بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'ه. ق.' به 'ﻫ.ق') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = اهل الذکر | | موضوع مرتبط = اهل الذکر | ||
| عنوان مدخل = | | عنوان مدخل = اهل الذکر | ||
| مداخل مرتبط = [[اهل الذکر در قرآن]] - [[اهل الذکر در حدیث | | مداخل مرتبط = [[اهل الذکر در قرآن]] - [[اهل الذکر در حدیث]] | ||
| پرسش مرتبط = | | پرسش مرتبط = | ||
}} | }} | ||
== مدارک عامه== | == مدارک عامه== | ||
در [[تفاسیر]] [[اهل]] [[عامه]]، [[نصوص]] فراوانی ذکر شده که همگی دلالت دارد که مراد از «[[اهل ذکر]]» در [[آیه]]، [[اهل بیت]] [[عصمت]] و [[طهارت]] {{عم}} هستند. این [[روایات]]، جدای از روایات فراوانی است که [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} را [[اعلم]] خلایق بعد از [[نبی]] مکرّم {{صل}} می‌شمارد. همان طور که بیان شد، عقلاً و بنا بر قاعده [[رجوع جاهل به عالم]]، بعد از [[نبی اکرم]] {{صل}}، [[امت]] می‌باید به ایشان به عنوان [[اهل الذکر]] (که اعلم [[مردم]] به [[ذکر الهی]] است) [[رجوع]] کنند. ذیلاً به برخی از این روایات اشاره می‌کنیم: | در [[تفاسیر]] [[اهل]] [[عامه]]، [[نصوص]] فراوانی ذکر شده که همگی دلالت دارد که مراد از «[[اهل ذکر]]» در [[آیه]]، [[اهل بیت]] [[عصمت]] و [[طهارت]] {{عم}} هستند. این [[روایات]]، جدای از روایات فراوانی است که [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} را [[اعلم]] خلایق بعد از [[نبی]] مکرّم {{صل}} می‌شمارد. همان طور که بیان شد، عقلاً و بنا بر قاعده [[رجوع جاهل به عالم]]، بعد از [[نبی اکرم]] {{صل}}، [[امت]] می‌باید به ایشان به عنوان [[اهل الذکر]] (که اعلم [[مردم]] به [[ذکر الهی]] است) [[رجوع]] کنند. ذیلاً به برخی از این روایات اشاره می‌کنیم: | ||
# [[حاکم]] [[عبیدالله بن احمد حسکانی]] در [[تفسیر]] خود، نام تعداد فراوانی از علمای عامه را می‌برد که مصداق «اهل الذکر» در آیه را منحصر در [[عترت طاهره]] {{عم}} بیان کرده‌اند. برای نمونه در اینجا به یک [[روایت]] اشاره می‌کنیم: {{متن حدیث|حَدَّثَنَا يُوسُفُ بْنُ مُوسَى الْقَطَّانُ عَنْ وَكِيعٍ، عَنْ سُفْيَانَ، عَنِ السُّدِّيِّ عَنِ الْحَارِثِ قَالَ: سَأَلْتُ عَلِيّاً عَنْ هَذِهِ الْآيَةِ: {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ}} فَقَالَ: وَ اللَّهِ إِنَّا لَنَحْنُ أَهْلُ الذِّكْرِ، نَحْنُ أَهْلُ الْعِلْمِ، وَ نَحْنُ مَعْدِنُ التَّأْوِيلِ وَ التَّنْزِيلِ، وَ لَقَدْ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ {{صل}} يَقُولُ: أَنَا مَدِينَةُ الْعِلْمِ وَ عَلِيٌّ بَابُهَا، فَمَنْ أَرَادَ الْعِلْمَ فَلْيَأْتِهِ مِنْ بَابِهِ}}<ref>شواهد التنزیل لقواعد التفضیل (ط. وزارة الثقافة و الارشاد الإسلامی، ۱۴۱۱ ﻫ.ق)، ج۱، ص۴۳۲.