←مقدمه
بدون خلاصۀ ویرایش |
(←مقدمه) |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
یکی از [[قواعد فقهی]]، قاعده “وجوب [[وفای به عقد و پیمان]]” است. این قاعده هرچند اختصاصی به [[سیاست خارجی]] [[دولت اسلامی]] ندارد و گسترۀ آن [[حقوق خصوصی]]، [[حقوق عمومی]] و عرصه [[سیاست داخلی]] را هم دربر می‌گیرد، اما به [[دلیل]] اهمیتش در این عرصه، در شمار | یکی از [[قواعد فقهی]]، قاعده “وجوب [[وفای به عقد و پیمان]]” است. این قاعده هرچند اختصاصی به [[سیاست خارجی]] [[دولت اسلامی]] ندارد و گسترۀ آن [[حقوق خصوصی]]، [[حقوق عمومی]] و عرصه [[سیاست داخلی]] را هم دربر می‌گیرد، اما به [[دلیل]] اهمیتش در این عرصه، در شمار قواعد سیاست خارجی بررسی می‌شود. | ||
[[عقد]] و [[پیمان]] معمولاً میان دو یا چند طرف بسته می‌شود که از آن به پیمان دو جانبه یا چند جانبه یاد می‌شود. [[عهد]] و پیمان از اموری است که [[پیروان]] همه [[ادیان]] و مکاتب، با دیدگاه‌های متفاوت بر [[لزوم]] وفای به آن [[اتفاق نظر]] دارند؛ زیرا بر این باورند که بدون یک [[سلسله]] امور مشترک و مورد توافق نمی‌توان به [[زندگی]] جمعی ادامه داد. قوام [[جامعه بشری]] به رعایت اصول مشترکی است که مقبول همگان است. “لزوم [[وفای به عهد]] و پیمان” یکی از همین اصول مشترک است. ادیان هم با [[تقدس]] بخشیدن به این اصلِ مورد [[احترام]] [[بشر]] به | [[عقد]] و [[پیمان]] معمولاً میان دو یا چند طرف بسته می‌شود که از آن به پیمان دو جانبه یا چند جانبه یاد می‌شود. [[عهد]] و پیمان از اموری است که [[پیروان]] همه [[ادیان]] و مکاتب، با دیدگاه‌های متفاوت بر [[لزوم]] وفای به آن [[اتفاق نظر]] دارند؛ زیرا بر این باورند که بدون یک [[سلسله]] امور مشترک و مورد توافق نمی‌توان به [[زندگی]] جمعی ادامه داد. قوام [[جامعه بشری]] به رعایت اصول مشترکی است که مقبول همگان است. “لزوم [[وفای به عهد]] و پیمان” یکی از همین اصول مشترک است. ادیان هم با [[تقدس]] بخشیدن به این اصلِ مورد [[احترام]] [[بشر]] به استحکام آن در [[جوامع بشری]] [[یاری]] رسانده‌اند. | ||
[[قرآن کریم]] در این زمینه موضعی [[قاطع]] و شفاف دارد. از دیدگاه [[قرآن]]، وفای به عهد و پیمان مقتضایِ “عقل و خرد”<ref>{{متن قرآن|إِنَّمَا يَتَذَكَّرُ أُولُو الْأَلْبَابِ * الَّذِينَ يُوفُونَ بِعَهْدِ اللَّهِ وَلَا يَنْقُضُونَ الْمِيثَاقَ}} «تنها خردمندان پند می‌پذیرند * آنان که به عهد خداوند وفا می‌کنند و پیمان را نمی‌شکنند» سوره رعد، آیه ۱۹-۲۰.</ref> و “تقوای الهی”<ref>{{متن قرآن|بَلَى مَنْ أَوْفَى بِعَهْدِهِ وَاتَّقَى فَإِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ}} «چرا، (بازخواست خواهند شد ولی) آن کس که به پیمان خود وفا کند و پرهیزگاری ورزد (بداند) بی‌گمان خداوند پرهیزگاران را دوست می‌دارد» سوره آل عمران، آیه ۷۶.