نقش مردم در زمینه‌سازی ظهور: تفاوت میان نسخه‌ها

حال کدام دیدگاه به [[حق]] و واقعیت نزدیک‌تر است؟ به نظر می‌رسد این اختلاف‌نظر به [[اختلاف]] بر [[تفسیر]] مفهوم «[[انتظار فرج]]» و برداشت‌های مختلف از آموزه «[[انتظار ظهور امام مهدی]]» است. [[پیروان]] نظریه‌های «انتظار خاموش»<ref>ر.ک: [[انتظار خاموش به چه معناست؟ (پرسش)|انتظار خاموش به چه معناست؟]].</ref>؛ یعنی تنها علت ظهور را اراده و [[مشیت الهی]] است یا «[[انتظار مذهب احتراز]]»<ref>ر.ک: [[انتظار مذهب احتراز به چه معناست؟ (پرسش)|انتظار مذهب احتراز به چه معناست؟]].</ref>؛ یعنی افراد هیچ تحرکی نداشته باشند و [[منتظر]] بمانند تا [[امام]] ظهور کند یا نظریه «مشغول بودن به وظایف فردی و نه [[اجتماعی]]»<ref>ر.ک: [[انتظار ویرانگر به چه معناست؟ (پرسش)|انتظار ویرانگر به چه معناست؟]].</ref> و امثال آنها، قطعاً نقشی برای تأثیرگذاری [[انسان]] فرد یا انسان [[جامعه]] به تعجیل یا تأخیر فرج [[آل محمد]]{{صل}} قائل نخواهند بود. اما [[پیروان]] نظریه دیگر که استناد اصلی آنان [[آموزه‌های قرآنی]] و [[روایی]] و [[ادله عقلی]] است [[معتقد]] به [[انتظار سازنده]]، پویا و تغییرآفرین به سمت [[رشد]] و تعالی فرد و جامعه هستند. این دیدگاه بر اساس یکی از [[سنت‌های الهی]] مورد تأکید [[قرآن کریم]] [[استوار]] است. مفاد این سنّتِ غیرقابل [[تغییر]] [[خدای متعال]]، در [[آیه]] {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ لَا يُغَيِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ}}<ref>«خداوند وضع هیچ مردمی را دگرگون نکند، مگر آنکه آن مردم، خود، آن را دگرگون کنند» سوره رعد، آیه۱۱.</ref> بیان شده است. این آیه با صراحت و روشنی، راه‌های غیرعادی و [[معجزه‌آسا]] را [[نفی]] کرده، و اعلام می‌دارد هرگز [[خداوند]] اوضاع و احوال را به سود [[مردم]] عوض نمی‌کند مگر زمانی که آنها آنچه مربوط به خودشان است (از جمله: [[اخلاق]]، روحیه‌ها، ملکات، جهت‌ها، [[نیت‌ها]] و غیره) عوض کنند. رابطه [[سنت‌ها]] با [[اراده]] و [[رفتار فردی]] و اجتماعی [[انسان‌ها]] مورد تأکید [[آیات]] فراوان است. علاوه بر آیه مذکور، می‌‌توان به آیه {{متن قرآن|ظَهَرَ الْفَسَادُ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ بِمَا كَسَبَتْ أَيْدِي النَّاسِ لِيُذِيقَهُمْ بَعْضَ الَّذِي عَمِلُوا لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ}}<ref>«بر اثر آنچه مردم کرده‌اند، فساد در خشکی و دریا آشکار گشته است، تا (خداوند، کیفر) برخی از آنچه کرده‌اند به آنان بچشاند، باشد که باز گردند» سوره روم، آیه ۴۱.</ref> نیز اشاره کرد. این بیانات [[قرآنی]] نشان می‌دهد که سنت‌ها متأثر از [[رفتار]] و [[اراده انسانی]] است<ref>ر.ک: [[مرتضی مطهری|مطهری، مرتضی]]، [[مجموعه آثار ج۱۷ (کتاب)|مجموعه آثار ج۱۷]] (حماسه حسینی ج۲ (کتاب)|حماسه حسینی ج۲)، ص۲۲۲، ۲۲۳؛ [[آشنایی با قرآن ج۳ (کتاب)|آشنایی با قرآن ج۳]]، ص۲۲۹؛ [[غلام حیدر کوشا|کوشا، غلام حیدر]]، [[پژوهشی در الگوی مطالعه سنت‌های اجتماعی در قرآن (مقاله)|پژوهشی در الگوی مطالعه سنت‌های اجتماعی در قرآن]]، ص۳۳-۵۶.</ref>.

شرایط انسانی ظهور فراهم نخواهد شد مگر اینکه جامعه منتظران تمامی وظایف الهی خود را برای دستیابی به [[اهداف انتظار]] محقق سازند. این [[وظایف]] را می‌توان براساس آن اهداف این‌گونه دسته‌بندی کرد: