دلیل قرآنی علم غیب پیامبران چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

دلیل قرآنی علم غیب پیامبران چیست؟ (پرسش) (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۸ مهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۰۷:۵۹

۲۹ بایت حذف‌شده ، ‏۲۸ مهٔ ۲۰۱۹

جز

جایگزینی متن - '﴿{{متن قرآن| ' به '﴿{{متن قرآن|'

دیداریویکی‌متن

Wasity

دیوان‌سالاران، مدیران

۲۱۸٬۱۵۹

ویرایش

@@ خط ۵۱: / خط ۵۱: @@
 [[پرونده:11135.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[سید حسن مصطفوی]]]]
 آیت‌الله '''[[سید حسن مصطفوی]]''' و حجت الاسلام و المسلمین '''[[احمد مروی]]''' در مقاله ''«[[دلایل عقلی و نقلی علم غیب امامان معصوم (مقاله)|دلایل عقلی و نقلی علم غیب امامان معصوم]]»'' در این‌باره گفته‌اند:
-::::::«مفاد آیات درباره غیب در چند دسته سـزاوار تحقیق و بررسی‌اند. پاره‌ای از آیات، آگاهی بر غیب و راه‌های دستیابی به آن را مخصوص ذات الهی می‌دانند: {{عربی|﴿{{متن قرآن| وَعِندَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لاَ يَعْلَمُهَا إِلاَّ هُوَ}}﴾}} <ref> و کلیدهای (چیزهای) نهان نزد اوست؛ (هیچ کس) جز او آنها را نمی‌داند؛ سوره انعام ، آیه: ۵۹.</ref>، {{عربی|﴿{{متن قرآن| وَلِلَّهِ غَيْبُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ}}﴾}} <ref> و نهان آسمان‌ها و زمین از آن خداوند است؛ سوره نحل ، آیه: ۷۷.</ref> و {{عربی|﴿{{متن قرآن| [[با توجه به آیه ۶۵ سوره نمل چگونه علم غیب غیر از خدا اثبات می‌شود؟ (پرسش)|قُل لّا يَعْلَمُ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ الْغَيْبَ إِلاَّ اللَّهُ]] }}﴾}} <ref> بگو: جز خداوند کسی در آسمان‌ها و زمین غیب را نمی‌داند؛ سوره نمل، آیه: ۶۵.</ref>. صراحت آیات در خصوص انحصار آگاهی بر غیب برای خداوند به گونه‌ای است که برای اثبات [[علم غیب]] برای غیر خداوند باید دلیل اقامه کرد. در همین راستا آیاتی به صراحت [[علم غیب]] پیامبران را نفی می‌کند: [[حضرت نوح]] می‌فرماید: {{عربی|﴿{{متن قرآن| [[با توجه به آیه ۵۰ سوره انعام آیا پیامبر خاتم علم غیب دارد؟ (پرسش)|لاَّ أَقُولُ لَكُمْ عِندِي خَزَائِنُ اللَّهِ وَلا أَعْلَمُ الْغَيْبَ]]}}﴾}} <ref> من به شما نمی‌گویم که گنجینه‌های خداوند نزد من است و غیب نمی‌دانم؛ سوره انعام، آیه: ۵۰.</ref>، [[حضرت رسول]] می‌فرماید: {{عربی|﴿{{متن قرآن| [[با توجه به آیه ۱۸۸ سوره اعراف چگونه علم غیب پیامبر خاتم ثابت می‌شود؟ (پرسش)|وَلَوْ كُنتُ أَعْلَمُ الْغَيْبَ لاَسْتَكْثَرْتُ مِنَ الْخَيْرِ وَمَا مَسَّنِيَ السُّوءُ]]}}﴾}} <ref> و اگر غیب می‌دانستم خیر بسیار می‌یافتم و (هیچ) بلا به من نمی‌رسید؛ سوره اعراف، آیه: ۱۸۸.</ref> و می‌فرماید: {{عربی|﴿{{متن قرآن|  قُلْ مَا كُنتُ بِدْعًا مِّنْ الرُّسُلِ وَمَا أَدْرِي مَا يُفْعَلُ بِي وَلا بِكُمْ إِنْ أَتَّبِعُ إِلاَّ مَا يُوحَى }}﴾}} <ref> بگو من در میان پیامبران، نوپدید نیستم و نمی‌دانم با من و شما چه خواهند کرد، جز از آنچه به من وحی می‌شود؛ سوره احقاف، آیه: ۹.