←اهل بیت در روایات امامان اهل بیت {{عم}}
(←منابع) |
|||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
# کاربرد عامّ که مؤمنان راستین را شامل می‌شود چنان که [[امام صادق]] {{ع}} فرموده است: هر کس [[پرهیزکار]] و [[صالح]] باشد از ما [[اهل بیت]] است<ref>دعائم الإسلام، ج۱، ص۶۲۲.</ref> [[امام]] {{ع}} به دو [[آیه]] از [[قرآن کریم]] بر این معنا استشهاد کرده است: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَتَّخِذُواْ الْيَهُودَ وَالنَّصَارَى أَوْلِيَاء بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاء بَعْضٍ وَمَن يَتَوَلَّهُم مِّنكُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ إِنَّ اللَّهَ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ}}<ref> ای مؤمنان! یهودیان و مسیحیان را دوست مگیرید که آنان (در برابر شما) هوادار یکدیگرند و هر کس از شما آنان را دوست بگیرد از آنان است؛ بی‌گمان خداوند گروه ستمگران را راهنمایی نمی‌کند؛ سوره مائده، آیه۵۱.</ref>، {{متن قرآن|رَبِّ إِنَّهُنَّ أَضْلَلْنَ كَثِيرًا مِّنَ النَّاسِ فَمَن تَبِعَنِي فَإِنَّهُ مِنِّي وَمَنْ عَصَانِي فَإِنَّكَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ}}<ref>پروردگارا! به راستی آنان بسیاری از مردم را گمراه کرده‌اند پس هر که از من پیروی کند از من است و هر که با من سرکشی ورزد بی‌گمان تو آمرزنده‌ای بخشاینده‌ای؛ سوره ابراهیم، آیه ۳۶.</ref> | # کاربرد عامّ که مؤمنان راستین را شامل می‌شود چنان که [[امام صادق]] {{ع}} فرموده است: هر کس [[پرهیزکار]] و [[صالح]] باشد از ما [[اهل بیت]] است<ref>دعائم الإسلام، ج۱، ص۶۲۲.</ref> [[امام]] {{ع}} به دو [[آیه]] از [[قرآن کریم]] بر این معنا استشهاد کرده است: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَتَّخِذُواْ الْيَهُودَ وَالنَّصَارَى أَوْلِيَاء بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاء بَعْضٍ وَمَن يَتَوَلَّهُم مِّنكُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ إِنَّ اللَّهَ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ}}<ref> ای مؤمنان! یهودیان و مسیحیان را دوست مگیرید که آنان (در برابر شما) هوادار یکدیگرند و هر کس از شما آنان را دوست بگیرد از آنان است؛ بی‌گمان خداوند گروه ستمگران را راهنمایی نمی‌کند؛ سوره مائده، آیه۵۱.</ref>، {{متن قرآن|رَبِّ إِنَّهُنَّ أَضْلَلْنَ كَثِيرًا مِّنَ النَّاسِ فَمَن تَبِعَنِي فَإِنَّهُ مِنِّي وَمَنْ عَصَانِي فَإِنَّكَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ}}<ref>پروردگارا! به راستی آنان بسیاری از مردم را گمراه کرده‌اند پس هر که از من پیروی کند از من است و هر که با من سرکشی ورزد بی‌گمان تو آمرزنده‌ای بخشاینده‌ای؛ سوره ابراهیم، آیه ۳۶.</ref> | ||
# کاربرد خاصّ آن به [[خویشاوندان]] [[پیامبر]] {{صل}} اختصاص دارد. چنان که [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} فرموده است: هرگاه در جنگ با دشمنان [[اسلام]]، کار سخت می‌شد و [[مردم]] از مقابله با دشمن خودداری می‌کردند، [[پیامبر]] {{صل}} [[اهل بیت]] خود را به [[کارزار]] می‌فرستاد، [[عبیدة بن حارث]] در [[جنگ بدر]]، [[حمزه]] در [[احد]] و [[جعفر طیار]] در [[جنگ موته]] به [[شهادت]] رسیدند<ref>نهج البلاغه، نامه۹۹.