تدبیر: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲: خط ۲:


== مقدمه ==
== مقدمه ==
[[تدبیر]]، [[تفکر]] و [[اندیشیدن]] در ورای امور (قبل از آن)<ref>حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۳۰۷.</ref>، عاقبت‌اندیشی<ref>ابن‌منظور، لسان العرب، ج۴، ص۲۷۳.</ref>. اصل آن "دبر" به معنای "پشت" در مقابل "جلو" (قُبُل) است<ref>خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۸، ص۳۱.</ref>: {{متن قرآن|يُدَبِّرُ الْأَمْرَ يُفَصِّلُ الْآيَاتِ لَعَلَّكُمْ بِلِقَاءِ رَبِّكُمْ تُوقِنُونَ}}<ref>«امر (آفرینش) را کارسازی می‌کند، آیات را آشکار می‌دارد باشد که شما به لقای پرورد» سوره رعد، آیه ۲.</ref>.
تدبیر، [[تفکر]] و [[اندیشیدن]] در ورای امور (قبل از آن)<ref>حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۳۰۷.</ref>، عاقبت‌اندیشی<ref>ابن‌منظور، لسان العرب، ج۴، ص۲۷۳.</ref>. اصل آن "دبر" به معنای "پشت" در مقابل "جلو" (قُبُل) است<ref>خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۸، ص۳۱.</ref>: {{متن قرآن|يُدَبِّرُ الْأَمْرَ يُفَصِّلُ الْآيَاتِ لَعَلَّكُمْ بِلِقَاءِ رَبِّكُمْ تُوقِنُونَ}}<ref>«امر (آفرینش) را کارسازی می‌کند، آیات را آشکار می‌دارد باشد که شما به لقای پرورد» سوره رعد، آیه ۲.</ref>.


تدبیر امور عالم هستی در [[قرآن کریم]] به [[خداوند]] و [[ملائک]] نسبت داده شده است. [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|يُدَبِّرُ الْأَمْرَ مِنَ السَّمَاءِ إِلَى الْأَرْضِ ثُمَّ يَعْرُجُ إِلَيْهِ فِي يَوْمٍ كَانَ مِقْدَارُهُ أَلْفَ سَنَةٍ مِمَّا تَعُدُّونَ}}<ref>«کار (جهان) را از آسمان تا زمین تدبیر می‌کند سپس (کردارها) در روزی که در شمار شما هزار سال است به سوی او بالا می‌رود» سوره سجده، آیه ۵.</ref> یعنی امر [[دنیا]] را با اسباب آسمانی اداره می‌کند، با امر به [[ملائکه]] و جز آنها که آثار و [[احکام]] آسمانی به [[زمین]] می‌رسد<ref>بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۴۱۵.</ref>.
تدبیر امور عالم هستی در [[قرآن کریم]] به [[خداوند]] و [[ملائک]] نسبت داده شده است. [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|يُدَبِّرُ الْأَمْرَ مِنَ السَّمَاءِ إِلَى الْأَرْضِ ثُمَّ يَعْرُجُ إِلَيْهِ فِي يَوْمٍ كَانَ مِقْدَارُهُ أَلْفَ سَنَةٍ مِمَّا تَعُدُّونَ}}<ref>«کار (جهان) را از آسمان تا زمین تدبیر می‌کند سپس (کردارها) در روزی که در شمار شما هزار سال است به سوی او بالا می‌رود» سوره سجده، آیه ۵.</ref> یعنی امر [[دنیا]] را با اسباب آسمانی اداره می‌کند، با امر به [[ملائکه]] و جز آنها که آثار و [[احکام]] آسمانی به [[زمین]] می‌رسد<ref>بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۴۱۵.</ref>.
خط ۱۰: خط ۱۰:
در [[سوره مبارکه نازعات]]، خداوند به پنج گروه از [[فرشتگان]] [[سوگند]] یاد می‌کند. آخرین گروه فرشتگانی هستند که [[امور دنیا]] را تدبیر می‌کنند: {{متن قرآن|فَالْمُدَبِّرَاتِ أَمْرًا}}<ref>«آنگاه، به فرشتگان کارگزار» سوره نازعات، آیه ۵.</ref>.
در [[سوره مبارکه نازعات]]، خداوند به پنج گروه از [[فرشتگان]] [[سوگند]] یاد می‌کند. آخرین گروه فرشتگانی هستند که [[امور دنیا]] را تدبیر می‌کنند: {{متن قرآن|فَالْمُدَبِّرَاتِ أَمْرًا}}<ref>«آنگاه، به فرشتگان کارگزار» سوره نازعات، آیه ۵.</ref>.


