بحث:اثبات عصمت امام در حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها

بحث:اثبات عصمت امام در حدیث (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۱ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۰۶

۷٬۲۵۳ بایت حذف‌شده ، ‏۱۱ نوامبر ۲۰۲۴

←‏حدیث دوم: «حدیث سفینه»

دیداریویکی‌متن

Bahmani

مدیران

۱۱۵٬۸۹۷

ویرایش

@@ خط ۲۴: / خط ۲۴: @@
 #{{متن حدیث|إِنَّ مَثَلَ أَهْلِ بَيْتِي فِيكُمْ مَثَلُ سَفِينَةِ نُوحٍ}}<ref>المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۵۱؛ الجامع الصغیر، ج۱، ص۳۷۳، ش۲۴۴۲؛ کنز العمال، ج۱۲، ص۹۴، ش۳۴۱۴۴.</ref>.
 محل [[شاهد]] در این [[حدیث تشبیه]] اهل بیت{{عم}} به [[کشتی نوح]]{{ع}} است.
-'''[[بررسی سندی]]''': [[حاکم نیشابوری]] در مستدرک به دو طریق این حدیث را نقل کرده است:
-سند یکم: این خبر از [[میمون بن اسحاق هاشمی]]، از [[احمد بن عبدالجبار]]، از [[یونس بن بکیر]]، از [[مفضل بن صالح]]، از ابواسحاق، از [[حنش کنانی]] به ما رسیده است که [[ابوذر غفاری]] در حالی که درِ [[کعبه]] را گرفته بود و خود را معرفی می‌کرد چنین می‌گفت:
-{{متن حدیث|سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ‌{{صل}} يَقُولُ: مَثَلُ أَهْلِ بَيْتِي مَثَلُ سَفِينَةِ نُوحٍ مَنْ رَكِبَهَا نَجَا وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْهَا غَرِقَ‌}}.
-{{عربی|هذا حديث صحيح على شرط مسلم ولم يخرجاه}}<ref>المستدرک علی الصحیحین، ج٢، ص٣۴٣.</ref>؛
-ای [[مردمان]]! هرکس مرا می‌شناسد پس من همانم. اگر نمی‌شناسد بداند که من [[ابوذر]] هستم. شنیدم [[رسول خدا]] می‌فرمود: [[مَثَل]] [[اهل بیت]] من در میان شما مانند [[کشتی نوح]] است که هر که در آن کشتی سوار شد [[نجات]] یافت، و هر کس از آن سر باز زد [[غرق]] شد و به [[هلاکت]] رسید. این [[حدیث]] بنا بر مبانی رجالی مسلم صحیح است و [[حال]] آن‌که این حدیث را [[بخاری]] و مسلم نیاورده‌اند.
-سند دوم: [[احمد بن جعفر]] فرزند حمدان که [[زاهد]] [[شهر]] [[بغداد]] بود، از [[عباس بن ابراهیم قراطیسی]]، از [[محمد بن اسماعیل أحمسی]]، از [[مفضل بن صالح]]، از ابواسحاق، از [[حنش]] [[کنانی]] به ما خبر داد که ابوذر در حالی که در [[کعبه]] را گرفته بود و خود را معرفی می‌کرد، می‌گفت:
-{{متن حدیث|سمعت النبي يقول: ألا إن مثل أهل بيتي فيكم مثل سفينة نوح من قومه، مَنْ رَكِبَهَا نَجَا وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْهَا غَرِقَ}}<ref>المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۵۰-۱۵۱.</ref>.
-[[حاکم نیشابوری]] سند نخست را بنابر مبنای مسلم صحیح دانسته است، اما نسبت به سند دوم [[سکوت]] می‌کند.
-این که [[حاکم]] سندی را صحیح و درباره سند دیگر سکوت می‌کند، نشانه دقت او در مباحث سندی است. بنابراین متهم ساختن وی به [[تساهل]] از سوی متعصبین [[اهل سنت]] صحیح نیست<ref>تردیدی نیست که حاکم نیشابوری از بزرگان علماء اهل سنت در حدیث و رجال است؛ اما برخی از متعصبین اهل سنت به علت این که حاکم قسمتی از فضائل و مناقب امیرالمؤمنین{{ع}} را که بخاری و مسلم در کتابشان نیاورده‌اند و با مبانی رجالی آنها سازگاری داشته است، ذکر می‌کند و بنابر مبنای بخاری و مسلم مهر صحت را بر سند آن احادیث می‌زند بر علیه او سخن گفته‌اند. از جمله احادیثی که حاکم از صحت آنها دفاع کرده حدیث «طیر مشوی» است که متعصبین را چنان عصبانی کرده که او را مورد شتم و ضرب قرار دادند، تا جایی که باعث شدند او از محافل علمی کنار بگیرد و خانه‌نشین شود.</ref>.
