ماتم: تفاوت میان نسخه‌ها

| موضوع مرتبط =  

| مداخل مرتبط = [[ماتم در حدیث]] - [[ماتم در تاریخ اسلامی]] - [[ماتم در معارف و سیره حسینی]]

| پرسش مرتبط  = امام حسین (پرسش)

'''ماتم'''، مأتم، مآتم و... به معنای [[عزاداری]] و [[مصیبت]] و عزاست. اصل آن به معنای محلّ تجمّع [[زنان]] و مردان در [[غم]] و [[شادی]] است<ref>مجمع البحرین، طریحی.</ref>، امّا به مراسمی هم که در [[سوگواری امام حسین]] {{ع}} برگزار می‌شود، می‌‌گویند.  

به محلّ [[عزاداری]]، [[عزاخانه]]، ماتم‌سرا و ماتم‌کده هم گفته می‌شود. به برگزار کردن [[آیین]] [[سوگواری]]، ماتم گرفتن و به ماتم نشستن می‌گویند. در [[آداب اسلامی]]، اقامۀ عزا برای متوفّی و رسیدگی به بازماندگان و تغذیۀ داغدیدگان آمده است<ref>ر. ک: «بحار الأنوار»، ج۷۹، ص۷۱ تا ۱۱۳ «باب التعزیة و المآتم» که به آداب و سنن مربوط به ماتم و تعزیت‌گویی و سوگواری پرداخته است.</ref>. دربارۀ [[سید الشهدا]] {{ع}} [[روایات]] بسیاری آمده است که برای آن [[حضرت]] در [[ملکوت]] اعلا ماتم‌ها برگزار شد. در [[زیارت]] می‌خوانیم: {{متن حدیث|وَ أُقِيمَتْ عَلَيْكَ الْمَأْتَمُ فِي أَعْلَى عِلِّيِّينَ}}<ref>بحار الأنوار، ج۹۸، ص۲۴۱ و ۳۲۳.</ref>.

[[اسیران]] [[اهل بیت]] {{عم}} چون به [[شام]] برده شدند و وارد دربار [[یزید]] گشتند، [[خاندان]] [[اموی]] هم برای [[شهدای کربلا]] ماتم برپا کردند<ref>بحار الأنوار، ج۴۵، ص۱۴۳ و ۱۵۵.</ref>. امّ سلمه نیز، پس از خبر یافتن از [[شهادت امام حسین]] {{ع}} توسّط آن شیشۀ پر از [[خاک]] که به [[خون]] تبدیل شده بود، آن روز را روز ماتم و [[نوحه]] بر [[حسین]] {{ع}} قرار داد<ref>بحار الأنوار، ج۴۵، ص۲۳۱.</ref>. به [[روایت]] [[امام صادق]] {{ع}}، پس از [[شهادت]] [[ابا عبدالله]]، [[همسر]] او ماتم برای او برپا داشت و از ماده‌ای برای اشکبار شدن چشمانش استفاده می‌کرد<ref>بحار الأنوار، ج۴۵، ص۱۷۰؛ فروع کافی، ج۱، ص۴۶۶.</ref>.

ایّام [[عاشورا]] برای [[شیعه]]، فصل [[گریستن]] و به [[عزای حسینی]] نشستن است و این [[سنّت]] [[دینی]] مایۀ بقای یاد حماسه‌سازان [[عاشورا]] گشته است. [[عاشورا]] برای [[پیروان اهل بیت]]، روز [[غم]] و [[اندوه]] و برای جفاکاران [[مخالف]] [[عترت]]، روز [[شادی]] بوده است. [[سرزمین]] [[شام]] و [[عراق]] در این زمینه دو روش [[مخالف]] هم داشته است، [[سیّد رضی]] در یکی از اشعارش از سوگواری‌های [[سرزمین]] [[عراق]] یاد می‌کند که [[شامیان]]، همان‌ها را روز [[عید]] و [[جشن]] می‌دانستند: {{عربی|كانت مآتم بالعراق تعدها * أموية بالشام من أعيادها}}<ref>بحار الأنوار، ج۴۵، ص۲۵۰.</ref>

[[حضرت سجاد]] {{ع}} نیز در شعری از سختی‌های روزگارشان پس از [[عاشورا]] و محنت‌های جانکاه آن روزگار سخن می‌گوید، از جمله می‌فرماید: {{متن حدیث|يَفْرَحُ هَذَا الْوَرَى بِعِيدِهِمْوَ نَحْنُ أَعْيَادُنَا مَآتِمُنَا}}<ref>بحار الأنوار، ج۴۶، ص۹۲.</ref>. این [[مردم]] به عیدشان خوش حال می‌شوند، در حالی که عید‌های ما، سوگ و ماتم ماست. این مضمون همان سخن معروف است که: "[[بنی امیّه]] برای ما [[عید]] نگذاشتند"<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۴۲۵.</ref>.

* [[پرونده:13681024.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|'''فرهنگ عاشورا''']]

[[رده:ماتم]]