بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - '# 22px '''فرهنگ شیعه'''' به '# 22px پژوهشکده تحقیقات اسلامی، '''فرهنگ شیعه'''') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = سیره امام مهدی | | موضوع مرتبط = سیره امام مهدی | ||
| عنوان مدخل = | | عنوان مدخل = | ||
| مداخل مرتبط = | | مداخل مرتبط = | ||
| پرسش مرتبط = امام مهدی (پرسش) | | پرسش مرتبط = امام مهدی (پرسش) | ||
}} | }} | ||
مهمترین [[رسالت]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} اجرای کامل [[احکام]] و [[قوانین اسلام]] است، بدون [[شک]] ''' | مهمترین [[رسالت]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} اجرای کامل [[احکام]] و [[قوانین اسلام]] است، بدون [[شک]] '''سیره قضایی''' آن حضرت نیز چیزی جز احیای سنّت جدش و تحقق کامل [[دستورات]] معطّل مانده [[دین اسلام]] در [[جامعه]] نخواهد بود. شیوه قضاوت [[امام مهدی]] {{ع}} چنان نیست که با شواهد و [[دلایل]] ظاهری باشد؛ بلکه معیار [[قضاوت]] مهدوی، به واسطه دانش الهی [[علم باطنی]] است. | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
خط ۱۵: | خط ۱۴: | ||
== سیره قضائی امام مهدی {{ع}} == | == سیره قضائی امام مهدی {{ع}} == | ||
مهمترین [[رسالت]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} به عنوان [[خاتم اوصیای رسول اکرم]] {{صل}} اجرای کامل [[احکام]] و [[قوانین اسلام]] است، بدون [[شک]] | مهمترین [[رسالت]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} به عنوان [[خاتم اوصیای رسول اکرم]] {{صل}} اجرای کامل [[احکام]] و [[قوانین اسلام]] است، بدون [[شک]] سیره قضایی آن [[حضرت]] نیز چیزی جز [[احیای سنّت]] جدش و تحقق کامل [[دستورات]] معطّل مانده [[دین اسلام]] در [[جامعه]] نخواهد بود. | ||
=== [[قضاوت]] به ظاهر ([[بینه]]) === | === [[قضاوت]] به ظاهر ([[بینه]]) === | ||
خط ۳۶: | خط ۳۵: | ||
حضرت داود {{ع}} بر اساس [[علمی]] که [[خدا]] در اختیارش گذاشته بود. در [[داوری]] میان افراد و قضاوت بین متخاصمین به [[علم]] الهی خود عمل میکرد و طبق آن حکم صادر میکرد، نه آنکه از مدّعی، [[شاهد]] بخواهد. گاهی در شیوههای رایج، مدعی شاهد ندارد، یا [[شهود]] [[دروغین]] در [[محکمه]] [[گواهی]] میدهند، یا قسمهای [[دروغ]] میخورند و [[حقّ]] و نا [[حق]] میشود. اما [[حضرت]] بر اساس [[علم]] [[معصومانه]] و [[غیبی]] خود [[حکم]] صادر میکند و هیچ حقّی ضایع نمیگردد. | حضرت داود {{ع}} بر اساس [[علمی]] که [[خدا]] در اختیارش گذاشته بود. در [[داوری]] میان افراد و قضاوت بین متخاصمین به [[علم]] الهی خود عمل میکرد و طبق آن حکم صادر میکرد، نه آنکه از مدّعی، [[شاهد]] بخواهد. گاهی در شیوههای رایج، مدعی شاهد ندارد، یا [[شهود]] [[دروغین]] در [[محکمه]] [[گواهی]] میدهند، یا قسمهای [[دروغ]] میخورند و [[حقّ]] و نا [[حق]] میشود. اما [[حضرت]] بر اساس [[علم]] [[معصومانه]] و [[غیبی]] خود [[حکم]] صادر میکند و هیچ حقّی ضایع نمیگردد. | ||
