|
|
| خط ۳۶۷: |
خط ۳۶۷: |
|
| |
|
| افزون بر آنچه [[گذشت]] مسئله [[خلافت]] به قدری اهمیت دارد که با تحقق آن، [[کافران]] و [[دشمنان]] از تعرض به [[دین]] [[مأیوس]] می‌شوند و [[دین]] با آن کامل و [[نعمت]] با آن تمام و [[اسلام]] [[دین]] مرضیّ [[خدا]] خواهد شد: {{متن قرآن|الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُواْ مِن دِينِكُمْ فَلاَ تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الإِسْلامَ دِينًا }} <ref> امروز کافران از دین شما نومید شدند پس، از ایشان مهراسید و از من بهراسید! امروز دینتان را کامل و نعمتم را بر شما تمام کردم و اسلام را به عنوان آیین شما پسندیدم؛ سوره مائده، آیه: ۳.</ref>.<ref>[[محمد رضا مصطفی‌پور|مصطفی‌پور، محمد رضا]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۴، ص۲۱۹ - ۲۳۲.</ref> | | افزون بر آنچه [[گذشت]] مسئله [[خلافت]] به قدری اهمیت دارد که با تحقق آن، [[کافران]] و [[دشمنان]] از تعرض به [[دین]] [[مأیوس]] می‌شوند و [[دین]] با آن کامل و [[نعمت]] با آن تمام و [[اسلام]] [[دین]] مرضیّ [[خدا]] خواهد شد: {{متن قرآن|الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُواْ مِن دِينِكُمْ فَلاَ تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الإِسْلامَ دِينًا }} <ref> امروز کافران از دین شما نومید شدند پس، از ایشان مهراسید و از من بهراسید! امروز دینتان را کامل و نعمتم را بر شما تمام کردم و اسلام را به عنوان آیین شما پسندیدم؛ سوره مائده، آیه: ۳.</ref>.<ref>[[محمد رضا مصطفی‌پور|مصطفی‌پور، محمد رضا]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۴، ص۲۱۹ - ۲۳۲.</ref> |
|
| |
| ==کاربردهای امام در قرآن==
| |
| واژه امام در هفت [[آیه]] از [[قرآن کریم]] ذکر شده است. با مراجعه به کتب [[تفسیری]] روشن می‌شود که این واژه در پنج معنا به کار رفته است:
| |
| وجه نخست، امام به معنای مقتدا و پیشواست؛ چنانکه [[خدای متعال]] در [[آیه ۱۲۴ سوره بقره]] فرمود: {{متن قرآن|إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا}}<ref>«من تو را پیشوای مردم می‌گمارم». سوره بقره، آیه ۱۲۴.</ref><ref>برای نمونه ر.ک: طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۳۸۰؛ سبزواری نجفی، الجدید فی تفسیر القرآن المجید، ج۱، ص۱۴۰.</ref>. همچنین در آیه ۷۴ [[سوره فرقان]] فرمود: {{متن قرآن|وَاجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِينَ إِمَامًا}}<ref>«و آنان که می‌گویند: پروردگارا! به ما از همسران و فرزندانمان روشنی دیدگان ببخش و ما را پیشوای پرهیزگاران کن» سوره فرقان، آیه ۷۴.</ref><ref>برای نمونه ر.ک: طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۷، ص۲۸۴؛ رازی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، ج۱۴، ص۲۹۱.</ref>.