</ref> است و متقابلاً زیر پا نهادن پیوستۀ عهد و پیمان، موجب [[عذاب]] [[آخرت]]<ref>{{متن قرآن|بَلَى مَنْ أَوْفَى بِعَهْدِهِ وَاتَّقَى فَإِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ}} «چرا، (بازخواست خواهند شد ولی) آن کس که به پیمان خود وفا کند و پرهیزگاری ورزد (بداند) بی‌گمان خداوند پرهیزگاران را دوست می‌دارد» سوره آل عمران، آیه ۷۶.</ref> و “خروج از دایره انسانیت” است و [[آدمی]] را به مرتبه “بدترین جنبندگان” تنزل می‌دهد: {{متن قرآن|إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِنْدَ اللَّهِ الَّذِينَ كَفَرُوا فَهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ * الَّذِينَ عَاهَدْتَ مِنْهُمْ ثُمَّ يَنْقُضُونَ عَهْدَهُمْ فِي كُلِّ مَرَّةٍ وَهُمْ لَا يَتَّقُونَ}}<ref>«بی‌گمان بدترین جنبندگان نزد خداوند کافرانند که ایمان نمی‌آورند * همان کسانی از ایشان که با آنان پیمان بستی سپس هر بار پیمان خود را می‌شکنند و پرهیزگاری نمی‌ورزند» سوره انفال، آیه ۵۵-۵۶.</ref>؛ [[وفاداری به عهد]] و [[پیمان]] لازمه [[انسانیت]] است. | [[قرآن کریم]] در این زمینه موضعی [[قاطع]] و شفاف دارد. از دیدگاه [[قرآن]]، وفای به عهد و پیمان مقتضایِ “عقل و خرد”<ref>{{متن قرآن|إِنَّمَا يَتَذَكَّرُ أُولُو الْأَلْبَابِ * الَّذِينَ يُوفُونَ بِعَهْدِ اللَّهِ وَلَا يَنْقُضُونَ الْمِيثَاقَ}} «تنها خردمندان پند می‌پذیرند * آنان که به عهد خداوند وفا می‌کنند و پیمان را نمی‌شکنند» سوره رعد، آیه ۱۹-۲۰.</ref> و “تقوای الهی”<ref>{{متن قرآن|بَلَى مَنْ أَوْفَى بِعَهْدِهِ وَاتَّقَى فَإِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ}} «چرا، (بازخواست خواهند شد ولی) آن کس که به پیمان خود وفا کند و پرهیزگاری ورزد (بداند) بی‌گمان خداوند پرهیزگاران را دوست می‌دارد» سوره آل عمران، آیه ۷۶.</ref> است و متقابلاً زیر پا نهادن پیوستۀ عهد و پیمان، موجب [[عذاب]] [[آخرت]]<ref>{{متن قرآن|بَلَى مَنْ أَوْفَى بِعَهْدِهِ وَاتَّقَى فَإِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ}} «چرا، (بازخواست خواهند شد ولی) آن کس که به پیمان خود وفا کند و پرهیزگاری ورزد (بداند) بی‌گمان خداوند پرهیزگاران را دوست می‌دارد» سوره آل عمران، آیه ۷۶.</ref> و “خروج از دایره انسانیت” است و [[آدمی]] را به مرتبه “بدترین جنبندگان” تنزل می‌دهد: {{متن قرآن|إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِنْدَ اللَّهِ الَّذِينَ كَفَرُوا فَهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ * الَّذِينَ عَاهَدْتَ مِنْهُمْ ثُمَّ يَنْقُضُونَ عَهْدَهُمْ فِي كُلِّ مَرَّةٍ وَهُمْ لَا يَتَّقُونَ}}<ref>«بی‌گمان بدترین جنبندگان نزد خداوند کافرانند که ایمان نمی‌آورند * همان کسانی از ایشان که با آنان پیمان بستی سپس هر بار پیمان خود را می‌شکنند و پرهیزگاری نمی‌ورزند» سوره انفال، آیه ۵۵-۵۶.</ref>؛ [[وفاداری به عهد]] و [[پیمان]] لازمه [[انسانیت]] است. | ||