←منابع
(←پانویس) |
(←منابع) برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
اسماعیل بن جعفر الصادق بن محمد الباقر" از همه [[فرزندان]] [[امام صادق]] {{ع}} بزرگ‌تر و نزد پدر، [[محبوبیت]] زیادى داشته و بدین دو سبب، جمعى از [[یاران]] آن حضرت [[معتقد]] بودند پس از درگذشت حضرت، [[مقام]] [[امامت]] به وى منتقل مى‌گردد. او در [[حیات]] پدرش مرد و حضرت، به جهت اینکه جاى شبهه‌اى براى کسى نماند، در مرگش تشریفات خاصى قائل شد. از جمله اینکه بر [[مرگ]] او بى‌تابى فراوان مى‌نمود و پابرهنه جنازه‌اش را [[تشییع]] مى‌کرد و دستور فرمود چند جا، جنازه را به [[زمین]] بگذارند و در هربار، [[کفن]] از صورت او برمى‌داشت تا [[مردم]] نگاه کنند و ببینند وى مرده است. از این‌رو، جمع زیادى از آنها که بر آن [[عقیده]] بودند، از عقیده خود برگشتند، ولى گروه اندکى باز هم بر عقیده خود باقى ماندند. آنها نیز دو [[فرقه]] شدند. فرقه‌اى گفتند: او زنده است و هم او مهدى [[موعود]] است و فرقه‌اى گفتند: او مرده، ولى [[امام]] پس از او، فرزندش محمد بن اسماعیل است و اکثر فرقه [[اسماعیلیه]] بر این عقیده‌اند<ref>بحار الانوار، ج ۴۷، ص۲۴۲.</ref>.<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۱۰۲.</ref> | اسماعیل بن جعفر الصادق بن محمد الباقر" از همه [[فرزندان]] [[امام صادق]] {{ع}} بزرگ‌تر و نزد پدر، [[محبوبیت]] زیادى داشته و بدین دو سبب، جمعى از [[یاران]] آن حضرت [[معتقد]] بودند پس از درگذشت حضرت، [[مقام]] [[امامت]] به وى منتقل مى‌گردد. او در [[حیات]] پدرش مرد و حضرت، به جهت اینکه جاى شبهه‌اى براى کسى نماند، در مرگش تشریفات خاصى قائل شد. از جمله اینکه بر [[مرگ]] او بى‌تابى فراوان مى‌نمود و پابرهنه جنازه‌اش را [[تشییع]] مى‌کرد و دستور فرمود چند جا، جنازه را به [[زمین]] بگذارند و در هربار، [[کفن]] از صورت او برمى‌داشت تا [[مردم]] نگاه کنند و ببینند وى مرده است. از این‌رو، جمع زیادى از آنها که بر آن [[عقیده]] بودند، از عقیده خود برگشتند، ولى گروه اندکى باز هم بر عقیده خود باقى ماندند. آنها نیز دو [[فرقه]] شدند. فرقه‌اى گفتند: او زنده است و هم او مهدى [[موعود]] است و فرقه‌اى گفتند: او مرده، ولى [[امام]] پس از او، فرزندش محمد بن اسماعیل است و اکثر فرقه [[اسماعیلیه]] بر این عقیده‌اند<ref>بحار الانوار، ج ۴۷، ص۲۴۲.</ref>.<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۱۰۲.</ref> | ||
==اسماعیل بن جعفر الصادق{{ع}}== | |||
اسماعیل در میان هفت فرزند پسر [[امام]] صادق{{ع}} از نظر سن بزرگ‌ترین آنان و از لحاظ [[لیاقت]] و [[شایستگی]] از [[مقام]] [[ارجمندی]] برخوردار بود؛ لذا [[محبت]] و [[اکرام]] آن حضرت را بیش از بقیه به سوی خود جلب کرده بوده و به همین جهت عده‌ای از [[شیعیان]] [[امام صادق]] [[فکر]] می‌کردند پس از آن حضرت [[امامت]] به وی منتقل خواهد شد، ولی او در [[حال]] [[حیات]] پدربزرگوارش در «عُریض» از [[دنیا]] رفت و تابوتش بر روی دوش [[مردم]] به [[مدینه]] منتقل و در کنار [[بقیع]] [[دفن]] شد. | |||