در عصر [[ظهور حضرت مهدی]] {{ع}} چونان [[داود]] [[نبی]] {{ع}} و جدش [[حضرت محمد]] {{صل}} حکم و [[قضاوت]] خواهد نمود. [[حکم داودی]]، حکم بر اساس حق و [[عدالت]] است؛ چنانکه [[قرآن]] فرمود: {{متن قرآن|يَا دَاوُودُ إِنَّا جَعَلْنَاكَ خَلِيفَةً فِي الْأَرْضِ فَاحْكُمْ بَيْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ وَلَا تَتَّبِعِ الْهَوَى فَيُضِلَّكَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ}}<ref>«ای داود! ما تو را در زمین خلیفه (خویش) کردهایم پس میان مردم به درستی داوری کن و از هوا و هوس پیروی مکن که تو را از راه خداوند گمراه کند؛ به راستی آن کسان که از راه خداوند گمراه گردند، چون روز حساب را فراموش کردهاند، عذابی سخت خواهند داشت» سوره ص، آیه ۲۶.</ref> و حکم [[محمدی]] {{صل}} قضاوت بر اساس عدالت و دستور الهی است: {{متن قرآن|وَإِنْ حَكَمْتَ فَاحْكُمْ بَيْنَهُمْ بِالْقِسْطِ}}<ref>«و اگر میان آنان داوری کردی به داد داوری کن» سوره مائده، آیه ۴۲.</ref>؛ {{متن قرآن|فَاحْكُمْ بَيْنَهُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَهُمْ عَمَّا جَاءَكَ مِنَ الْحَقِّ}}<ref>«و ما این کتاب را به سوی تو به درستی فرو فرستادهایم که کتاب پیش از خود را راست میشمارد و نگاهبان بر آن است؛ پس میان آنان بنابر آنچه خداوند فرو فرستاده است داوری کن و به جای آنچه از حق به تو رسیده است از خواستههای آنان پیروی مکن، ما به هر یک از شما شریعت و راهی دادهایم و اگر خداوند میخواست شما را امّتی یگانه میگردانید لیک (نگردانید) تا شما را در آنچهتان داده است بیازماید؛ پس در کارهای خیر بر یکدیگر پیشی گیرید، بازگشت همه شما به سوی خداوند است بنابراین شما را از آنچه در آن اختلاف میورزیدید آگاه میگرداند» سوره مائده، آیه ۴۸.</ref> محوریت عدالت و [[دستورات]] الهی در | در عصر [[ظهور حضرت مهدی]] {{ع}} چونان [[داود]] [[نبی]] {{ع}} و جدش [[حضرت محمد]] {{صل}} حکم و [[قضاوت]] خواهد نمود. [[حکم داودی]]، حکم بر اساس حق و [[عدالت]] است؛ چنانکه [[قرآن]] فرمود: {{متن قرآن|يَا دَاوُودُ إِنَّا جَعَلْنَاكَ خَلِيفَةً فِي الْأَرْضِ فَاحْكُمْ بَيْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ وَلَا تَتَّبِعِ الْهَوَى فَيُضِلَّكَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ}}<ref>«ای داود! ما تو را در زمین خلیفه (خویش) کردهایم پس میان مردم به درستی داوری کن و از هوا و هوس پیروی مکن که تو را از راه خداوند گمراه کند؛ به راستی آن کسان که از راه خداوند گمراه گردند، چون روز حساب را فراموش کردهاند، عذابی سخت خواهند داشت» سوره ص، آیه ۲۶.</ref> و حکم [[محمدی]] {{صل}} قضاوت بر اساس عدالت و دستور الهی است: {{متن قرآن|وَإِنْ حَكَمْتَ فَاحْكُمْ بَيْنَهُمْ بِالْقِسْطِ}}<ref>«و اگر میان آنان داوری کردی به داد داوری کن» سوره مائده، آیه ۴۲.</ref>؛ {{متن قرآن|فَاحْكُمْ بَيْنَهُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَهُمْ عَمَّا جَاءَكَ مِنَ الْحَقِّ}}<ref>«و ما این کتاب را به سوی تو به درستی فرو فرستادهایم که کتاب پیش از خود را راست میشمارد و نگاهبان بر آن است؛ پس میان آنان بنابر آنچه خداوند فرو فرستاده است داوری کن و به جای آنچه از حق به تو رسیده است از خواستههای آنان پیروی مکن، ما به هر یک از شما شریعت و راهی دادهایم و اگر خداوند میخواست شما را امّتی یگانه میگردانید لیک (نگردانید) تا شما را در آنچهتان داده است بیازماید؛ پس در کارهای خیر بر یکدیگر پیشی گیرید، بازگشت همه شما به سوی خداوند است بنابراین شما را از آنچه در آن اختلاف میورزیدید آگاه میگرداند» سوره مائده، آیه ۴۸.</ref> محوریت عدالت و [[دستورات]] الهی در سیره قضایی [[حضرت مهدی]] {{ع}} سبب میشود که در هیچ گوشهای از [[جهان]] بر کسی [[ظلم و ستم]] روا نگردد و همگان از [[نعمت]] [[عدالت]] بهره مند گردند. | ||
[[داوری امام مهدی]] {{ع}} بر طبق [[قانون]] [[دادرسی]] [[رسول خدا]] {{صل}} و [[داود]] {{ع}} و [[سلیمان]] {{ع}} به این نکته اشاره دارد که آن [[حضرت]]، هم از [[موازین]] ظاهری دادرسی [[اسلامی]] همچون [[اقرار]] و [[گواهی]] [[گواهان]] و مانند آن استفاده میکند و هم از شیوههای [[روانی]] و [[علمی]] برای [[کشف]] [[مجرمان]] اصلی آن چنانکه پارهای از نمونههای آن در عصر داود {{ع}} نقل شده است بهره میبرد. به علاوه در عصر او به موازات [[پیشرفت]] [[علوم]] و [[دانشها]] و تکنیک و [[صنعت]] آنقدر وسایل [[کشف جرم]] [[تکامل]] مییابد که کمتر مجرمی میتواند ردپایی که با آن شناخته شود از خود به جا نگذارد. | [[داوری امام مهدی]] {{ع}} بر طبق [[قانون]] [[دادرسی]] [[رسول خدا]] {{صل}} و [[داود]] {{ع}} و [[سلیمان]] {{ع}} به این نکته اشاره دارد که آن [[حضرت]]، هم از [[موازین]] ظاهری دادرسی [[اسلامی]] همچون [[اقرار]] و [[گواهی]] [[گواهان]] و مانند آن استفاده میکند و هم از شیوههای [[روانی]] و [[علمی]] برای [[کشف]] [[مجرمان]] اصلی آن چنانکه پارهای از نمونههای آن در عصر داود {{ع}} نقل شده است بهره میبرد. به علاوه در عصر او به موازات [[پیشرفت]] [[علوم]] و [[دانشها]] و تکنیک و [[صنعت]] آنقدر وسایل [[کشف جرم]] [[تکامل]] مییابد که کمتر مجرمی میتواند ردپایی که با آن شناخته شود از خود به جا نگذارد. | ||
خط ۴۲: | خط ۴۱: | ||
از این رو، [[امام مهدی]] {{ع}} بر پایه [[علم غیبی]] خود و با استفاده از شیوههای [[روانشناسی]]، مجرمان را [[شناسایی]] کرده و درباره او [[داوری]] میکند، چنانکه [[عبدالله بن عجلان]] از [[امام]] [[جعفر صادق]] {{ع}} نقل کرده که فرمود: "آن [[زمان]] که [[قائم آل محمد]] {{ع}} [[قیام]] کند، مانند [[داوود]] میان [[مردم]] [[قضاوت]] میکند و به [[بیّنه]] و [[شاهد]] نیاز ندارد چون [[خداوند]] به او [[الهام]] میکند و او براساس [[علم خدادادی]] خود به قضاوت میپردازد و از [[باطن]] همگان اطلاع میدهد و از روی قیافه، دوستش را از دشمنش تشخیص میدهد"<ref>{{متن حدیث|إِذَا قَامَ قَائِمُ آلِ مُحَمَّدٍ {{صل}} حَكَمَ بَيْنَ النَّاسِ بِحُكْمِ دَاوُدَ لَا يَحْتَاجُ إِلَى بَيِّنَةٍ يُلْهِمُهُ اللَّهُ تَعَالَى فَيَحْكُمُ بِعِلْمِهِ وَ يُخْبِرُ كُلَّ قَوْمٍ بِمَا اسْتَبْطَنُوهُ وَ يَعْرِفُ وَلِيَّهُ مِنْ عَدُوِّهِ بِالتَّوَسُّمِ}}؛ الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج۲، ص۳۸۶؛ إعلام الوری باعلام الهدی، ص۴۶۴.</ref>. | از این رو، [[امام مهدی]] {{ع}} بر پایه [[علم غیبی]] خود و با استفاده از شیوههای [[روانشناسی]]، مجرمان را [[شناسایی]] کرده و درباره او [[داوری]] میکند، چنانکه [[عبدالله بن عجلان]] از [[امام]] [[جعفر صادق]] {{ع}} نقل کرده که فرمود: "آن [[زمان]] که [[قائم آل محمد]] {{ع}} [[قیام]] کند، مانند [[داوود]] میان [[مردم]] [[قضاوت]] میکند و به [[بیّنه]] و [[شاهد]] نیاز ندارد چون [[خداوند]] به او [[الهام]] میکند و او براساس [[علم خدادادی]] خود به قضاوت میپردازد و از [[باطن]] همگان اطلاع میدهد و از روی قیافه، دوستش را از دشمنش تشخیص میدهد"<ref>{{متن حدیث|إِذَا قَامَ قَائِمُ آلِ مُحَمَّدٍ {{صل}} حَكَمَ بَيْنَ النَّاسِ بِحُكْمِ دَاوُدَ لَا يَحْتَاجُ إِلَى بَيِّنَةٍ يُلْهِمُهُ اللَّهُ تَعَالَى فَيَحْكُمُ بِعِلْمِهِ وَ يُخْبِرُ كُلَّ قَوْمٍ بِمَا اسْتَبْطَنُوهُ وَ يَعْرِفُ وَلِيَّهُ مِنْ عَدُوِّهِ بِالتَّوَسُّمِ}}؛ الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج۲، ص۳۸۶؛ إعلام الوری باعلام الهدی، ص۴۶۴.</ref>. | ||
