←دین زرتشت
خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
==== دین زرتشت ==== | ==== دین زرتشت ==== | ||
{{اصلی|زرتشت}} | {{اصلی|زرتشت}} | ||
اگر با [[تدبر]] در ادیان [[حاکم]] بر جامعه ایران قبل از [[زرتشت]]، یعنی [[آیین]] مهر یا میترائیسم دقت نماییم، حتی با شمارش صفاتی که برای میترا یا مهر برشمردهاند<ref>ر.ک: هاشم رضی، آیین مهر، میترائیسم، صص۱۴۸ ـ ۱۵۰ و ۴۳۹ ـ ۴۴۰.</ref>، مطلبِ روشن چندانی درباره [[اندیشه]] عصمت نمییابیم؛ اما نسبت به [[مذهب]] مزدیسنا یا زرتشت، اطلاعات بیشتری در دست داریم<ref>میگویند زرتشت از بیست سالگی برای یافتن اسرار مذهبی خانه را ترک گفت. به اطراف و اکناف رفت تا شاید [[نور]] [[اشراق]]، درون [[دل]] او را منور سازد. چون زرتشت به سی سالگی رسید، مکاشفاتی به او دست داد. اهورامزدا او را در صفوف فرشتگان مقرّب جن ساخت و او را تعلیم داد و به پیامبری برگزید. او با شش فرشته مقرّب (امشاسپندان) گفت و شنود کرد؛ بر روشنایی ضمیر و صفای دل او افزود. در گاتها مکاشفات او آمده است. زرتشت پس از این تعلیم الهی و مکاشفهها، تعلیم خلایق را آغاز کرد؛ خویشتن را پیامآور و آموزگار مبعوث از طرف اهورامزدا اعلام کرد. ر.ک: جان ناس، تاریخ جامع ادیان، ص۴۵۳ ـ ۴۵۸. بررسی محتوایی تعالیم گاتاها و هرم صفات کمالی در آن از سروش تا اهورامزدا، نیز رابطه عمل نیک و تجلی رحمت الهی، از مباحثی است که بیربط به مبحث مورد بحث ما نیستند. از [[بشر]] عمل اشایی (خدایی) به سوی [[خدا]] میرود و از سوی خداوند فروزگان معنوی یا فَروَشی بر او نازل میشود. ر.ک: جلال الدین آشتیانی، زرتشت، مزدیسنا و حکومت، ص۱۶۱ - ۱۶۳، ۱۸۰، ۱۸۶، ۲۲۸ و ۲۴۳. در اوستا، زرتشت انسان اهورایی است؛ با اتکا به پروردگار و مدد اندیشه نیک به مبارزه با ستمگران برمیخیزد. جلال الدین آشتیانی، زرتشت، مزدیسنا و حکومت، ص۲۵۳.</ref>. در [[کتاب مقدس]] [[زرتشت]]، عباراتی وجود دارد که یا به ذکر صفات خود زرتشت میپردازد، یا اینکه صفات آموزگاران و پیامآوران و نجاتبخشان را برمیشمارد. این عبارات که بعضا بر مصونیت زرتشت به عنوان [[برگزیده الهی]] از | اگر با [[تدبر]] در ادیان [[حاکم]] بر جامعه ایران قبل از [[زرتشت]]، یعنی [[آیین]] مهر یا میترائیسم دقت نماییم، حتی با شمارش صفاتی که برای میترا یا مهر برشمردهاند<ref>ر.ک: هاشم رضی، آیین مهر، میترائیسم، صص۱۴۸ ـ ۱۵۰ و ۴۳۹ ـ ۴۴۰.</ref>، مطلبِ روشن چندانی درباره [[اندیشه]] عصمت نمییابیم؛ اما نسبت به [[مذهب]] مزدیسنا یا زرتشت، اطلاعات بیشتری در دست داریم<ref>میگویند زرتشت از بیست سالگی برای یافتن اسرار مذهبی خانه را ترک گفت. به اطراف و اکناف رفت تا شاید [[نور]] [[اشراق]]، درون [[دل]] او را منور سازد. چون زرتشت به سی سالگی رسید، مکاشفاتی به او دست داد. اهورامزدا او را در صفوف فرشتگان مقرّب جن ساخت و او را تعلیم داد و به پیامبری برگزید. او با شش فرشته مقرّب (امشاسپندان) گفت و شنود کرد؛ بر روشنایی ضمیر و صفای دل او افزود. در گاتها مکاشفات او آمده است. زرتشت پس از این تعلیم الهی و مکاشفهها، تعلیم خلایق را آغاز کرد؛ خویشتن را پیامآور و آموزگار مبعوث از طرف اهورامزدا اعلام کرد. ر.ک: جان ناس، تاریخ جامع ادیان، ص۴۵۳ ـ ۴۵۸. بررسی محتوایی تعالیم گاتاها و هرم صفات کمالی در آن از سروش تا اهورامزدا، نیز رابطه عمل نیک و تجلی رحمت الهی، از مباحثی است که بیربط به مبحث مورد بحث ما نیستند. از [[بشر]] عمل اشایی (خدایی) به سوی [[خدا]] میرود و از سوی خداوند فروزگان معنوی یا فَروَشی بر او نازل میشود. ر.ک: جلال الدین آشتیانی، زرتشت، مزدیسنا و حکومت، ص۱۶۱ - ۱۶۳، ۱۸۰، ۱۸۶، ۲۲۸ و ۲۴۳. در اوستا، زرتشت انسان اهورایی است؛ با اتکا به پروردگار و مدد اندیشه نیک به مبارزه با ستمگران برمیخیزد. جلال الدین آشتیانی، زرتشت، مزدیسنا و حکومت، ص۲۵۳.</ref>. در [[کتاب مقدس]] [[زرتشت]]، عباراتی وجود دارد که یا به ذکر صفات خود زرتشت میپردازد، یا اینکه صفات آموزگاران و پیامآوران و نجاتبخشان را برمیشمارد. این عبارات که بعضا بر مصونیت زرتشت به عنوان [[برگزیده الهی]] از بدیها و [[منزه]] بودنش از [[زشتیها]] را میرسانند، شواهد خوبی هستند بر اینکه [[دین زرتشتی]]، [[تأیید]] خاص [[الهی]] و مبرّا و منزه بودن از زشتیها را از ویژگیهای پیام آوران خود میداند<ref>به عنوان نمونه نک: جلال الدین آشتیانی، زرتشت، مزدیسنا و حکومت، ص۲۷۴؛ محمدتقی راشد محصّل، نجات بخشی در ادیان، ص۳ ـ ۹؛ محمدتقی راشد محصّل، نجات بخشی در ادیان، ص۲۴۳-۲۴۴.</ref>.<ref>[[بهروز مینایی|مینایی، بهروز]]، [[اندیشه کلامی عصمت (کتاب)|اندیشه کلامی عصمت]]، ص۱۷۳.</ref> | ||
==== [[دین یهود]] ==== | ==== [[دین یهود]] ==== |