</ref>. | |||
# [[حافظ محمد بن موسی الشیرازی]] (که از علمای برجسته عامّه است) از تفاسیر الاثنی [[عشر]]<ref>مراد از «تفاسیر الاثنی عشر» تفاسیر دوازده‌گانه‌ای است که بنا بر تصریح خود او عبارتند از: ۱) تفسیر أبی یوسف یعقوب بن سفیان؛ ۲) تفسیر ابن حجر جریح؛ ۳) تفسیر مقاتل بن سلیمان؛ ۴) تفسیر وکیع ابن جراح؛ ۵) تفسیر یوسف بن موسی القطان؛ ۶) تفسیر قتادة أبی علی بن عبیدة القاسم ابن سلام؛ ۷) تفسیر حرب الطائی؛ ۸) تفسیر السدی؛ ۹) تفسیر مجاهد؛ ۱۰) تفسیر مقاتل بن حیان؛ ۱۱) تفسیر أبی صالح؛ ۱۲) تفسیر محمد بن موسی الشیرازی.</ref> از [[ابن عباس]] روایت می‌کند: {{متن حدیث|قَوْلِهِ تَعَالَى {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ}} قَالَ: هُوَ مُحَمَّدٌ وَ عَلِيٌّ وَ فَاطِمَةُ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ وَ هُمْ أَهْلُ الذِّكْرِ وَ الْعِلْمِ وَ الْعَقْلِ وَ الْبَيَانِ وَ هُمْ أَهْلُ بَيْتِ النُّبُوَّةِ وَ مَعْدِنُ الرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفُ الْمَلَائِكَةِ وَ اللَّهِ مَا سُمِّيَ الْمُؤْمِنُ مُؤْمِناً إِلَّا كَرَامَةً لِأَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ و رواه [[سفیان]] الثوری عن السدی عن الحارث انتهی}}<ref>احقاق الحق و ازهاق الباطل (ط. مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، ۱۴۰۹ ﻫ.ق)، ج۳، ص۴۸۳.</ref>. | |||
# [[قاضی نورالله شوشتری]]، صاحب [[احقاق الحق]]، نام عده‌ای از علمای [[اهل سنت]] را می‌برد که مراد از [[اهل ذکر]] در [[آیه]] را امیرالمؤمنین علی {{ع}} و سایر [[ائمه اهل بیت]] {{عم}} ذکر می‌کنند. ما به اختصار به نام برخی از آنها اشاره می‌کنیم: | |||
#{{متن حدیث|الحافظ محمد بن مؤمن الشیرازی فی کتاب المستخرج من التفاسیر الاثنی عشر قال فی قوله تعالی: {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ...}} فَسْئَلُوا عَنْ أَهْلِ الْبَیْتِ وَاللَّهِ مَا سُمِّیَ الْمُؤْمِنُ مُؤْمِنَاً إِلَّا بِسَبَبِ حُبِّ عَلِیّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ}}. | ## {{متن حدیث|الحافظ محمد بن مؤمن الشیرازی فی کتاب المستخرج من التفاسیر الاثنی عشر قال فی قوله تعالی: {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ...}} فَسْئَلُوا عَنْ أَهْلِ الْبَیْتِ وَاللَّهِ مَا سُمِّیَ الْمُؤْمِنُ مُؤْمِنَاً إِلَّا بِسَبَبِ حُبِّ عَلِیّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ}}. | ||
# [[أبو الثناء آلوسی]] در کتاب [[روح المعانی]] از [[جابر]] و [[محمد بن مسلم]] از [[امام باقر]] {{ع}} نقل می‌کند که [[اهل الذکر]] به [[ائمه اهل البیت]] {{ع}} اختصاص دارد: {{متن حدیث|رَوَی ابْنُ مَرْدَوَیْهِ عَنْ أَنَسٍ قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ {{صل}} یَقُولُ: إِنَّ الرَّجُلَ لَيُصَلِّی وَ يَصُومُ وَ يَحُجُّ وَ يَعْتَمِرُ وَ إِنَّهُ لَمُنَافِقٌ، قِيلَ: يَا رَسُولَ اللهِ! ِبمَاذَا دَخَلَ عَلَیْهِ النِّفَاقُ؟ قَالَ: يَطْعَنُ عَلَی إِمَامِهِ وَ إِمَامَةِ مَنْ قَالَ اللهُ تَعَالَی فِي كِتَابِهِ {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ}}}}. | ## [[أبو الثناء آلوسی]] در کتاب [[روح المعانی]] از [[جابر]] و [[محمد بن مسلم]] از [[امام باقر]] {{ع}} نقل می‌کند که [[اهل الذکر]] به [[ائمه اهل البیت]] {{ع}} اختصاص دارد: {{متن حدیث|رَوَی ابْنُ مَرْدَوَیْهِ عَنْ أَنَسٍ قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ {{صل}} یَقُولُ: إِنَّ الرَّجُلَ لَيُصَلِّی وَ يَصُومُ وَ يَحُجُّ وَ يَعْتَمِرُ وَ إِنَّهُ لَمُنَافِقٌ، قِيلَ: يَا رَسُولَ اللهِ! ِبمَاذَا دَخَلَ عَلَیْهِ النِّفَاقُ؟ قَالَ: يَطْعَنُ عَلَی إِمَامِهِ وَ إِمَامَةِ مَنْ قَالَ اللهُ تَعَالَی فِي كِتَابِهِ {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ}}}}. | ||
#{{عربی|الشیخ السید سلیمان القندوزی فی ینابیع المودة أخرج الثعلبی عن جابر بن عبد الله قال:}} {{متن حدیث|قال علی بن أبی طالب: نَحْنُ أَهْلُ الذِّكْرِ بِكَلَا مَعْنَیَیْهِ}}. مراد از دو معنا در «اهل الذکر»، دو مصداق ذکر است؛ یعنی [[قرآن]] و [[رسول اکرم]] {{صل}}<ref>همه روایات فوق به نقل از: احقاق الحق و ازهاق الباطل، ج۳، ص۴۸۴.</ref>. | ## {{عربی|الشیخ السید سلیمان القندوزی فی ینابیع المودة أخرج الثعلبی عن جابر بن عبد الله قال:}} {{متن حدیث|قال علی بن أبی طالب: نَحْنُ أَهْلُ الذِّكْرِ بِكَلَا مَعْنَیَیْهِ}}. مراد از دو معنا در «اهل الذکر»، دو مصداق ذکر است؛ یعنی [[قرآن]] و [[رسول اکرم]] {{صل}}<ref>همه روایات فوق به نقل از: احقاق الحق و ازهاق الباطل، ج۳، ص۴۸۴.</ref>. | ||
#{{متن حدیث|أَبُو الْعَبَّاسِ الْفَرْغَانِيُّ... عَنِ الْفُضَيْلِ بْنِ يَسَارٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ {{ع}} فِي قَوْلِهِ تَعَالَى: {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ}} قَالَ: هُمُ الْأَئِمَّةُ مِنْ عِتْرَةِ رَسُولِ اللَّهِ {{صل}}، وَ تَلَا وَ أَنْزَلْنَا عَلَيْكُمْ ذِكْراً رَسُولًا}}<ref>ثعلبی در تفسیر شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، ج۱، ص۴۳۸.</ref>. | ## {{متن حدیث|أَبُو الْعَبَّاسِ الْفَرْغَانِيُّ... عَنِ الْفُضَيْلِ بْنِ يَسَارٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ {{ع}} فِي قَوْلِهِ تَعَالَى: {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ}} قَالَ: هُمُ الْأَئِمَّةُ مِنْ عِتْرَةِ رَسُولِ اللَّهِ {{صل}}، وَ تَلَا وَ أَنْزَلْنَا عَلَيْكُمْ ذِكْراً رَسُولًا}}<ref>ثعلبی در تفسیر شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، ج۱، ص۴۳۸.</ref>. | ||
