [[جرح]] می‌‌کرد و [[مخالفت]] مالک با ابن اسحاق بر همگان آشکار بوده است.<ref>تاریخ بغداد، ج۱، ص۲۱۴ به بعد.</ref> ابن اسحاق در همه جای قلمرو [[اسلامی]] [[مخالف]] داشت مثلاً [[مکی بن ابراهیم]] که از [[شاگردان]] او بوده و در [[شهر]] [[ری]] در بیست جلسه درسش [[حضور]] یافته، تنها به [[دلیل]] اینکه برخی [[روایات]] استاد به مذاقش خوش نیامده، درس او را ترک کرده است و یا [[یزید بن هارون]] را که در سال ۱۹۳هـ در [[بقیع]] [[حدیث]] می‌‌گفته، گروهی از [[ذکر]] روایات محمد بن اسحاق باز می‌‌دارند.<ref>تاریخ بغداد، ج۱، ص۲۱۴ به بعد.</ref> با وجود این، برخی‌ها مانند [[ابن حبّان]] و [[ابن سید الناس]] سخت از وی [[دفاع]] کرده و به [[دفع شبهات]] و اتهامات از وی پرداخته‌اند.<ref>الثقات، ج۷، ص۳۸۰ و عیون الاثر، ج۱، ص۶۳ ـ ۶۷.</ref> ابن اسحاق بنابر مشهور در سال ۱۵۱هـ در [[بغداد]] درگذشت و در گورستان [[خیزران]] [[دفن]] شد.<ref>وفیات الاعیان، ج۴، ص۲۷۷ و الطبقات الکبری، ج۷، ص۳۲۲ و التاریخ الکبیر، ج۱، ص۴۰.</ref> پس از [[تشکیل دولت]] [[عباسیان]]، ابن اسحاق در [[حیره]] به [[دستور]] [[منصور عباسی]] [[کتابی]] از [[آفرینش آدم]] تا آن [[زمان]] را برای مهدی پسر [[خلیفه]] نوشت که خیلی مفصل بود و آن را در [[خزانه]] دولتی گذاشته و از روی همان، [[کتابی]] مختصر فراهم آورد.<ref> تاریخ بغداد، ج۱، ص۲۲۱.</ref> کتاب [[ابن اسحاق]] شامل سه یا چهار بخش شامل [[تاریخ پیامبران]] از آغاز تا [[بعثت]]، [[سیره]] [[پیامبر اسلام]]، [[مغازی]] آن [[حضرت]] و [[تاریخ خلفا]] بوده است.<ref>مقالات تاریخی، دفتر ۶، ص۲۹۲.</ref> ابن اسحاق بخش المبتدأ را با استفاده از مآخذ [[اهل کتاب]] و از طریق [[راویان]] [[یهودی]] و [[مسیحی]] یا آنان که [[مسلمان]] اما متأثر از اهل کتاب بوده‌اند و با تعبیر {{عربی|"عن بعض اهل العلم من اهل الکتاب الاول"}} [[نقل]] کرده است.<ref>منابع تاریخ اسلام، ص۵۷.</ref> متن تهیه شده ابن اسحاق به طور کامل به دست ما نرسیده و تنها [[تهذیب]] آن توسط [[عبدالملک بن هشام]] به نام السیرة النبویه که به نام خود اوست، در دسترس ما قرار گرفته است. وی از طریق [[زیاد بن عبدالله بکائی]] از ابن اسحاق روایاتی نقل کرده و آن گونه که در مقدمه کتاب آورده، علاوه بر حذف بخش المبتدأ و [[تاریخ]] الخلفاء، مطالبی که بی‌ارتباط با [[پیامبر]] {{صل}} دیده و یا شاهدی از [[قرآن]] بر آن نیافته، همچنین برخی اشعار و [[احادیث]] و مطالبی که شنیع می‌‌دانسته، حذف کرده و در عوض، مطالبی دیگر بر آن افزوده است.<ref>السیرة النبویه، ج۱، ص۴.</ref> در مورد اشعار موجود در سیره ابن اسحاق، [[ابن سلام]] نیز بسیار از وی [[انتقاد]] نموده و می‌‌نویسد: وی از افرادی [[شعر]] نقل کرده که هرگز شعر نسروده‌اند.<ref>طبقات الشعراء، ص۴.</ref> [[طبری]] بخش زیادی از سیره ابن اسحاق مشتمل بر المبتدأ، سیره و [[تاریخ خلفاء]] را در کتاب خود نقل نموده،<ref>تاریخ الطبری، ج۱، ص۱۳۹، ۱۴۰، ۱۵۹ و ۵۳۶ و ج۳، ص۱۶، ۶۴، ۳۰۲.</ref> چنان که [[خلیفة بن خیاط]] نیز [[اخبار]] مربوط به [[فتوحات]] و جریانات رده را از ابن اسحاق گرفته،<ref>تاریخ خلیفة بن خیاط، ص۷۹، ۸۰ و ۹۶.</ref> که ظاهراً از همان کتاب اخبار الخلفاء او بوده است.<ref>منابع تاریخ اسلام، ص۶۳.</ref> اخیراً بخشی از کتاب [[ابن اسحاق]] در کتابخانه قرویین فاس مراکش و قطعه دیگری در کتابخانه [[ظاهریه]] [[دمشق]] پیدا شده<ref>سیرة ابن اسحاق، ص۱۸ و ۱۹.</ref> که [[محمد حمیدالله]] و سپس [[سهیل زکّار]] جداگانه تصحیح و چاپ کرده‌اند. [[راوی]] این بخش، [[یونس بن بکیر]] است که روایاتی از دیگران را ضمیمه [[سیره]] ابن اسحاق کرده است.<ref>منابع تاریخ اسلام، ص۶۳.</ref> برخی از مباحث که در این بخش آمده، چنین است: زندگانی [[عبدالمطلب]] [[زندگی]] [[رسول خدا]] {{صل}} از [[تولد]] تا [[بعثت]] [[ذکر]] [[اسلام]] برخی از بزرگان [[مهاجرین]] و [[انصار]] [[زوجات]] الرسول [[حدیث]] الإسراء و [[غزوه احد]] است.

==جستارهای وابسته==

* [[اسحاق بن یسار مدنی]] (پدر)

== منابع ==

{{منابع}}

[[رده:اعلام]]