[[تدبیر امر]] [[دین]] با [[ارسال پیامبران]] و نزول احکام ([[حلال و حرام]]) و تفصیل آنها و تدبیر [[اهل]] زمین با بادها و [[باران]] و غیر آنها محقق می‌شود. در [[حقیقت]] [[تدبیر امر]] بر عهده [[خداوند]] است و اضافه [[ملائک]] به امر، مشعر این معنی است که آنها اسبابِ تحققِ این [[تدبیر]] هستند<ref>وهبة بن مصطفی زحیلی، التفسیر المنیر، ج۳۰، ص۳۴-۳۵.</ref>.
[[تدبیر امر]] [[دین]] با [[ارسال پیامبران]] و نزول احکام ([[حلال و حرام]]) و تفصیل آنها و تدبیر [[اهل]] زمین با بادها و [[باران]] و غیر آنها محقق می‌شود. در [[حقیقت]] [[تدبیر امر]] بر عهده [[خداوند]] است و اضافه [[ملائک]] به امر، مشعر این معنی است که آنها اسبابِ تحققِ این تدبیر هستند<ref>وهبة بن مصطفی زحیلی، التفسیر المنیر، ج۳۰، ص۳۴-۳۵.</ref>.


[[اندیشمندان اسلامی]] از [[سیاست]] و [[تدبیر امور]] [[انسان‌ها]] در [[جامعه]] به سیاست مدن و تدبیر مُدن تعبیر کرده‌اند که به معنای تمشیت امور جاری [[مردم]] و جامعه است و آن بر عهده [[امام]] و [[حاکم]] می‌باشد. این مطلب با تدبیر خداوند نسبت به [[عالم هستی]] منافاتی ندارد. [[علامه طباطبایی]] در تبیین این مسئله می‌نویسد: هیچ سببی در قبال خداوند، [[استقلال]] ندارد تا قابل انقطاع از خداوند باشد؛ لذا استناد [[بت پرستان]] به اینکه خداوند تدبیر امر را به [[فرشتگان]] [[تفویض]] کرده، [[باطل]] است. مَثَل اشیاء در استناد آنها به اسباب قریب و بعید، انتها و اتصال آنها به [[خداوند سبحان]] در رتبه آخر (سبب غایی) مانند استناد نوشتن به [[انسان]] است. در اصل انسان با دست و قلم می‌نویسد؛ پس نوشتن اول مستند به قلم است و بعد مستند به دست و درنهایت مستند به انسان. استناد نوشتن به قلم و کتاب منافاتی با استناد آن به انسان ندارد؛ پس تدبیر انسان در طول تدبیر الهی [[تفسیر]] می‌شود<ref>سیدمحمدحسین طباطبایی، المیزان، ج۲۰، ص۱۸۴.</ref>.<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص۱۷۴.</ref>.
[[اندیشمندان اسلامی]] از [[سیاست]] و [[تدبیر امور]] [[انسان‌ها]] در [[جامعه]] به سیاست مدن و تدبیر مُدن تعبیر کرده‌اند که به معنای تمشیت امور جاری [[مردم]] و جامعه است و آن بر عهده [[امام]] و [[حاکم]] می‌باشد. این مطلب با تدبیر خداوند نسبت به [[عالم هستی]] منافاتی ندارد. [[علامه طباطبایی]] در تبیین این مسئله می‌نویسد: هیچ سببی در قبال خداوند، [[استقلال]] ندارد تا قابل انقطاع از خداوند باشد؛ لذا استناد [[بت پرستان]] به اینکه خداوند تدبیر امر را به [[فرشتگان]] [[تفویض]] کرده، [[باطل]] است. مَثَل اشیاء در استناد آنها به اسباب قریب و بعید، انتها و اتصال آنها به [[خداوند سبحان]] در رتبه آخر (سبب غایی) مانند استناد نوشتن به [[انسان]] است. در اصل انسان با دست و قلم می‌نویسد؛ پس نوشتن اول مستند به قلم است و بعد مستند به دست و درنهایت مستند به انسان. استناد نوشتن به قلم و کتاب منافاتی با استناد آن به انسان ندارد؛ پس تدبیر انسان در طول تدبیر الهی [[تفسیر]] می‌شود<ref>سیدمحمدحسین طباطبایی، المیزان، ج۲۰، ص۱۸۴.</ref>.<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص۱۷۴.</ref>.


== [[برنامه‌ریزی سیاسی]] ==
== [[برنامه‌ریزی اقتصادی]] ==
== [[برنامه‌ریزی اقتصادی]] ==
== [[برنامه‌ریزی اجتماعی]] ==
== [[برنامه‌ریزی خانوادگی]] ==


== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
* [[پرونده:1379779.jpg|22px]] [[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|'''فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم''']]
# [[پرونده:1379779.jpg|22px]] [[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|'''فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم''']]
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}


خط ۲۹: خط ۲۶:
{{سیاست}}
{{سیاست}}


[[رده: مدخل]]
[[رده:فضایل اخلاقی]]
[[رده:تدبیر]]
۱۱۲٬۶۶۶

ویرایش