#{{متن حدیث|عَنِ السُّدِّيِّ عَنِ الْحَارِثِ قَالَ: سَأَلْتُ عَلِيّاً عَنْ هَذِهِ الْآيَةِ: {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ}} فَقَالَ: وَ اللَّهِ إِنَّا لَنَحْنُ أَهْلُ الذِّكْرِ، نَحْنُ أَهْلُ الْعِلْمِ، وَ نَحْنُ مَعْدِنُ التَّأْوِيلِ وَ التَّنْزِيلِ، وَ لَقَدْ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ {{صل}} يَقُولُ: أَنَا مَدِينَةُ الْعِلْمِ وَ عَلِيٌّ بَابُهَا، فَمَنْ أَرَادَ الْعِلْمَ فَلْيَأْتِهِ مِنْ بَابِهِ}}<ref>شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، ج۱، ص۴۳۲.</ref>. | ## {{متن حدیث|عَنِ السُّدِّيِّ عَنِ الْحَارِثِ قَالَ: سَأَلْتُ عَلِيّاً عَنْ هَذِهِ الْآيَةِ: {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ}} فَقَالَ: وَ اللَّهِ إِنَّا لَنَحْنُ أَهْلُ الذِّكْرِ، نَحْنُ أَهْلُ الْعِلْمِ، وَ نَحْنُ مَعْدِنُ التَّأْوِيلِ وَ التَّنْزِيلِ، وَ لَقَدْ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ {{صل}} يَقُولُ: أَنَا مَدِينَةُ الْعِلْمِ وَ عَلِيٌّ بَابُهَا، فَمَنْ أَرَادَ الْعِلْمَ فَلْيَأْتِهِ مِنْ بَابِهِ}}<ref>شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، ج۱، ص۴۳۲.</ref>. | ||
#{{متن حدیث|قَالَ الطَّبَرِيُّ فِي تَفْسِیرِ الْآیَةِ الْکَرِیَمةِ مِنْ تَفْسِیرِهِ: حَدَّثَنَا ابْنُ وَکِیعٍ قَالَ: حَدَّثَنَا ابْنُ یَمَانٍ، عَنْ إِسْرَائِيلَ، عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ {{ع}} فِي قَوْلِهِ تَعَالَی: {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ}} قَالَ: نَحْنُ أَهْلُ الذِّكْرِ}}. | ## {{متن حدیث|قَالَ الطَّبَرِيُّ فِي تَفْسِیرِ الْآیَةِ الْکَرِیَمةِ مِنْ تَفْسِیرِهِ: حَدَّثَنَا ابْنُ وَکِیعٍ قَالَ: حَدَّثَنَا ابْنُ یَمَانٍ، عَنْ إِسْرَائِيلَ، عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ {{ع}} فِي قَوْلِهِ تَعَالَی: {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ}} قَالَ: نَحْنُ أَهْلُ الذِّكْرِ}}. | ||
# [[علی بن عبد العالی]] المحقق الکرخی المتوفی سنة ۹۴۰ فی کتابه «نفحات اللاهوت» (ص ۴۱) {{عربی|قال: و نقل أن الحافظ محمد بن موسی الشیرازی و هو من علماء أهل السنة روی و استخرجه من اثنی عشر تفسیراً}} {{متن حدیث|عن ابن عباس في تفسير قوله تعالى: {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ}} قَالَ هُمْ مُحَمَّدٌ وَ عَلِيٌّ وَ فَاطِمَةُ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ هُمْ أَهْلُ الذِّكْرِ وَ الْعِلْمِ وَ الْعَقْلِ وَ الْبَيَانِ وَ هُمْ أَهْلُ بَيْتِ النُّبُوَّةِ وَ مَعْدِنُ الرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفُ الْمَلَائِكَةِ وَ اللَّهِ مَا سُمِّيَ الْمُؤْمِنُ مُؤْمِناً إِلَّا كَرَامَةً لِأَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ}}<ref>موارد فوق به نقل از: احقاق الحق و ازهاق الباطل، ج۱۴، ص۳۷۶.