</ref> پاره‌ای از آیات قرآن نه تنها اثبات آگاهی بر غیب برای پیامبران می‌کند، بلکه آگاهی از غیب را برای افراد دیگر نیز روا می‌داند {{عربی|﴿{{متن قرآن|[[ آیا آیه ۱۷۹ سوره آل عمران علم غیب پیامبر خاتم را اثبات می‌کند؟ (پرسش)|وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُطْلِعَكُمْ عَلَى الْغَيْبِ وَلَكِنَّ اللَّهَ يَجْتَبِي مِن رُّسُلِهِ مَن يَشَاء]]}}﴾}} <ref> و خداوند بر آن نیست که شما را از نهان آگاه گرداند اما خداوند از فرستادگان خویش هر که را بخواهد برمی‌گزیند؛ سوره آل عمران، آیه: ۱۷۹.</ref>، {{عربی|﴿{{متن قرآن| [[با توجه به آیه ۲۶ و ۲۷ سوره جن غیر از خدا چه کسی از غیب خبر دارد؟ (پرسش)|عَالِمُ الْغَيْبِ فَلا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا  إِلاَّ مَنِ ارْتَضَى مِن رَّسُولٍ]]}}﴾}} <ref> او دانای نهان است پس هیچ کس را بر نهان خویش آگاه نمی‌کند. جز فرستاده‌ای را که بپسندد؛ سوره جن، آیه: ۲۶ - ۲۷.</ref>، {{عربی|﴿{{متن قرآن| [[آیا آیه ۴۹ سوره آل عمران علم غیب عیسی پیامبر را اثبات می‌کند؟ (پرسش)|أَنِّي أَخْلُقُ لَكُم مِّنَ الطِّينِ كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ فَأَنفُخُ فِيهِ فَيَكُونُ طَيْرًا بِإِذْنِ اللَّهِ وَأُبْرِئُ الأَكْمَهَ وَالأَبْرَصَ وَأُحْيِي الْمَوْتَى]]}}﴾}} <ref> من برای شما از گِل، به گونه پرنده می‌سازم و در آن می‌دمم، به اذن خداوند پرنده‌ای خواهد شد و به اذن خداوند نابینای مادرزاد و پیس را شفا خواهم داد و به اذن خداوند مردگان را زنده خواهم کرد؛ سوره آل عمران، آیه: ۴۹.</ref> و {{عربی|﴿{{متن قرآن| [[آیا آیه ۱۰۲ سوره یوسف علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)|ذَلِكَ مِنْ أَنبَاء الْغَيْبِ نُوحِيهِ إِلَيْكَ]]}}﴾}} <ref> ای پیامبر این از خبرهای نهانی است که به تو وحی می‌کنیم؛ سوره یوسف، آیه: ۱۰۲.</ref>
+::::::«مفاد آیات درباره غیب در چند دسته سـزاوار تحقیق و بررسی‌اند. پاره‌ای از آیات، آگاهی بر غیب و راه‌های دستیابی به آن را مخصوص ذات الهی می‌دانند: {{عربی|﴿{{متن قرآن|وَعِندَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لاَ يَعْلَمُهَا إِلاَّ هُوَ}}﴾}} <ref> و کلیدهای (چیزهای) نهان نزد اوست؛ (هیچ کس) جز او آنها را نمی‌داند؛ سوره انعام ، آیه: ۵۹.</ref>، {{عربی|﴿{{متن قرآن|وَلِلَّهِ غَيْبُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ}}﴾}} <ref> و نهان آسمان‌ها و زمین از آن خداوند است؛ سوره نحل ، آیه: ۷۷.</ref> و {{عربی|﴿{{متن قرآن|[[با توجه به آیه ۶۵ سوره نمل چگونه علم غیب غیر از خدا اثبات می‌شود؟ (پرسش)|قُل لّا يَعْلَمُ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ الْغَيْبَ إِلاَّ اللَّهُ]] }}﴾}} <ref> بگو: جز خداوند کسی در آسمان‌ها و زمین غیب را نمی‌داند؛ سوره نمل، آیه: ۶۵.