جهاد با اهل بغی: تفاوت میان نسخه‌ها

*آنچه در [[فرهنگ دینی]] و در بعد اجتماعی و سیاسی مطرح است، بغی عبارت است از [[شورش]] و [[نافرمانی]] کسی یا گروهی نسبت به [[حکومت قانونی]] و [[حکومت شرعی|شرعی]] به قصد ایجاد آشوب و به‌هم زدن اوضاع و امنیّت. این فتنه در زمان حکومت [[امام علی|علی]]{{ع}} پیش‌آمد و پیمان شکنان بصره (ناکثین) و تجاوزکاران شام (قاسطین) و خوارج نهروان (مارقین) بر ضدّ حکومت مشروع [[امام علی|امیر مؤمنان]]{{ع}} شوریدند و با این بغی، تکلیف مبارزه با آنان و سرکوب شورشیان فتنه‌گر پیش‌آمد و حضرت امیر در سه جنگ، با فتنه‌انگیزان داخلی جنگید. مستمسک [[امام علی|امیر المؤمنین]]{{ع}} در جنگیدن با آنان، آیۀ [[قرآن]] بود که فرمان می‌دهد بر ضدّ گروهی که بر گروه دیگر ستم کند و اهل بغی باشد بجنگید تا به حکم خدا گردن بنهند و تابع حق گردد: {{عربی|اندازه=100%|﴿{{متن قرآن|وَإِن طَائِفَتَانِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ اقْتَتَلُوا فَأَصْلِحُوا بَيْنَهُمَا فَإِن بَغَتْ إِحْدَاهُمَا عَلَى الأُخْرَى فَقَاتِلُوا الَّتِي تَبْغِي حَتَّى تَفِيءَ إِلَى أَمْرِ اللَّهِ...}}﴾}}<ref>حجرات، آیۀ ۹</ref> این نوع جهاد با کسانی که به ظاهر مسلمانند، امّا با حکومت حق و [[امام]] [[معصوم]] درمی‌افتند، جهادی است دشوار و [[پیامبر خاتم|رسول خدا]]{{صل}} به آن حضرت فرموده بود که من بر اساس تنزیل جنگیدم و تو بر اساس تأویل می‌جنگی. آنکه با [[امام علی|علی بن ابی طالب]]{{ع}} بجنگد، کافر، یاغی، خارج از دین و مخالف پیامبر است و خونش هدر و جنگ با او واجب است. این مضمون احادیث فراوانی است که از [[پیامبر خاتم|پیامبر خدا]]{{صل}} نقل شده است<ref>ر. ک: بحار الأنوار، ج ۳۲ ص ۳۱۹(باب حکم من حارب علیا امیر المؤمنین)، نیز بحث مبسوط فقهی آن از سوی علامه مجلسی، همان، ص ۳۲۷ تا ۳۴۲</ref>، از جمله این حدیث: {{عربی|اندازه=100%|قوم یقاتلون علیّا و هو علی الحقّ و هم علی الباطل، یکون فی حقّ اللّه جهادهم...}}<ref>بحار الأنوار، ج ۳۲ ص ۳۰۵</ref> به فرمودۀ [[امام باقر]]{{ع}}: {{عربی|اندازه=100%|القتال قتالان: قتال الفئة الکافرة حتّی یسلموا، و قتال الفئة الباغیة حتّی یفیؤوا}}<ref>«دو گونه جنگ است، یکی جنگ با گروه کافر تا مسلمان شوند، دیگری جنگ با گروه بغی و تجاوزکار، تا از طغیان خویش برگردند و تسلیم شوند.» بحار الأنوار، ج ۳۲ ص ۳۰۵</ref>، از نظر فقهی نیز با گروه اهل بغی، اگر تشکیلات و سازماندهی داشته باشد باید جنگید و فراریانشان را باید تعقیب کرد و بر مجروحانشان هم تاخت و اسیرانشان را هم باید گشت، مگر آنکه عقبه و سازماندهی و تشکیلاتی نداشته باشند که دوباره جمع شوند و دست به شورش بزنند.<ref>وسائل الشیعه، ج ۱۱ باب ۲۴ تا باب ۲۷</ref> کاری که [[امام علی|امیر المؤمنین]] در آن سه جنگ انجام داد، [[حجت]] برای دیگران است و تکلیف جهاد با اهل بغی را روشن می‌سازد.<ref>در این زمینه ر. ک: "انقلاب تکاملی اسلام" جلال الدین فارسی، بحث مبسوط "جهاد داخلی بر ضدّ تجاوزکاران" ص ۶۸۹ به بعد</ref> نبرد آن حضرت با متجاوزان داخلی و شیوۀ عمل آن حضرت، هدف‌های زیر را تعقیب می‌کرد:

فرهنگ نبرد با اهل بغی و گروه تجاوزکار، با [[الهام]] از کلمات [[پیامبر خاتم|پیامبر اسلام]]، جا افتاده بود و در [[جنگ صفین]]، وقتی عمار یاسر به [[شهادت]] رسید، مسلمانان که شنیده بودند [[پیامبر خاتم|پیامبر خدا]] دربارۀ او فرموده بود {{عربی|اندازه=100%|"تقتله الفئة الباغیة"}}<ref>الأصابه، ج 4 ص 472(حدیث متواتر است، به نقل ۲۷ نفر از صحابه. موسوعة الامام علی بن ابی طالب، ج ۶ ص ۱۳۱)</ref> (گروه تجاوزکار او را می‌کشند) بر ایشان یقین شد که گروه شامیان، اهل بغی‌اند و نبرد با آنان حق و واجب است. در منابع حدیثی دیدگاه‌های کسانی همچون ابو ایوب انصاری، ابو سعید خدری، حذیفه، عبد اللّه بن عمر، عمار یاسر، ام سلمه، پیشوایان [[اهل سنت]] آمده که نبرد [[امام علی]]{{ع}} را با آن گروه، نبرد با اهل بغی دانسته و [[امام علی|علی]]{{ع}} را در آن نبردها برحق شمرده‌اند.<ref>ر. ک: موسوعة الإمام علی بن ابی طالب، ج ۵ ص ۵۳</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص:۱۹۰.</ref>