←مقدمه
(←مقدمه) برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
(←مقدمه) |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
قاسط از ریشه "قَسط" به‌معنای [[ظلم]] و [[حق‌ستیزی]] و مخالف قِسط و [[عدل]] است. این واژه در [[قرآن کریم]] با واژه "قاسطون" به‌کار رفته است. ولی [[منحرفان]] (قاسطون)، هیزم [[جهنم]] خواهند بود<ref>{{متن قرآن| وَأَمَّا الْقَاسِطُونَ فَكَانُوا لِجَهَنَّمَ حَطَبًا}}؛سوره جن، آیه ۱۵.</ref>. | |||
[[قاسطین]] یکی از سه گروه | [[قاسطین]] یکی از سه گروه دشمنان حکومت عدالت‌مدار امام علی{{ع}} بودند که با استفاده از سه عامل زر و زور و تزویر به مقابله با [[امام]] پرداختند و ضربات [[سختی]] بر پیکره حکومت امام{{ع}} وارد ساختند. امام{{ع}} می‌فرماید: و بدانید که [[خدا]] به من [[فرمان]] داده است با "سرکشان" و "[[پیمان‌شکنان]]" و "[[مفسدان]]"[[زمین]] بجنگم. پس با پیمان‌شکنان ([[ناکثین]]) جنگیدم و با آنان که دست از [[حق]] برداشتند (قاسطین) [[جهاد]] کردم و کسانی را که از [[دین خدا]] بیرون رفتند ([[مارقین]]) زبون و [[ذلیل]] ساختم<ref>{{متن حدیث|أَلَا وَ قَدْ أَمَرَنِيَ اللَّهُ بِقِتَالِ أَهْلِ الْبَغْيِ وَ النَّكْثِ وَ الْفَسَادِ فِي الْأَرْضِ؛ فَأَمَّا النَّاكِثُونَ فَقَدْ قَاتَلْتُ، وَ أَمَّا الْقَاسِطُونَ فَقَدْ جَاهَدْتُ، وَ أَمَّا الْمَارِقَةُ فَقَدْ دَوَّخْتُ}}؛ نهج البلاغه، خطبه ١٩٢.</ref>. | ||
در منظر امام{{ع}}، قاسطین کسانی هستند که در [[زمین]] [[فساد]] و [[تباهی]] می‌کنند. از این‌رو امام{{ع}} به [[مبارزه]] سخت و درگیرانه با آنها پرداخت، به‌طوری که در همان اوایل [[حکومت]] خویش، با وجود توصیه برخی مصلحت‌اندیشان که وی را به مماشات با معاویه | در منظر امام{{ع}}، قاسطین کسانی هستند که در [[زمین]] [[فساد]] و [[تباهی]] می‌کنند. از این‌رو امام{{ع}} به [[مبارزه]] سخت و درگیرانه با آنها پرداخت، به‌طوری که در همان اوایل [[حکومت]] خویش، با وجود توصیه برخی مصلحت‌اندیشان که وی را به مماشات با معاویه ترغیب می‌کردند، حتی برای ساعتی معاویه را ابقا نکرد و به [[ولایت]] او [[رضایت]] نداد. | ||
مقر [[سلطه]] قاسطین [[سرزمین شام]] بود. [[حکومت شام]] بر سرکردگی معاویه، فرزند [[ابوسفیان]]، در [[سایه]] امکاناتی که از سال‌ها حکومت بر [[شام]] و | مقر [[سلطه]] قاسطین [[سرزمین شام]] بود. [[حکومت شام]] بر سرکردگی معاویه، فرزند [[ابوسفیان]]، در [[سایه]] امکاناتی که از سال‌ها حکومت بر [[شام]] و سرحدات آن، به‌دست آمده بود، از نظر نظامی و [[اقتصادی]] به‌خوبی تقویت شده بود. از دیگر سو، ملکه تقوا که لازمه سیاست‌مداری بر اساس [[کتاب و سنت]] است، در آنها وجود نداشت. از این‌رو با [[ریا]] و تزویر [[مردم]] را به [[گمراهی]] کشاندند و خود را بر حق جلوه می‌دادند. [[امام علی]]{{ع}} در مورد حیله‌ورزی آنها فرمود: به خدا [[سوگند]]، معاویه از من زیرک‌تر نیست. او [[پیمان‌شکنی]] می‌کند و گنه‌کاری. اگر پیمان‌شکنی را ناخوش نمی‌داشتم، من زیرک‌ترین [[مردم]] می‌بودم. ولی [[پیمان‌شکنان]]، گنه‌کارند و گنه‌کاران، نافرمان. هر پیمان‌شکنی را در [[روز قیامت]] پرچمی است که بدان شناخته شود<ref>{{متن حدیث|وَ اللَّهِ مَا مُعَاوِيَةُ بِأَدْهَى مِنِّي، وَ لَكِنَّهُ يَغْدِرُ وَ يَفْجُرُ؛ وَ لَوْ لَا كَرَاهِيَةُ الْغَدْرِ لَكُنْتُ مِنْ أَدْهَى النَّاسِ، وَ لَكِنْ كُلُّ غُدَرَةٍ فُجَرَةٌ وَ كُلُّ فُجَرَةٍ كُفَرَةٌ، وَ لِكُلِّ غَادِرٍ لِوَاءٌ يُعْرَفُ بِهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ؛ وَ اللَّهِ مَا أُسْتَغْفَلُ بِالْمَكِيدَةِ وَ لَا أُسْتَغْمَزُ بِالشَّدِيدَة}}؛ نهج البلاغه، خطبه ٢٠٠.</ref>. | ||