</ref>. صراحت آیات در خصوص انحصار آگاهی بر غیب برای خداوند به گونه‌ای است که برای اثبات [[علم غیب]] برای غیر خداوند باید دلیل اقامه کرد. در همین راستا آیاتی به صراحت [[علم غیب]] پیامبران را نفی می‌کند: [[حضرت نوح]] می‌فرماید: {{عربی|﴿{{متن قرآن|[[با توجه به آیه ۵۰ سوره انعام آیا پیامبر خاتم علم غیب دارد؟ (پرسش)|لاَّ أَقُولُ لَكُمْ عِندِي خَزَائِنُ اللَّهِ وَلا أَعْلَمُ الْغَيْبَ]]}}﴾}} <ref> من به شما نمی‌گویم که گنجینه‌های خداوند نزد من است و غیب نمی‌دانم؛ سوره انعام، آیه: ۵۰.</ref>، [[حضرت رسول]] می‌فرماید: {{عربی|﴿{{متن قرآن|[[با توجه به آیه ۱۸۸ سوره اعراف چگونه علم غیب پیامبر خاتم ثابت می‌شود؟ (پرسش)|وَلَوْ كُنتُ أَعْلَمُ الْغَيْبَ لاَسْتَكْثَرْتُ مِنَ الْخَيْرِ وَمَا مَسَّنِيَ السُّوءُ]]}}﴾}} <ref> و اگر غیب می‌دانستم خیر بسیار می‌یافتم و (هیچ) بلا به من نمی‌رسید؛ سوره اعراف، آیه: ۱۸۸.</ref> و می‌فرماید: {{عربی|﴿{{متن قرآن| قُلْ مَا كُنتُ بِدْعًا مِّنْ الرُّسُلِ وَمَا أَدْرِي مَا يُفْعَلُ بِي وَلا بِكُمْ إِنْ أَتَّبِعُ إِلاَّ مَا يُوحَى }}﴾}} <ref> بگو من در میان پیامبران، نوپدید نیستم و نمی‌دانم با من و شما چه خواهند کرد، جز از آنچه به من وحی می‌شود؛ سوره احقاف، آیه: ۹.</ref> پاره‌ای از آیات قرآن نه تنها اثبات آگاهی بر غیب برای پیامبران می‌کند، بلکه آگاهی از غیب را برای افراد دیگر نیز روا می‌داند {{عربی|﴿{{متن قرآن|[[ آیا آیه ۱۷۹ سوره آل عمران علم غیب پیامبر خاتم را اثبات می‌کند؟ (پرسش)|وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُطْلِعَكُمْ عَلَى الْغَيْبِ وَلَكِنَّ اللَّهَ يَجْتَبِي مِن رُّسُلِهِ مَن يَشَاء]]}}﴾}} <ref> و خداوند بر آن نیست که شما را از نهان آگاه گرداند اما خداوند از فرستادگان خویش هر که را بخواهد برمی‌گزیند؛ سوره آل عمران، آیه: ۱۷۹.</ref>، {{عربی|﴿{{متن قرآن|[[با توجه به آیه ۲۶ و ۲۷ سوره جن غیر از خدا چه کسی از غیب خبر دارد؟ (پرسش)|عَالِمُ الْغَيْبِ فَلا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا  إِلاَّ مَنِ ارْتَضَى مِن رَّسُولٍ]]}}﴾}} <ref> او دانای نهان است پس هیچ کس را بر نهان خویش آگاه نمی‌کند. جز فرستاده‌ای را که بپسندد؛ سوره جن، آیه: ۲۶ - ۲۷.</ref>، {{عربی|﴿{{متن قرآن|[[آیا آیه ۴۹ سوره آل عمران علم غیب عیسی پیامبر را اثبات می‌کند؟ (پرسش)|أَنِّي أَخْلُقُ لَكُم مِّنَ الطِّينِ كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ فَأَنفُخُ فِيهِ فَيَكُونُ طَيْرًا بِإِذْنِ اللَّهِ وَأُبْرِئُ الأَكْمَهَ وَالأَبْرَصَ وَأُحْيِي الْمَوْتَى]]}}﴾}} <ref> من برای شما از گِل، به گونه پرنده می‌سازم و در آن می‌دمم، به اذن خداوند پرنده‌ای خواهد شد و به اذن خداوند نابینای مادرزاد و پیس را شفا خواهم داد و به اذن خداوند مردگان را زنده خواهم کرد؛ سوره آل عمران، آیه: ۴۹.</ref> و {{عربی|﴿{{متن قرآن|[[آیا آیه ۱۰۲ سوره یوسف علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)|ذَلِكَ مِنْ أَنبَاء الْغَيْبِ نُوحِيهِ إِلَيْكَ]]}}﴾}} <ref> ای پیامبر این از خبرهای نهانی است که به تو وحی می‌کنیم؛ سوره یوسف، آیه: ۱۰۲.</ref>
