حقوق همسر: تفاوت میان نسخه‌ها

== مقدمه ==

{{متن قرآن|قَوَّامُونَ}} جمع “قوّام” است که “قوّام” صیغه [[مبالغه]] “قائم” است به معنای به‌پاخاسته. [[راغب]] [[اصفهانی]] یادآور شده است که کاربرد [[قیام]] در قرآن کریم چندگونه است که در [[آیه]] مذکور قیام به معنای به‌پا خاستن اختیاری است<ref>المفردات، ص۴۱۶.</ref>. و به نظر ابن منظور قیام در اینجا به معنای [[محافظت]] و [[اصلاح امور]] است<ref>لسان العرب، ج۱۱، ص۳۵۵.</ref>. و نیز گفته‌اند که {{عربی|قام علی أهله}} یعنی متولی کارهایشان شد و برای تأمین هزینه‌های آنان اقدام کرد، و قوام کسی است که برای برپایی امور و انجام دادن کارها به‌پاخاسته است<ref>ابراهیم أنیس، عبدالحلیم منتصر، عطیة الصوالحی، محمد خلف الله احمد، المعجم الوسیط، الطبعة الثانیة، دار احیاء التراث العربی، بیروت، ج۲، ص۷۶۸.</ref>. همچنین آورده‌اند که {{عربی|قام علیه}} یعنی {{عربی|خرج علیه و راقبه}} بر او بیرون شد و از او [[مراقبت]] کرد<ref>سعید الخوری الشرتونی، اقرب الموارد، افست مکتبة المرعشی النجفی، قم، ۱۴۰۳ ق. ج۲، ص۱۰۵۳.</ref>. و {{عربی|قام أهله}} یعنی {{عربی|قام بشأنهم و اعتنی به}} برای انجام دادن شئونات آنان و امور آنان به‌پا خاست<ref>لویس معلوف الیسوعی، المنجد، الطبعة الحادیة و العشرون، دارالشرق، بیروت، ۱۹۷۳ م. ص۶۶۴.</ref>. {{متن قرآن|الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّسَاءِ}} بدین معناست که مردان برپاکنندگان امور [[زنان]] و خدمتگزاران آنان و پاسدار [[حقوق]] ایشان و تدارک‌کنندگان شئونات آنان هستند<ref>نک: السید محمدحسین فضل الله، تفسیر من وحی القرآن، الطبعة الثانیة، دارالملاک، بیروت، ۱۴۱۹ ق. ج۷، ص۲۲۹-۲۳۷.</ref>؛ و از این بیان استفاده نمی‌شود که مردان [[قیم]] زنان هستند و رابطه مردان با زنان رابطه سلطه‌مندانه و [[اداره امور]] محجوران است؛ و با توجه به [[سیاق آیه]] می‌توان گفت [[قرآن کریم]] مردان را سرپرستان امور [[خانواده]] از موضع [[خدمتگزاری]] و [[پاسداری]] و تدارک‌کنندگی معرفی کرده است، نه از موضع [[سلطه‌گری]] و [[استبدادورزی]] و [[خودکامگی]]. دکتر محمد البهی دراین‌باره می‌نویسد: “یعنی در [[روابط زناشویی]]، مرد به مثابه تکیه‌گاه [[زن]] است؛ زیرا مردان و زنان در برخی امور مانند ساختمان [[جسمانی]] و نیروی مواجهه با [[سختی‌های زندگی]] و گاه [[جنگ]] و [[نبرد]]، با یکدیگر متفاوت‌اند. [[شک]] نیست که مردان به‌طور طبیعی - از جهت شکل ساختمان [[بدنی]] و روبه‌رویی با [[مشکلات]] متعدد در میدان نبرد [[زندگی]]، در دفع [[تجاوز به حقوق]] زنان - بیش از زنان صلاحیت دارند. به دنبال عبارت فوق: [{{متن قرآن|بِمَا فَضَّلَ اللَّهُ بَعْضَهُمْ عَلَى بَعْضٍ}}] می‌فرماید: {{متن قرآن|وَبِمَا أَنْفَقُوا مِنْ أَمْوَالِهِمْ}} و هم به واسطه آن‌که مردان از [[مال]] خود باید به زنان [[نفقه]] دهند. یعنی آن‌چه در باب مرد و زن و امتیاز جسمانی و طبیعی یکی بر دیگری گفتیم، فقط از آن جهت نیست که مرد باید به عنوان [[حافظ]] و نگاهبان و تکیه‌گاه زن محسوب شود، بلکه به عامل دیگری که همان [[کفالت]] [[زندگی]] [[زناشویی]] و گذران مادی این زندگی است نیز ارتباط تام دارد. این عامل، فقط از مردان می‌خواهد که متکفل این [[مسئولیت]] شوند؛ زیرا از این جهت، صلاحیت بیش‌تری از [[زنان]] دارند و مسائل و [[مشکلات]] زنان از قبیل حاملگی و شیر دادن [[کودک]] و پرورش [[فرزندان]] و امور دیگر از قبیل حیض... در آنان راه ندارد. خلاصه [[آیه شریفه]] فوق که می‌فرماید {{متن قرآن|الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّسَاءِ بِمَا فَضَّلَ اللَّهُ بَعْضَهُمْ عَلَى بَعْضٍ وَبِمَا أَنْفَقُوا مِنْ أَمْوَالِهِمْ}} چنین است که مردان در زندگی مشترک از طرف [[خداوند]] [[مکلف]] شده‌اند که مسئولیت این زندگی مشترک را - از جمله نگاهداری [[زن]] - برعهده گیرند. این [[تکلیف]] از آن جهت بر آنان نهاده شده که اولاً از جهت [[جسمانی]] با زن فرق دارند و ثانیاً خصائص طبیعی زنان مانند آن‌چه مربوط به زناشویی از قبیل [[آبستنی]] و شیر دادن و دوران قاعدگی است، بر آنها مترتّب نیست و در عوض [[قدرت]] بیش‌تری در مواجهه با مشکلات و فراهم آوردن ملزومات و تسهیلات زندگی مشترک در آنان نهاده شده است تا به این کار [[قیام]] کنند.