۳۳٬۷۴۹
ویرایش
جز
جایگزینی متن - '{{عربی|اندازه=150%|' به '{{عربی|'
جز (جایگزینی متن - '{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن' به '{{عربی|اندازه=100%|﴿{{متن قرآن') |
جز (جایگزینی متن - '{{عربی|اندازه=150%|' به '{{عربی|') |
||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
*ادعای ما این است که تشریع، حق انحصاری خدا است و از شؤون ربوبیت او محسوب میگردد<ref>[[غفار شاهدی|شاهدی، غفار]]، [[توحید و حکومت دینی (مقاله)|توحید و حکومت دینی]]، [[حکومت اسلامی (نشریه)|فصلنامه حکومت اسلامی]]، ص:۳۲۹ تا ۳۶۹.</ref>. | *ادعای ما این است که تشریع، حق انحصاری خدا است و از شؤون ربوبیت او محسوب میگردد<ref>[[غفار شاهدی|شاهدی، غفار]]، [[توحید و حکومت دینی (مقاله)|توحید و حکومت دینی]]، [[حکومت اسلامی (نشریه)|فصلنامه حکومت اسلامی]]، ص:۳۲۹ تا ۳۶۹.</ref>. | ||
==تشریع در انحصار خداوند است== | ==تشریع در انحصار خداوند است== | ||
*از دلایل متعدد عقلی و نقلی استفاده میشود که قانونگذاری در انحصار خداست و او در تشریع یگانه است و منشا این حق نیز از ذات او "اراده الهی" ناشی میشود که مظهر خالقیت و مالکیت و ربوبیت و عالم به تمام مصالح و مفاسد مخلوقات خود میباشد. [[صدرالمتالهین]] مینویسد: {{عربی | *از دلایل متعدد عقلی و نقلی استفاده میشود که قانونگذاری در انحصار خداست و او در تشریع یگانه است و منشا این حق نیز از ذات او "اراده الهی" ناشی میشود که مظهر خالقیت و مالکیت و ربوبیت و عالم به تمام مصالح و مفاسد مخلوقات خود میباشد. [[صدرالمتالهین]] مینویسد: {{عربی|" ان حقائق الاشیاء مثبتة فی العالم المسمی بالقلم الالهی و فی العالم النفسانی المسمی باللوح المحفوظ و ام الکتاب و فی الالواح القدریة القابلة للمحو و الاثبات کما قال الله تعالی ﴿{{متن قرآن|يَمْحُو اللَّهُ مَا يَشَاء وَيُثْبِتُ وَعِندَهُ أُمُّ الْكِتَابِ}}﴾ و جمع هذه الکتب فی کتبها یدالرحمان ... و من هذه الالواح یتنزل الشرائع و الصحف و الکتب علی الرسل{{عم}}"}} <ref>ملا صدرا، الشواهد الربوبیه، با حواشی حاج ملا هادی سبزواری، تصحیح سید جلال الدین آشنایی انتشارات دانشگاه مشهد، ۱۳۴۶، ص۳۵۱.</ref><ref>[[غفار شاهدی|شاهدی، غفار]]، [[توحید و حکومت دینی (مقاله)|توحید و حکومت دینی]]، [[حکومت اسلامی (نشریه)|فصلنامه حکومت اسلامی]]، ص:۳۲۹ تا ۳۶۹.</ref>. | ||
==دلیل عقلی== | ==دلیل عقلی== | ||
*لازمه [[توحید]] در ربوبیت، اقرار به [[توحید]] در تشریع است؛ زیرا وقتی ثابت شد که مدبر و مدیر عالم تنها خداست، مسلماً غیر از او کسی صلاحیت قانونگذاری را، که از شؤون ربوبیت است، نخواهد داشت؛ چون سهمی در تدبیر جهان ندارد تا قوانین هماهنگ با نظام تکوین وضع کند. دلیل عقلی با تقریرهای گوناگون بیان شده است و ما به یکی از آنها، که تقریر حکماست، اشاره میکنیم<ref>[[غفار شاهدی|شاهدی، غفار]]، [[توحید و حکومت دینی (مقاله)|توحید و حکومت دینی]]، [[حکومت اسلامی (نشریه)|فصلنامه حکومت اسلامی]]، ص:۳۲۹ تا ۳۶۹.</ref>: | *لازمه [[توحید]] در ربوبیت، اقرار به [[توحید]] در تشریع است؛ زیرا وقتی ثابت شد که مدبر و مدیر عالم تنها خداست، مسلماً غیر از او کسی صلاحیت قانونگذاری را، که از شؤون ربوبیت است، نخواهد داشت؛ چون سهمی در تدبیر جهان ندارد تا قوانین هماهنگ با نظام تکوین وضع کند. دلیل عقلی با تقریرهای گوناگون بیان شده است و ما به یکی از آنها، که تقریر حکماست، اشاره میکنیم<ref>[[غفار شاهدی|شاهدی، غفار]]، [[توحید و حکومت دینی (مقاله)|توحید و حکومت دینی]]، [[حکومت اسلامی (نشریه)|فصلنامه حکومت اسلامی]]، ص:۳۲۹ تا ۳۶۹.</ref>: | ||
===تقریر حکما از دلیل عقلی === | ===تقریر حکما از دلیل عقلی === | ||