| |
| وجه دوم، به معنای «[[نامه اعمال]]» است؛ چنانکه [[خداوند]] در [[آیه]] ۷۱ [[سوره]] [[بنی اسرائیل]] می‌فرماید: {{متن قرآن|يَوْمَ نَدْعُو كُلَّ أُنَاسٍ بِإِمَامِهِمْ}}<ref>«روزی که هر دسته‌ای را با پیشوایشان فرا می‌خوانیم» سوره اسراء، آیه ۷۱.</ref><ref>برای نمونه ر.ک: ابن کثیر، تفسیر القرآن العظیم، ج۵، ص۹۰؛ مراغی، تفسیر المراغی، ج۱۵، ص۷۷.</ref>. البته برخی [[مفسران]]، واژه «[[امام]]» در [[آیه کریمه]] را به همان معنای نخست یعنی [[رهبر]] و [[پیشوا]] [[تفسیر]] کرده‌اند<ref>برای نمونه ر.ک: طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۳، ص۱۶۵؛ امین، مخزن العرفان در تفسیر قرآن، ج۷، ص۳۴۱.</ref>.
| |
|
| |
| وجه سوم، به معنای «[[لوح محفوظ]]» است؛ همان [[طور]] که در آیه ۱۲ [[سوره یس]] فرموده است: {{متن قرآن|كُلَّ شَيْءٍ أَحْصَيْنَاهُ فِي إِمَامٍ مُبِينٍ}}<ref>«ما خود، مردگان را زنده می‌گردانیم و هر چه را پیش فرستاده‌اند و آنچه را از آنان بر جای مانده است می‌نگاریم و هر چیزی را در نوشته‌ای روشن بر شمرده‌ایم» سوره یس، آیه ۱۲.</ref><ref>برای نمونه: ر.ک: محلی و سیوطی، تفسیر الجلالین، ص۴۴۳؛ طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۳، ص۱۶۵.</ref>.
| |
| وجه چهارم، به معنای «کتاب [[تورات]]» است؛ چنان که خداوند در آیه ۱۷ [[سوره هود]] و همچنین در آیه ۱۲ [[سوره احقاف]]، از تورات با عنوان امام یاد می‌کند و می‌فرماید: {{متن قرآن|وَمِنْ قَبْلِهِ كِتَابُ مُوسَى إِمَامًا}}<ref>«پس آیا کسی که از سوی پروردگارش برهانی دارد و گواهی از (خویشان) وی پیرو اوست؛ و کتاب موسی به پیشوایی و بخشایش پیش از او بوده است، (مانند کسی است که چنین نیست)؟ آنان (که اهل بینش‌اند) به آن ایمان دارند و از دسته‌ها (ی مشرکان) هر کس بدان کفر ورزد آتش (دوزخ) وعده‌گاه اوست پس نسبت به آن در تردید مباش که آن (کتاب) از سوی پروردگار تو راستین است اما بیشتر (این) مردم ایمان نمی‌آورند» سوره هود، آیه ۱۷.</ref><ref>{{متن قرآن|إِمَامًا}} حال است برای {{متن قرآن|كِتَابُ مُوسَى}} (تورات).</ref>. البته در اینجا نیز مفهوم لغوی [[امام]] [[حفظ]] شده و مراد، [[پیشوایی]] [[تورات]] است.
| |
| وجه پنجم، به معنای راه روشن و پیداست؛ چنان که در [[آیه]] ۷۹ [[سوره حجر]] فرمود: {{متن قرآن|وَإِنَّهُمَا لَبِإِمَامٍ مُبِينٍ}}<ref>«پس از آنان داد ستاندیم و (نشانه‌های) آن دو شهر (لوط و ایکه) بر سر راهی آشکار است» سوره حجر، آیه ۷۹.</ref><ref>برای نمونه ر.ک: کاشانی، تفسیر منهج الصادقین فی إلزام المخالفین، ج۵، ص۱۶۸؛ قمی مشهدی، تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، ج۷، ص۱۵۴.</ref>.<ref>[[زکیه فلاح یخدانی|فلاح یخدانی، زکیه]]، [[بررسی شبهات فیصل نور پیرامون عصمت امام (کتاب)|بررسی شبهات فیصل نور پیرامون عصمت امام]]، ص۲۹</ref>
| |
|
| |
|
| == منابع == | | == منابع == |