[[شیخ مفید]] پس از بیان مطالب فوق، می‌افزاید: [[روایت]] شده است که امام صادق{{ع}} در [[مرگ]] این فرزند [[جزع]] و [[بی‌تابی]] بسیار می‌نمود و به شدت [[اندوهگین]] بود؛ به طوری که در پیشاپیش جنازه‌اش با پای برهنه و بدون [[عبا]] [[حرکت]] می‌کرد و به هنگام [[تشییع]] دستور داد چندین بار [[تابوت]] را بر [[زمین]] نهادند و [[کفن]] را کنار زد و به صورتش نگاه کرد. منظور آن حضرت از این عمل این بود که [[مرگ اسماعیل]] بر همگان معلوم شود و برای کسی در مرگ وی [[شک]] و شبهه‌ای باقی نماند و این فکر که شاید او امام پس از پدرش باشد، به کلی از ذهن‌ها زدوده شود. از این رو پس از مرگ اسماعیل{{ع}} کسانی که [[گمان]] می‌کردند او در [[آینده]] به [[مقام امامت]] خواهد رسید به [[اشتباه]] خود پی بردند و از [[عقیده]] خویش برگشتند ولی تعداد اندکی از کسانی که در مناطق دور [[زندگی]] می‌کردند و رابطه با شخص امام و [[اصحاب]] آن حضرت نداشتند، در عقیده خویش مبنی بر زنده بودن اسماعیل و امامت وی پس از امام صادق{{ع}} باقی ماندند. | |||
شیخ مفید می‌نویسد: پس از [[شهادت امام صادق]]{{ع}} و گروهی از همان افراد، راه [[حقیقت]] را دریافتند و از عقیده به حیات و [[امامت اسماعیل]]، منصرف و به امامت [[حضرت موسی بن جعفر]]{{ع}} [[معتقد]] شدند و در این [[عقیده]] نماند مگر تعدادی اندک که آنان هم به دو گروه تقسیم شدند: گروهی [[وفات]] اسماعیل را پذیرفتند ولی بر این عقیده بودند که به هر [[حال]] او شایسته [[امامت]] بود نه [[برادران]] دیگرش و پس از [[مرگ]] او و پدرش، این [[مقام]] به فرزند او «محمد بن اسماعیل» منتقل می‌شود نه برادرش «[[موسی بن جعفر]]»؛ بنابراین به امامت «محمد بن اسماعیل» [[معتقد]] شدند. اما بعضی از آنها در عقیده به [[حیات]] اسماعیل ثابت ماندند و این هر دو گروه را [[اسماعیلیه]] می‌گویند. امروزه تعداد [[پیروان]] اسماعیلیه اندک است و آن چه امروز از عقیده آنان معروف است، این است که به عقیده اسماعیلیه، امامت پس از اسماعیل بن [[امام صادق]] در میان [[فرزندان]] او تا [[قیامت]] [[نسل]] به نسل باقی خواهد ماند<ref>ارشاد، شیخ مفید، ص۲۸۵ (چاپ بصیرتی، قم).</ref>. امروز در تعدادی از کشورها به خصوص در [[هندوستان]] گروهی از این [[مذهب]] [[پیروی]] می‌کنند و به «اسماعیلیه» معروفند. | |||
و اما درباره [[قبر]] [[اسماعیل بن جعفر]] صادق{{ع}}؛ [[وهابیان]] برخلاف [[قبور]] داخل [[بقیع]] که به هنگام تخریب هیچ اثری در ساختمان و [[دیوار]] برای آنها باقی نگذاشتند - به دور قبور خارج از بقیع که در معبر عمومی قرار گرفته بودند، دیواری کشیدند؛ از جمله آنها قبر منتسب به «[[فاطمه بنت اسد]]» و قبر «[[سعد بن معاذ]]» و قبر «اسماعیل بن امام صادق» بود، که پس از انضمام این ضلع به بقیع در سال‌های اخیر دیوار موجود در اطراف آنها نیز برداشته شد. | |||