</ref>. | # کاربرد خاصّ آن به [[خویشاوندان]] [[پیامبر]] {{صل}} اختصاص دارد. چنان که [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} فرموده است: هرگاه در جنگ با دشمنان [[اسلام]]، کار سخت می‌شد و [[مردم]] از مقابله با دشمن خودداری می‌کردند، [[پیامبر]] {{صل}} [[اهل بیت]] خود را به [[کارزار]] می‌فرستاد، [[عبیدة بن حارث]] در [[جنگ بدر]]، [[حمزه]] در [[احد]] و [[جعفر طیار]] در [[جنگ موته]] به [[شهادت]] رسیدند<ref>نهج البلاغه، نامه۹۹.</ref>. | ||
# کاربرد اخصّ آن به آن دسته از [[خویشاوندان]] [[پیامبر]] {{صل}} اختصاص دارد که از مقام و [[منزلت]] ویژه‌ای برخوردارند و گفتار و [[رفتار]] آنان ملاک حق و راهنمای [[حقیقت]] است. چنان که [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} فرموده است: به [[اهل بیت]] پیامبرتان بنگرید و به سمت و سوی حرکت آنان ملتزم باشید و از آنان [[پیروی]] کنید، زیرا آنان هرگز شما را از مسیر [[هدایت]] خارج نکرده و به [[گمراهی]] باز نمی‌گردانند، نه از آنان پیشی بگیرید که [[گمراه]] خواهید شد و نه از آنان فاصله بگیرید که هلاک خواهید شد<ref>نهج البلاغه، خطبه۹۷.</ref>. در روایتی دیگر [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} فرمود: «ما هستیم خانه‌هایی که [[خدا]] امر فرموده است<ref> سوره بقره:۲، آیه ۱۸۹.</ref> از درهای آن داخل شوید و ماییم درهای [[رحمت]] [[حق]] و خانه‌هایی که از آنجا به [[حق]] [[تقرب]] می‌جویید»<ref>{{متن حدیث|نحن البیوتُ الّتی أمَرَ اللهُ أن یؤتی من أبوابها، نحنُ بابُ الله و الّتی یؤتی منها...}}، ابن شهرآشوب، محمد بن علی، «مناقب آل ابی طالب {{عم}}»، ج۲، فصل فی المسابقة بالعلم.. ، ص۳۴. ر. ک: [[سید محمد تقی نقوی|نقوی، سید محمد تقی]]، [[شرح زیارت جامعه کبیره ۵ (کتاب)|شرح زیارت جامعه]]، ص۳۰.</ref>. «ما درخت [[نبوت]] و [[بیت]] [[رحمت]] هستیم»<ref>{{متن حدیث|عن ابی‌جعفر {{ع}}، قال: «...نحن شجرة النبوة و بیت الرحمة}}، صفار، محمد بن حسن، «بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد {{صل}}»، ج۱، ص۵۷.</ref><ref>بیت در روایات به معنای ائمه {{عم}} است. ر. ک: [[محمد باقر تحریری|تحریری، محمد باقر]]، [[جلوه‌های لاهوتی (کتاب)|جلوه‌های لاهوتی- شرح زیارت جامعه کبیره]]، ج۱، ص۴۷.</ref> و [[امام حسن]] {{ع}} خطاب به [[اهل عراق]] فرمود: "ما [[اهل]] بیتی هستیم که [[خداوند]] [[آیه مبارکه]] | # کاربرد اخصّ آن به آن دسته از [[خویشاوندان]] [[پیامبر]] {{صل}} اختصاص دارد که از مقام و [[منزلت]] ویژه‌ای برخوردارند و گفتار و [[رفتار]] آنان ملاک حق و راهنمای [[حقیقت]] است. چنان که [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} فرموده است: به [[اهل بیت]] پیامبرتان بنگرید و به سمت و سوی حرکت آنان ملتزم باشید و از آنان [[پیروی]] کنید، زیرا آنان هرگز شما را از مسیر [[هدایت]] خارج نکرده و به [[گمراهی]] باز نمی‌گردانند، نه از آنان پیشی بگیرید که [[گمراه]] خواهید شد و نه از آنان فاصله بگیرید که هلاک خواهید شد<ref>نهج البلاغه، خطبه۹۷.