</ref><ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۶ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل]]، | ## [[علی بن عبد العالی]] المحقق الکرخی المتوفی سنة ۹۴۰ فی کتابه «نفحات اللاهوت» (ص ۴۱) {{عربی|قال: و نقل أن الحافظ محمد بن موسی الشیرازی و هو من علماء أهل السنة روی و استخرجه من اثنی عشر تفسیراً}} {{متن حدیث|عن ابن عباس في تفسير قوله تعالى: {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ}} قَالَ هُمْ مُحَمَّدٌ وَ عَلِيٌّ وَ فَاطِمَةُ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ هُمْ أَهْلُ الذِّكْرِ وَ الْعِلْمِ وَ الْعَقْلِ وَ الْبَيَانِ وَ هُمْ أَهْلُ بَيْتِ النُّبُوَّةِ وَ مَعْدِنُ الرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفُ الْمَلَائِكَةِ وَ اللَّهِ مَا سُمِّيَ الْمُؤْمِنُ مُؤْمِناً إِلَّا كَرَامَةً لِأَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ}}<ref>موارد فوق به نقل از: احقاق الحق و ازهاق الباطل، ج۱۴، ص۳۷۶.</ref>.<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۶ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۶]]، ص ۱۷۳.</ref> | ||
== مدارک [[شیعه]] == | == مدارک [[شیعه]] == | ||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
از همین رو، گاه امام [[صلاح]] نمی‌دیدند که بعضی مطالب عمیق را برای سؤال‌کننده باز نمایند<ref>امام صادق {{ع}} به نقل از حضرت عیسی بن مریم {{ع}} می‌فرمایند: {{متن حدیث|قَالَ: قَامَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ {{ع}} خَطِيباً فِي بَنِي إِسْرَائِيلَ فَقَالَ يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ لَا تُحَدِّثُوا الْجُهَّالَ بِالْحِكْمَةِ فَتَظْلِمُوهَا وَ لَا تَمْنَعُوهَا أَهْلَهَا فَتَظْلِمُوهُمْ}} (الکافی، ج۱، ص۴۲).</ref>؛ چنان که وقتی [[سعد بن سعد]] از [[امام هشتم]] {{ع}} درباره [[توحید]] سؤال می‌کند، [[حضرت]] در پاسخی کوتاه می‌فرمایند: «بر همین [[اعتقاد]] که هستید کافی است!»<ref>{{متن حدیث|عَنْ سَعْدِ بْنِ سَعْدٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا الْحَسَنِ الرِّضَا {{ع}} عَنِ التَّوْحِيدِ فَقَالَ هُوَ الَّذِي أَنْتُمْ عَلَيْهِ}}</ref>. | از همین رو، گاه امام [[صلاح]] نمی‌دیدند که بعضی مطالب عمیق را برای سؤال‌کننده باز نمایند<ref>امام صادق {{ع}} به نقل از حضرت عیسی بن مریم {{ع}} می‌فرمایند: {{متن حدیث|قَالَ: قَامَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ {{ع}} خَطِيباً فِي بَنِي إِسْرَائِيلَ فَقَالَ يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ لَا تُحَدِّثُوا الْجُهَّالَ بِالْحِكْمَةِ فَتَظْلِمُوهَا وَ لَا تَمْنَعُوهَا أَهْلَهَا فَتَظْلِمُوهُمْ}} (الکافی، ج۱، ص۴۲).</ref>؛ چنان که وقتی [[سعد بن سعد]] از [[امام هشتم]] {{ع}} درباره [[توحید]] سؤال می‌کند، [[حضرت]] در پاسخی کوتاه می‌فرمایند: «بر همین [[اعتقاد]] که هستید کافی است!»<ref>{{متن حدیث|عَنْ سَعْدِ بْنِ سَعْدٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا الْحَسَنِ الرِّضَا {{ع}} عَنِ التَّوْحِيدِ فَقَالَ هُوَ الَّذِي أَنْتُمْ عَلَيْهِ}}</ref>. | ||
