←سیره قضایی امام علی
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
|||
| خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
{{اصلی|سیره قضایی امام علی}} | {{اصلی|سیره قضایی امام علی}} | ||
در امر [[قضاوت]]، چند عنصر اصلی نقش مهم و اساسی را ایفا می‌کند که عبارت‌اند از: [[قاضی]]، قضاوت، طرفین دعوا و [[مصالح جامعه]] و [[نظام حکومتی]]؛ [[حضرت علی]]{{ع}} در سیره قضایی در [[حکومت]] خویش آنها را در نظر داشته و موبه‌مو اجرا کرده است تا [[فساد]] و [[تباهی]] و [[ظلم و جور]]، از [[جامعه]] رخت بربندد و [[عدالت اجتماعی]] و [[آرامش]] در آن برقرار شود: | در امر [[قضاوت]]، چند عنصر اصلی نقش مهم و اساسی را ایفا می‌کند که عبارت‌اند از: [[قاضی]]، قضاوت، طرفین دعوا و [[مصالح جامعه]] و [[نظام حکومتی]]؛ [[حضرت علی]]{{ع}} در سیره قضایی در [[حکومت]] خویش آنها را در نظر داشته و موبه‌مو اجرا کرده است تا [[فساد]] و [[تباهی]] و [[ظلم و جور]]، از [[جامعه]] رخت بربندد و [[عدالت اجتماعی]] و [[آرامش]] در آن برقرار شود: | ||
# قاضی رکن اول [[داوری]]: چهار نکته در این زمینه دارای اهمیت است: کفایت و شایستگی قاضیان؛ تأمین نیازهای اقتصادی قاضیان؛ [[امنیت قضایی]] قاضیان و [[نظارت]] بر قاضیان. | # '''قاضی رکن اول [[داوری]]:''' چهار نکته در این زمینه دارای اهمیت است: کفایت و شایستگی قاضیان؛ تأمین نیازهای اقتصادی قاضیان؛ [[امنیت قضایی]] قاضیان و [[نظارت]] بر قاضیان. | ||
# [[قضا]] و [[آداب]] آن: قضاوت آداب خاصی دارد و بر محور اصول و مقرراتی می‌چرخد که رعایت نکردن آنها در احکام صادره، خلل پدید می‌آورد و قاضی را [[گمراه]] می‌کند؛ این آداب عبارت‌اند از: آشنایی با احکام قضاوت؛ رعایت آداب قضا و پرهیز از [[شتاب]] در [[داوری]]. | # '''[[قضا]] و [[آداب]] آن:''' قضاوت آداب خاصی دارد و بر محور اصول و مقرراتی می‌چرخد که رعایت نکردن آنها در احکام صادره، خلل پدید می‌آورد و قاضی را [[گمراه]] می‌کند؛ این آداب عبارت‌اند از: آشنایی با احکام قضاوت؛ رعایت آداب قضا و پرهیز از [[شتاب]] در [[داوری]]. | ||
# رعایت طرفین دعوا: یکی دیگر از مسائل مهم و از ارکان داوری، طرفین دعواست که قاضی باید حال آنان را رعایت و بین آنان [[تساوی]] کامل برقرار سازد و حقوقشان را [[محترم]] شمارد. [[سیره امام علی]]{{ع}} در مسائل [[قضایی]] بسیار شگفت‌آور است؛ به گونه‌ای که [[حرمت]] و [[کرامت انسان]] به هیچ شکلی آسیب نمی‌بیند و نشان می‌دهد که به [[آبرو]] و حیثیت [[انسان‌ها]] و شخصیت‌شان اهمیت می‌داده است و امروز در پیشرفته‌ترین کشورهای [[جهان]] و جدیدترین نظام‌های قضایی نیز اثری از این‌گونه دستورهای قضایی برای [[حفظ]] [[شخصیت]] انسان‌ها نمی‌بینیم. | # '''رعایت طرفین دعوا:''' یکی دیگر از مسائل مهم و از ارکان داوری، طرفین دعواست که قاضی باید حال آنان را رعایت و بین آنان [[تساوی]] کامل برقرار سازد و حقوقشان را [[محترم]] شمارد. [[سیره امام علی]]{{ع}} در مسائل [[قضایی]] بسیار شگفت‌آور است؛ به گونه‌ای که [[حرمت]] و [[کرامت انسان]] به هیچ شکلی آسیب نمی‌بیند و نشان می‌دهد که به [[آبرو]] و حیثیت [[انسان‌ها]] و شخصیت‌شان اهمیت می‌داده است و امروز در پیشرفته‌ترین کشورهای [[جهان]] و جدیدترین نظام‌های قضایی نیز اثری از این‌گونه دستورهای قضایی برای [[حفظ]] [[شخصیت]] انسان‌ها نمی‌بینیم. | ||
# [[مصالح جامعه]] و [[نظام حکومتی]] در [[قضا]]: [[ابن ابی الحدید]] می‌گوید: امام علی{{ع}} به قاضیان دستور داد در امور [[قضاوت]] به شکلی [[رفتار]] کنید که به نفع [[مردم]] و [[وحدت]] آنان و در نتیجه [[نظام اسلامی]] تمام شود. احکام قضایی باید به گونه‌ای صادر شود که موجب [[اختلاف]] و [[تفرقه]] [[مسلمانان]] و از هم پاشیدن نظام حکومتی [[اسلامی]] نشود؛ اما این مطلب نباید به بهای تعطیلی [[احکام الهی]] تمام شود و هیچ‌گاه نباید حکمی از [[احکام اسلامی]] متوقف و متروک بماند<ref>[[علی رفیعی|رفیعی، علی]]، [[سیره امام علی (مقاله)| مقاله «سیره امام علی»]]، [[دانشنامه امام علی ج۱۰ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۱۰]]، ص۷۹ ـ ۸۴.</ref>. | # '''[[مصالح جامعه]] و [[نظام حکومتی]] در [[قضا]]:''' [[ابن ابی الحدید]] می‌گوید: امام علی{{ع}} به قاضیان دستور داد در امور [[قضاوت]] به شکلی [[رفتار]] کنید که به نفع [[مردم]] و [[وحدت]] آنان و در نتیجه [[نظام اسلامی]] تمام شود. احکام قضایی باید به گونه‌ای صادر شود که موجب [[اختلاف]] و [[تفرقه]] [[مسلمانان]] و از هم پاشیدن نظام حکومتی [[اسلامی]] نشود؛ اما این مطلب نباید به بهای تعطیلی [[احکام الهی]] تمام شود و هیچ‌گاه نباید حکمی از [[احکام اسلامی]] متوقف و متروک بماند<ref>[[علی رفیعی|رفیعی، علی]]، [[سیره امام علی (مقاله)| مقاله «سیره امام علی»]]، [[دانشنامه امام علی ج۱۰ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۱۰]]، ص۷۹ ـ ۸۴.</ref>. | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||