</ref>. در روایتی دیگر [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} فرمود: «ما هستیم خانه‌هایی که [[خدا]] امر فرموده است<ref> سوره بقره:۲، آیه ۱۸۹.</ref> از درهای آن داخل شوید و ماییم درهای [[رحمت]] [[حق]] و خانه‌هایی که از آنجا به [[حق]] [[تقرب]] می‌جویید»<ref>{{متن حدیث|نحن البیوتُ الّتی أمَرَ اللهُ أن یؤتی من أبوابها، نحنُ بابُ الله و الّتی یؤتی منها...}}، ابن شهرآشوب، محمد بن علی، «مناقب آل ابی طالب {{عم}}»، ج۲، فصل فی المسابقة بالعلم.. ، ص۳۴. ر. ک: [[سید محمد تقی نقوی|نقوی، سید محمد تقی]]، [[شرح زیارت جامعه کبیره ۵ (کتاب)|شرح زیارت جامعه]]، ص۳۰.</ref>. «ما درخت [[نبوت]] و [[بیت]] [[رحمت]] هستیم»<ref>{{متن حدیث|عن ابی‌جعفر {{ع}}، قال: «...نحن شجرة النبوة و بیت الرحمة}}، صفار، محمد بن حسن، «بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد {{صل}}»، ج۱، ص۵۷.</ref><ref>بیت در روایات به معنای ائمه {{عم}} است. ر. ک: [[محمد باقر تحریری|تحریری، محمد باقر]]، [[جلوه‌های لاهوتی (کتاب)|جلوه‌های لاهوتی- شرح زیارت جامعه کبیره]]، ج۱، ص۴۷.</ref> و [[امام حسن]] {{ع}} خطاب به [[اهل عراق]] فرمود: "ما [[اهل]] بیتی هستیم که [[خداوند]] [[آیه مبارکه]] تطهیر را درباره آنان نازل فرموده است"<ref>تفسیر ابن کثیر، ج۵، ص۴۵۸.</ref> [[روایات]] در این خصوص بسیار است. | ||
از کاربردهای چهارگانه [[اهل بیت]] در [[روایات اسلامی]]، دو کاربرد اخیر متداول است و هرگاه [[اهل بیت]] بدون قرینه به کار رفته باشد، یکی از آن دو مقصود است، و اصطلاح رایج در مورد اوّل، [[اصحاب]] و در مورد دوم، ازواج است. بدین جهت در مجامع [[حدیثی]] و در باب [[فضایل]] اصطلاح [[اصحاب]]، ازواج و [[اهل بیت]] به صورت جداگانه مطرح شده‌اند. از دو معنای اخیر، در کتاب‌های [[شیعه]]، معنای دوم رایج‌تر است و هرگاه [[اهل بیت]] بدون قرینه مطرح شود، معنای اخصّ آن مقصود است<ref>[[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[اهل بیت - ربانی گلپایگانی (مقاله)|مقاله «اهل بیت»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی ج۱]] ص ۵۳۹-۵۴۹.</ref>. | از کاربردهای چهارگانه [[اهل بیت]] در [[روایات اسلامی]]، دو کاربرد اخیر متداول است و هرگاه [[اهل بیت]] بدون قرینه به کار رفته باشد، یکی از آن دو مقصود است، و اصطلاح رایج در مورد اوّل، [[اصحاب]] و در مورد دوم، ازواج است. بدین جهت در مجامع [[حدیثی]] و در باب [[فضایل]] اصطلاح [[اصحاب]]، ازواج و [[اهل بیت]] به صورت جداگانه مطرح شده‌اند. از دو معنای اخیر، در کتاب‌های [[شیعه]]، معنای دوم رایج‌تر است و هرگاه [[اهل بیت]] بدون قرینه مطرح شود، معنای اخصّ آن مقصود است<ref>[[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[اهل بیت - ربانی گلپایگانی (مقاله)|مقاله «اهل بیت»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی ج۱]] ص ۵۳۹-۵۴۹.</ref>. | ||