در سال ۱۳۵۳ شمسی در سطح وسیعی مطرح شد که هنگام زیر‌سازی خیابان [[غربی]] بقیع به وسیله سعودی‌ها، جسد [[اسماعیل فرزند امام صادق]]{{ع}} پس از گذشت قرن‌ها، سالم [[کشف]] شده و در داخل بقیع [[دفن]] گردیده است. این خبر [[صحت]] داشت و از بقعه اسماعیل که تا سال ۱۳۵۳ ش (۱۳۹۴ق) در کنار خیابان و در جوار بقیع قرار داشت دیگر اثری باقی نمانده بود. قبر جدید اسماعیل در سمت شرقی [[قبور]] [[شهدا]] به طرف [[قبر]] [[حلیمه سعدیه]] و دقیقاً به فاصله ده قدم معمولی است که قطعه سنگ‌های بزرگی در اطراف آن [[نصب]] شده بود، اما متاسفانه اخیراً در اثر جابجا شدن قطعه سنگ‌ها و ایجاد پیاده رو در میان این قبر و قبور شهدا و از بین رفتن نشانه‌های موجود، این [[نگرانی]] وجود دارد که مانند قبور سایر شخصیت‌ها و بزرگان، به [[طور]] کلی فراموش شود. قبر اصلی اسماعیل، [[فرزند امام صادق]]{{ع}} خارج از [[بقیع]] یعنی سمت مقابل درِ کنونی بقیع و مقابل [[قبور ائمه]] قرار داشته است. | |||
[[مرقد]] جناب اسماعیل دارای قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین ساختمان بوده است. [[سمهودی]] از این [[حرم]] با تعبیر «کبیر» یاد می‌کند و برای آن سه در معرفی می‌نماید: در جنوب شرقی، در وُسطی که به طرف میدان و خارج قلعه [[شهر]] باز می‌شد و در اُخری<ref>وفاء الوفاء، سمهودی، ج۳، ص۹۲۰.</ref>. این که حرم جناب اسماعیل چرا نسبت به [[حرم‌ها]] و مقابر موجود در بقیع و منسوب به [[خاندان پیامبر]]{{صل}} از وسعت و [[عظمت]] بیشتری برخوردار بوده است، می‌توان گفت: اولاً برخلاف قبور واقع در بقیع – و به استثنای قبور ائمه چهارگانه که از ابتدا در [[خانه]] شخصی [[عقیل]] واقع شده که در یک [[مزار]] و گورستان عمومی تقریباً محدود و غیر وسیع واقع شده‌اند، مرقد اسماعیل در کنار محوطه‌ای [[آزاد]] و خانه‌های مسکونی و شخصی، از جمله خانه [[امام سجاد]]{{ع}} قرار گرفته است که با مرور [[زمان]]، سمت دیگر آن به صورت باغ و نخلستان درآمده و به همین مرقد [[وقف]] گردیده است. و ثانیاً نباید نقش [[سلاطین]] فاطمی را که نزدیک به چهار [[قرن]] در [[شام]] و قسمتی از [[آفریقای شمالی]] و [[مصر]] [[حکومت]] داشتند و به [[امامت]] جناب اسماعیل [[معتقد]] بودند نادیده گرفت؛ زیرا طبیعی است آنها هم علاقه داشتند که در کنار گنبد و بارگاه [[ائمه بقیع]] و دیگر [[امامان]] و [[پیشوایان شیعه]] و [[اهل سنت]] در کشورهای مختلف، ساختمان [[حرم]] [[امام]] و پیشوای‌شان نیز از [[عظمت]] و [[شکوه]] بیشتر برخوردار باشد<ref>تاریخ حرم ائمه بقیع، محمد صادق نجمی، ص۳۰۶.</ref>.<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|محمدنامه]]، ص ۱۰۶.</ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:29873800.jpg|22px]] [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|'''موعودنامه''']] | # [[پرونده:29873800.jpg|22px]] [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|'''موعودنامه''']] | ||
# [[پرونده:IM010703.jpg|22px]] [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|'''محمدنامه''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||