آیه صالح مؤمنین: تفاوت میان نسخه‌ها

[[آیات]] نخستین [[سوره تحریم]] در [[حقیقت]] دستور قاطعانه‌ای است از سوی [[خداوند بزرگ]] در برابر چنین حادثه‌ای و برای [[حفظ]] حیثیّت پیامبرش می‌فرماید: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ لِمَ تُحَرِّمُ مَا أَحَلَّ اللَّهُ لَكَ تَبْتَغِي مَرْضَاتَ أَزْوَاجِكَ}}<ref>«ای پیامبر! چرا چیزی را که خداوند بر تو حلال کرده است برای کسب خشنودی همسرانت حرام می‌داری؟» سوره تحریم، آیه ۱.</ref>. معلوم است که این تحریم، تحریم [[شرعی]] نبود؛ بلکه به‌طوری که از آیات بعد استفاده می‌شود سوگندی از ناحیه پیامبر{{صل}} و سلم یاد شده بود و می‌دانیم که قسم خوردن بر ترک بعضی از مباحات گناهی ندارد. بنابراین، جمله «لم تحرم‌؛ چرا بر خود تحریم می‌کنی!» به عنوان [[عتاب]] و [[سرزنش]] نیست، بلکه نوعی [[شفقت]] است. درست مثل اینکه ما به کسی که زحمت زیادی برای تحصیل درآمد می‌کشد و خود از آن بهره چندانی نمی‌گیرد، می‌گوییم: چرا این قدر به خود زحمت می‌دهی، و از نتیجه این زحمت بهره نمی‌گیری!

{{متن قرآن|وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ}}<ref>«و خداوند آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره تحریم، آیه ۱.</ref>: سپس در پایان [[آیه]] می‌فرماید: «[[خداوند]] غفور و رحیم است» این [[غفران]] و [[رحمت]] نسبت به همسرانی است که موجبات آن حادثه را فراهم کردند، که اگر راستی [[توبه]] کنند مشمول آن خواهند بود. یا اشاره به این است که بهتر این بود که پیامبر{{صل}} و سلم چنین سوگندی یاد نمی‌کرد، کاری که احتمالًا موجب جرأت و جسارت بعضی از [[همسران]] آن حضرت می‌شد.

{{متن قرآن|وَاللَّهُ مَوْلَاكُمْ وَهُوَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ}}<ref>«و خداوند سرور شماست و او دانای فرزانه است» سوره تحریم، آیه ۲.</ref>، لذا او راه [[نجات]] از اینگونه [[سوگندها]] را برای شما هموار ساخته، و طبق [[علم]] و حکمتش مشکل را برای شما گشوده است. از [[روایات]] استفاده می‌شود که [[پیامبر]]{{صل}} بعد از نزول این آیه برده‌ای آزاد کرد، و آنچه را بر خود از طریق قسم [[حرام]] کرده بود [[حلال]] نمود. در آیه بعد شرح بیشتری پیرامون این ماجرا داده، می‌فرماید: {{متن قرآن|وَإِذْ أَسَرَّ النَّبِيُّ إِلَى بَعْضِ أَزْوَاجِهِ حَدِيثًا فَلَمَّا نَبَّأَتْ بِهِ وَأَظْهَرَهُ اللَّهُ عَلَيْهِ عَرَّفَ بَعْضَهُ وَأَعْرَضَ عَنْ بَعْضٍ}}<ref>«و آنگاه که پیامبر به یکی از همسرانش سخنی را، نهانی گفت و چون او آن را (به همسر دیگر) خبر داد و خداوند پیامبر را از آن آگاه کرد وی بخشی از آن را (به همسران خود) گفت و در (گفتن) بخشی دیگر خودداری ورزید» سوره تحریم، آیه ۳.</ref>: در مورد اینکه این راز چه بود و کدام یک از [[همسران پیامبر]]، راز آن حضرت{{صل}} را فاش نمودند، در بحث [[شأن نزول]] مطالبی بیان کردیم.

از مجموع این [[آیات]] برمی‌آید که بعضی از همسران پیامبر{{صل}} نه تنها او را با سخنان خود ناراحت می‌کردند، بلکه مسأله [[رازداری]] که از مهمترین شرایط یک [[همسر]] با [[وفا]] است، نیز در آنها نبود. امّا بعکس، رفتار پیامبر{{صل}} با آنها با تمام این اوصاف چنان بزرگوارانه بود که حتّی حاضر نشد تمام رازی که همسرش افشا کرده بود به رخ او بکشد، بلکه تنها به قسمتی از آن اشاره کرد. و لذا در [[حدیثی]] از [[امیر مؤمنان علی]]{{ع}} می‌خوانیم: «افراد کریم و بزرگوار هرگز در مقام [[احقاق حق]] شخصی خویش تا آخرین مرحله، پیش نمی‌روند؛ زیرا [[خداوند]] در اینجا برای [[پیامبر]]{{صل}} و سلم می‌فرماید: «او قسمتی را خبر داد و از قسمتی خودداری کرد»<ref>{{متن حدیث|ما اسْتَقْصی‌ کَریمٌ قَطُّ لِانَّ اللَّهَ یَقُولُ‌ عَرَّفَ بَعْضَهُ وَ أَعْرَضَ عَنْ بَعْضٍ‌؛ المیزان، ج ۱۹، ص ۳۳۸.</ref>. سپس روی سخن را به آن دو که در [[توطئه]] بالا دست داشتند کرده، می‌فرماید: {{متن قرآن|إِنْ تَتُوبَا إِلَى اللَّهِ فَقَدْ صَغَتْ قُلُوبُكُمَا}}<ref>«اگر شما دو زن به درگاه خداوند توبه کنید (بسی شایسته است) چرا که به راستی دلتان برگشته است» سوره تحریم، آیه ۴.</ref>، منظور از این دو نفر، به تصریح [[مفسّران]] [[شیعه]] و [[اهل]] [[سنّت]]، «[[حفصه]]» دختر عمر و «[[عایشه]]» دختر [[أبو بکر]] بوده است و از آنجا که اگر این گونه کارها در [[خانه پیامبر]]{{صل}} و سلم تکرار می‌شد [[آینده]] خطرناکی داشت، [[خداوند متعال]] در ادامه این [[آیه]] و خطاب به آن دو نفر می‌فرماید: {{متن قرآن|وَإِنْ تَظَاهَرَا عَلَيْهِ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلَاهُ وَجِبْرِيلُ وَصَالِحُ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمَلَائِكَةُ بَعْدَ ذَلِكَ ظَهِيرٌ}}<ref>«اگر شما دو زن به درگاه خداوند توبه کنید (بسی شایسته است) چرا که به راستی دلتان برگشته است  و اگر از هم در برابر پیامبر  پشتیبانی کنید بی‌گمان خداوند و جبرئیل و (آن) مؤمن شایسته ، یار اویند و فرشتگان هم پس از آن پشتیبان وی‌اند» سوره تحریم، آیه ۴.</ref>. این تعبیر نشان می‌دهد که تا چه حد این ماجرا در قلب پاک [[پیامبر]]{{صل}} و [[روح]] عظیم او تأثیر منفی گذاشت، تا آنجا که خداوند به [[دفاع]] از او پرداخته و با اینکه [[قدرت]] خودش از هر نظر کافی است، حمایت جبرئیل و مؤمنان صالح و فرشتگان دیگر را نیز اعلام می‌دارد.