البته [[حکم]] بر اساس [[علم غیب]] و واقع، بر خلاف شیوه معمول در [[زمان پیامبر اکرم]] {{صل}} و دیگر [[ائمه]] {{عم}} میباشد، چون قضاوت رایج در [[زمان ائمه]] {{عم}} و زمان [[قبل از ظهور]] بر اساس حکم ظاهر بوده است؛ چنانکه [[پیامبر اکرم]] {{صل}} فرمود: "من تنها بر اساس [[سوگندها]] و اقامه شواهد و [[گواهی]] در میان شما به [[داوری]] میپردازم"<ref>{{متن حدیث|إِنَّمَا أَقْضِي بَيْنَكُمْ بِالْبَيِّنَاتِ وَ الْأَيْمَانِ}}؛ الکافی، ج۷، ص۴۱۴.</ref>؛ امّا | البته [[حکم]] بر اساس [[علم غیب]] و واقع، بر خلاف شیوه معمول در [[زمان پیامبر اکرم]] {{صل}} و دیگر [[ائمه]] {{عم}} میباشد، چون قضاوت رایج در [[زمان ائمه]] {{عم}} و زمان [[قبل از ظهور]] بر اساس حکم ظاهر بوده است؛ چنانکه [[پیامبر اکرم]] {{صل}} فرمود: "من تنها بر اساس [[سوگندها]] و اقامه شواهد و [[گواهی]] در میان شما به [[داوری]] میپردازم"<ref>{{متن حدیث|إِنَّمَا أَقْضِي بَيْنَكُمْ بِالْبَيِّنَاتِ وَ الْأَيْمَانِ}}؛ الکافی، ج۷، ص۴۱۴.</ref>؛ امّا سیره قضایی [[آخرین امام]] {{ع}} با آن تفاوت دارد. شاید دلیل این تفاوت این باشد که [[حکم]] به واقع و داوری بر پایه [[علم امام]] {{ع}} با دو محذور مواجه بوده است: یکی اینکه در عصر [[غیبت امام]] {{ع}}، قاضیان [[علم]] به واقع ندارند و شاید در بسیاری از موارد علم شان در [[حقیقت]] [[جهل مرکب]] باشد. دوم اینکه [[مردم]] نیز [[تحمّل]] حکم به واقع را ندارند و داوری داودی برای بسیاری از مردم غیر قابل تحمّل است؛ لذا از حکم به واقع [[چشم پوشی]] شده و حکم به [[بیّنه]] و قسم، به عنوان روش [[قضاوت]] کردن معیّن گردیده است. | ||
امّا در عصر [[ظهور امام مهدی]] {{ع}} با توجه به [[تحول]] ژرف، عمیق و همه جانبهای که به [[یمن]] وجود [[حضرت]] پدید میآید، زمینه اجرای این [[حکم اوّلی]] [[اسلام]]، یعنی حکم به واقع پدید میآید و دو مانعی که این حکم بر سر راه دارد، برداشته میشود. از این رو، با شرایطی که در [[زمان ظهور]] پدید میآید زمینه حکم به واقع فراهم میگردد و حضرت در زمان ظهور طبق واقع حکم میکند و بیّنه و [[شاهد]] نمیطلبد. بنابراین، جواز داوری به واقع در صورتی که [[قاضی]] مانند [[امام]] [[معصوم]] از واقع با خبر باشد هیچ ایرادی ندارد و اگر قضاوت طبق واقع صورت نمیگیرد به دلیل عدم تحمّل مردم و عدم علم قاضی به واقع است. | امّا در عصر [[ظهور امام مهدی]] {{ع}} با توجه به [[تحول]] ژرف، عمیق و همه جانبهای که به [[یمن]] وجود [[حضرت]] پدید میآید، زمینه اجرای این [[حکم اوّلی]] [[اسلام]]، یعنی حکم به واقع پدید میآید و دو مانعی که این حکم بر سر راه دارد، برداشته میشود. از این رو، با شرایطی که در [[زمان ظهور]] پدید میآید زمینه حکم به واقع فراهم میگردد و حضرت در زمان ظهور طبق واقع حکم میکند و بیّنه و [[شاهد]] نمیطلبد. بنابراین، جواز داوری به واقع در صورتی که [[قاضی]] مانند [[امام]] [[معصوم]] از واقع با خبر باشد هیچ ایرادی ندارد و اگر قضاوت طبق واقع صورت نمیگیرد به دلیل عدم تحمّل مردم و عدم علم قاضی به واقع است. | ||
خط ۷۸: | خط ۷۷: | ||
[[رده:امام مهدی]] | [[رده:امام مهدی]] | ||
[[رده:سیره قضایی]] | [[رده:سیره قضایی]] |