-جناب [[ابوذر]] این [[حدیث]] را در زمانی نقل می‌کند که [[اختناق]] شدیدی در [[بلاد اسلامی]] [[حاکم]] است، در نتیجه نقل [[حدیث سفینه]] به صورت علنی گویای دو [[حقیقت]] مهم است: نخست [[شهرت]] و اهمیت حدیث سفینه، و دیگری [[شهامت]] و [[شجاعت]] [[ابوذر غفاری]] در بیان [[فضائل]] و [[مناقب اهل بیت]]{{عم}}.
-[[ابن حجر]] مکی با وجود تعصّبش، به [[صحت]] حدیث سفینه [[اقرار]] می‌کند. وی می‌نویسد:
-{{عربی|صح حديث إن مثل أهل بيتي}}<ref>شرح القصیدة الهمزیة، ص۲۷۹.</ref>.
-[[احمد زینی دحلان]] که در [[سرزمین حجاز]] [[فقیه]] بزرگ [[زمان]] خود بوده است درباره حدیث سفینه می‌گوید:
-{{عربی|صح عنه{{صل}} من طرق كثيرة}}<ref>الفتح المبین فی فضائل الخلفاء الراشدین وأهل البیت الطاهرین، باب فضائل اهل البیت. این کتاب در حاشیه سیره دحلانیه چاپ شده است. ر.ک: نفحات الأزهار، ج۴، ص۱۱۷.</ref>؛
-صحت حدیث سفینه به سندهای فراوانی ثابت شده است.
-پس به اقرار [[علماء]] بزرگ [[اهل سنت]]، حدیث سفینه به [[یقین]] از [[پیامبر خدا]]{{صل}} صادر شده است.
-'''[[شناخت]] [[راویان]]''': علاوه بر ابوذر، برخی از [[صحابه]] دیگر نیز [[حدیث ثقلین]] را نقل کرده‌اند که اسامی عده‌ای از آنان را ذکر می‌کنیم:
-# [[امیر المؤمنین]]{{ع}}؛
-# [[عبدالله بن عباس]]؛
-# [[ابوطفیل عامر بن واثله]]؛
-# [[انس بن مالک]]؛
-# [[عبد الله بن زبیر]]؛
-# [[ابو سعید خدری]]؛
-# [[سلمة بن اکوع]].
-نام برخی از راویان بزرگی که در قرن‌های متمادی حدیث سفینه را در معتبر‌ترین کتاب‌های اهل سنت نقل کرده‌اند، عبارت است از:
-# [[امام شافعی]]؛
-# [[احمد بن حنبل]]؛
-# [[محمد بن جریر طبری]]؛
-# [[ابوداوود]]؛
-# [[ابوبکر بزار]]؛
-# [[ابن مردویه]]؛
-# [[ابونعیم اصفهانی]]؛
-# [[خطیب بغدادی]]؛
-# [[ابویعلی موصلی]]؛
-# [[ابوالقاسم طبرانی]]؛
-# [[فخر رازی]]؛
-# [[ابن حجر عسقلانی]]؛
-# [[ابن حجر مکی]]؛
-# [[جلال الدین سیوطی]]؛
-# [[شیخ احمد زینی دحلان]].
-[[مسلم بن حجاج]] صاحب کتاب صحیح را نیز می‌توان از راویان این حدیث به شمار آورد؛ چراکه این حدیث را در چند کتاب به او نسبت داده‌اند<ref>الصواعق المحرقة، ج۲، ص۴۴۵؛ مرآة المؤمنین فی مناقب آل سید المرسلین - مخطوط.</ref>، لکن [[افسوس]] که [[حدیث سفینه]] در هیچ‌یک از چاپ‌های موجود کتاب وی وجود ندارد و بعید نیست که این [[حدیث]] را در خلال قرون متمادی از کتاب مسلم حذف کرده باشند!
 '''[[عصمت]] در حدیث سفینه''': در حدیث سفینه، [[اهل بیت پیامبر]]{{عم}} به [[کشتی نوح]] [[تشبیه]] شده‌اند. بدیهی است که در هر تشبیهی باید وجه شَبَه مشخص شود<ref>از باب نمونه می‌توان به حدیث منزلت {{متن حدیث|أنت مني بمنزلة هارون من موسى}} اشاره کرد. پیامبر جایگاه امیرالمؤمنین را نسبت به خویش به جایگاه هارون نسبت به موسی تنزیل کرده‌اند. در فهم این حدیث باید جایگاه و منزلت حضرت هارون نسبت به حضرت موسی به دقت تبیین شود تا بنابر آن، منزلت امیرالمؤمنین{{ع}} نسبت به پیامبر{{صل}} به همان سان ثابت شود.</ref>. بنابراین برای [[درک]] این حدیث و وجه شبه در آن، می‌بایست داستان [[کشتی حضرت نوح]] را به مقداری که مربوط به بحث عصمت است بررسی کنیم.