اما هنگامی که [[هشام بن سالم]] به [[خدمت]] [[امام صادق]] {{ع}} می‌رسد و سخن از توحید می‌شود، [[امام]] {{ع}} بیانات بلندی برای او می‌فرمایند که بعدها مبنای بسیاری از [[براهین]] [[متین]] [[عقلی]] در توحید، از جمله قاعده {{عربی|صرف الشيء لا يتثنى و لا يتكرر}}<ref>التعلیقات علی الشواهد الربوبیة (ط. المرکز الجامعی للنشر، ۱۳۶۰ ه. ش.)، ص۴۲۴؛ اصول المعارف (ط. جامع مدرسین، ۱۳۷۵ ه. ش)، ص۲۶.</ref> می‌گردد: {{متن حدیث|عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} فَقَالَ لِي أَ تَنْعَتُ اللَّهَ فَقُلْتُ نَعَمْ قَالَ هَاتِ فَقُلْتُ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ قَالَ هَذِهِ صِفَةٌ يَشْتَرِكُ فِيهَا الْمَخْلُوقُونَ قُلْتُ فَكَيْفَ تَنْعَتُهُ فَقَالَ هُوَ نُورٌ لَا ظُلْمَةَ فِيهِ وَ حَيَاةٌ لَا مَوْتَ فِيهِ وَ عِلْمٌ لَا جَهْلَ فِيهِ وَ حَقٌّ لَا بَاطِلَ فِيهِ فَخَرَجْتُ مِنْ عِنْدِهِ وَ أَنَا أَعْلَمُ النَّاسِ بِالتَّوْحِيدِ}}<ref>التوحید (للصدوق) (ط. جامعه مدرسین، ۱۳۹۸ﻫ.ق)، ص۱۴۶.</ref><ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۶ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل]]، | اما هنگامی که [[هشام بن سالم]] به [[خدمت]] [[امام صادق]] {{ع}} می‌رسد و سخن از توحید می‌شود، [[امام]] {{ع}} بیانات بلندی برای او می‌فرمایند که بعدها مبنای بسیاری از [[براهین]] [[متین]] [[عقلی]] در توحید، از جمله قاعده {{عربی|صرف الشيء لا يتثنى و لا يتكرر}}<ref>التعلیقات علی الشواهد الربوبیة (ط. المرکز الجامعی للنشر، ۱۳۶۰ ه. ش.)، ص۴۲۴؛ اصول المعارف (ط. جامع مدرسین، ۱۳۷۵ ه. ش)، ص۲۶.</ref> می‌گردد: {{متن حدیث|عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} فَقَالَ لِي أَ تَنْعَتُ اللَّهَ فَقُلْتُ نَعَمْ قَالَ هَاتِ فَقُلْتُ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ قَالَ هَذِهِ صِفَةٌ يَشْتَرِكُ فِيهَا الْمَخْلُوقُونَ قُلْتُ فَكَيْفَ تَنْعَتُهُ فَقَالَ هُوَ نُورٌ لَا ظُلْمَةَ فِيهِ وَ حَيَاةٌ لَا مَوْتَ فِيهِ وَ عِلْمٌ لَا جَهْلَ فِيهِ وَ حَقٌّ لَا بَاطِلَ فِيهِ فَخَرَجْتُ مِنْ عِنْدِهِ وَ أَنَا أَعْلَمُ النَّاسِ بِالتَّوْحِيدِ}}<ref>التوحید (للصدوق) (ط. جامعه مدرسین، ۱۳۹۸ﻫ.ق)، ص۱۴۶.</ref>.<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۶ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۶]]، ص ۱۷۶.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:اهل الذکر]] | [[رده:ذکر]] | ||
[[رده:آیه اهل الذکر]] | |||