[[قاسطین]] برای | [[قاسطین]] برای براندازی حکومت [[امام]] فتنه‌های بسیار برپا کردند. نقش آنها در تحریک [[طلحه]] و [[زبیر]] و برپایی [[جنگ جمل]] نقشی بارز و برجسته است. پس از [[جمل]] نیز با ورود به [[جنگ صفین]]، که به واقعه [[حکمیت]] انجامید، [[قدرت]] و نفوذ خود را بیشتر کردند. | ||
مسئله‌ای که نباید از نظر دور داشت، این است که پیروزی‌های قاسطین در [[سایه]] نبود تحلیل درست [[مردمان]] و [[کاهلی]] و | مسئله‌ای که نباید از نظر دور داشت، این است که پیروزی‌های قاسطین در [[سایه]] نبود تحلیل درست [[مردمان]] و [[کاهلی]] و عافیت‌طلبی آنها رخ داد؛ زیرا امام بارها مردمان را به [[نبرد]] با آنها [[تشویق]] کرد، ولی آنها [[سستی]] و کاهلی کردند. امام{{ع}} در [[نهج البلاغه]] به‌دنبال [[تجاوز]] سپاهیان معاویه به [[شهر انبار]] و تاراج آن، می‌فرماید: شب و [[روز]]، در [[نهان]] و آشکارا، شما را به نبرد با این [[قوم]] فراخواندم و گفتم پیش از آن‌که [[سپاه]] بر سرتان کشند، بر آنها بتازید. به [[خدا]] [[سوگند]]، به هیچ قومی در خانه‌هایشان تاخت نیاوردند، مگر آن‌که زبون [[خصم]] شدند. شما نیز آن قدر از [[کارزار]] سر بر تافتید و کار را به گردن یکدیگر انداختید و یکدیگر را [[نصرت]] ندادید، تا هر چه داشتید به باد یغما رفت و سرزمینتان جولانگاه دشمنانتان شد<ref>{{متن حدیث|أَلَا وَ إِنِّي قَدْ دَعَوْتُكُمْ إِلَى قِتَالِ هَؤُلَاءِ الْقَوْمِ لَيْلًا وَ نَهَاراً وَ سِرّاً وَ إِعْلَاناً وَ قُلْتُ لَكُمُ اغْزُوهُمْ قَبْلَ أَنْ يَغْزُوكُمْ، فَوَاللَّهِ مَا غُزِيَ قَوْمٌ قَطُّ فِي عُقْرِ دَارِهِمْ إِلَّا ذَلُّوا؛ فَتَوَاكَلْتُمْ وَ تَخَاذَلْتُمْ حَتَّى شُنَّتْ عَلَيْكُمُ الْغَارَاتُ وَ مُلِكَتْ عَلَيْكُمُ الْأَوْطَانُ}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۲۷.</ref>. | ||
[[قاسطین]] پس از [[نبرد صفین]]، پیوسته به [[تجاوز]] به مرزهای شهرهای تحت نظر [[امام]] پرداختند و [[امنیت]] و [[آسایش]] را از [[مردمان]] سلب کردند و جنایت‌های فراوان آفریدند. [[تاریخ]] نقش آنها را در [[توطئه]] علیه [[امام علی]]{{ع}} و به شهادت رسیدن ایشان ثبت کرده است. معاویه، [[رهبر]] قاسطین، توانست | [[قاسطین]] پس از [[نبرد صفین]]، پیوسته به [[تجاوز]] به مرزهای شهرهای تحت نظر [[امام]] پرداختند و [[امنیت]] و [[آسایش]] را از [[مردمان]] سلب کردند و جنایت‌های فراوان آفریدند. [[تاریخ]] نقش آنها را در [[توطئه]] علیه [[امام علی]]{{ع}} و به شهادت رسیدن ایشان ثبت کرده است. معاویه، [[رهبر]] قاسطین، توانست پس از شهادت امام علی{{ع}} زمام [[خلافت]] را، که سال‌ها به‌دنبال آن بود، به‌دست گیرد و بنیان‌گذار سلسله [[ستم‌پیشه]] [[امویان]] در تاریخ اسلام شود. آنها در [[زمان]] خلافت خود جرم‌ها و جنایت‌های فراوان مرتکب شدند. شیعیان امام علی{{ع}} در آن دوران، [[روزگار]] سخت و پرمشقتی را گذراندند و بسیاری از [[شیعیان]] به‌دست سفاکان [[اموی]] به [[شهادت]] رسیدند. از جمله سران قاسطین می‌توان از [[عمر بن عاص]]، [[عبدالرحمن بن خالد بن ولید]]، [[مروان حکم]] و [[بُسر بن ابی‌ارطاة]] نام برد»<ref>[[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه ج۲]]، ص۶۳۴ ـ ۶۳۵.</ref>. | ||
== منابع == | == منابع == | ||