*مرحوم [[سید عبدالکریم لاهیجی]] در کتاب "گوهر مراد" تقریر حکما را در مورد اینکه قانونگذاری حق خداست، چنین مینویسد: عدل در اجتماع محتاج قانون است و قانون محتاج استبه واضعی الهی؛ {{عربی | *مرحوم [[سید عبدالکریم لاهیجی]] در کتاب "گوهر مراد" تقریر حکما را در مورد اینکه قانونگذاری حق خداست، چنین مینویسد: عدل در اجتماع محتاج قانون است و قانون محتاج استبه واضعی الهی؛ {{عربی|" اذ لا یجوز ان یترک الناس و آرائهم فی ذلک فیتخلفون فیری کل منهم ما له عدلا و ما علیه ظلما"}} <ref>فیض لاهیجی، عبدالرزاق، گوهر مراد، کتابخانه طهوری، چاپ اول، تهران ۱۳۶۴. ص۲۵۵ . عین این تعبیر در کتاب النجاة، ص۳۰۴، و اللهیات شفا، ص۴۴۱ از ابن سینا آمده است.</ref><ref>[[غفار شاهدی|شاهدی، غفار]]، [[توحید و حکومت دینی (مقاله)|توحید و حکومت دینی]]، [[حکومت اسلامی (نشریه)|فصلنامه حکومت اسلامی]]، ص:۳۲۹ تا ۳۶۹.</ref> | ||
*توضیح تقریر حکما: چون اساس قانونگذاری نیاز انسان است و قانون برای تامین نیازهای واقعی بشر و شکوفا ساختن استعدادهای عظیم اوست، بنابراین قانونگذاری باید دارای سه شرط باشد: | *توضیح تقریر حکما: چون اساس قانونگذاری نیاز انسان است و قانون برای تامین نیازهای واقعی بشر و شکوفا ساختن استعدادهای عظیم اوست، بنابراین قانونگذاری باید دارای سه شرط باشد: | ||
#شناخت انسان؛ | #شناخت انسان؛ | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
#خداوند عالم است و با دانش مطلق خود، اصول تکامل انسان را میداند{{عربی|اندازه=100%|﴿{{متن قرآن|اللَّهُ يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَن يَشَاء مِنْ عِبَادِهِ وَيَقْدِرُ لَهُ إِنَّ اللَّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ }}﴾}}<ref> خداوند برای هر کس از بندگانش که (خود) بخواهد روزی را فراخ یا تنگ می‌دارد. بی‌گمان خداوند به هر چیزی داناست؛ سوره عنکبوت، آیه: ۶۲.</ref> | #خداوند عالم است و با دانش مطلق خود، اصول تکامل انسان را میداند{{عربی|اندازه=100%|﴿{{متن قرآن|اللَّهُ يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَن يَشَاء مِنْ عِبَادِهِ وَيَقْدِرُ لَهُ إِنَّ اللَّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ }}﴾}}<ref> خداوند برای هر کس از بندگانش که (خود) بخواهد روزی را فراخ یا تنگ می‌دارد. بی‌گمان خداوند به هر چیزی داناست؛ سوره عنکبوت، آیه: ۶۲.</ref> | ||
#او بی‌نیاز مطلق است، لذا هوس و ترس که زاییده نیاز است در او راه ندارد{{عربی|اندازه=100%|﴿{{متن قرآن|وَقَالَ مُوسَى إِن تَكْفُرُواْ أَنتُمْ وَمَن فِي الأَرْضِ جَمِيعًا فَإِنَّ اللَّهَ لَغَنِيٌّ حَمِيدٌ}}﴾}}<ref> و موسی گفت: اگر شما و همه آنان که بر روی زمینند کافر شوید بی‌گمان خداوند، بی‌نیازی ستوده است؛ سوره ابراهیم، آیه:۸.</ref>. | #او بی‌نیاز مطلق است، لذا هوس و ترس که زاییده نیاز است در او راه ندارد{{عربی|اندازه=100%|﴿{{متن قرآن|وَقَالَ مُوسَى إِن تَكْفُرُواْ أَنتُمْ وَمَن فِي الأَرْضِ جَمِيعًا فَإِنَّ اللَّهَ لَغَنِيٌّ حَمِيدٌ}}﴾}}<ref> و موسی گفت: اگر شما و همه آنان که بر روی زمینند کافر شوید بی‌گمان خداوند، بی‌نیازی ستوده است؛ سوره ابراهیم، آیه:۸.</ref>. | ||
*بنابراین، قانونگذاری منحصر در اوست و عبارت {{عربی | *بنابراین، قانونگذاری منحصر در اوست و عبارت {{عربی|" فیختلفون فیری کل منهم ما له عدلا و ما علیه ظلما"}} در عبارت حکما اشاره به همین نکته است؛ یعنی چون انسانها شرایط لازم برای قانونگذاری را ندارند، نمیتوانند قانونی عادلانه وضع کنند<ref>[[غفار شاهدی|شاهدی، غفار]]، [[توحید و حکومت دینی (مقاله)|توحید و حکومت دینی]]، [[حکومت اسلامی (نشریه)|فصلنامه حکومت اسلامی]]، ص:۳۲۹ تا ۳۶۹.</ref>. | ||
==دلیل نقلی== | ==دلیل نقلی== | ||