 ::::::چنانکه آیات گویاست، بعضی از آیات، [[علم غیب]] را مخصوص خداوند می‌دانند، و در بعضی دیگر از آیات، پیامبران داشتن [[علم غیب]] را از خود نفی می‌کنند. وجود چنـین آیاتی بستر این اشکال را فراهم آورده است که چگونه با این صراحت قرآنی می‌توان قائل به [[علم غیب]] برای [[پیامبر]]{{صل}} و [[امامان]]{{عم}} شد؟ برای پاسخ به این اشکال، نخست باید توجه داشت که درباره [[علم غیب]] با سه دسته آیات روبرو هستیم:
 :::::#آیاتی که می‌گویند [[علم غیب]] منحصر به خداوند است؛
@@ خط ۷۴: / خط ۷۴: @@
 ::::::'''اولاً،''' این آیات با آیات دیگری سوره آل عمران، آیه: ۱۷۹ و سوره جن، آیه: ۲۶ ـ ۲۷؛ که [[علم غیب]] را برای انبیا اثبات می‌کنند، معارض است. شوکانی ذیل آیات سوره جن در پاسخ از سؤالی به اینکه: آیا به این دلیلِ قرآنی رسولان می‌توانند برای برخی از امتشان از غیب خبر دهند؟ گفته است: بلی و هیچ مانعی ندارد، و این اخبار از [[رسول گرامی اسلام]]{{صل}} ثابت است و این امر بر افراد آگاه به سنت مطهر پوشیده نیست که [[رسول اکرم]]{{صل}} از بعضی حوادث، اتفاقات و فتنه‌هایی که تا روز قیامت رخ می‌دهد، خبر داده است<ref>شوکانی، فتح القدیر، ج۵، ص:۳۷۴ .</ref>. بنابراین، جمع بین این آیات معارض به این است که [[علم غیب]]، اصالتاً و ذاتاً مال خداوند است و او مالک حقیقی آن است و او هر کس را بخواهد، تعلیم می‌دهد؛ لذا اختصاص داشتن [[علم غیب]] به خداوند، با تعلیم آن به برخی بندگان خود، هیچگونه منافاتی وجود ندارد. چنانچه [[ابن حجر هیتمی]] گفته است: بین این آیات و علم انبیا به پاره‌ای از غیب، هیچگونه منافاتی نیست، زیرا علمِ آنان به اعلان از جانب خداوند متعال است و این غیر از آن علمی است که از صفات ازلی و ابدی خداوند می‌باشد که از تغییر و تحول منزه است <ref>هیتمی، الفتاوی الحدیثیه، ص:۲۲۳.</ref>.
 ::::::'''ثانیاً،''' این آیات پاسخ از اندیشه‌های باطل و بی‌اساس کفار است که توقع بی‌نیازی مطلق، قدرت کامله و علم تمام و ذاتی بدون تعلیم و [[وحی]] الهی از انبیا داشتند و پیامبران این امور را از خود نفی می‌کردند و نفی این امور، هیچگونه منافاتی با حصول آنها در توان انسانیت ندارد<ref>زحیلی، تفسير المنير في العقيدة و الشريعة، ج۱۲، ص: ۵۸.</ref>.
-::::::'''ثالثاً،''' پیامبران علم و آگاهی محدود خودشان را با علم و آگاهی بی‌پایان خداوند مقایسه می‌کنند و علم خودشان را در برابر علم و آگاهی نامحدود خداوند ناچیز می‌بینند؛ لذا هر نوع علم و آگاهی را از خودشان نفی می‌کنند<ref>رازی، مفاتيح الغيب، ج۱۲، ص:۱۶۳.</ref>، چون علم و آگاهی کامل از چیزی این است که از مجموع عللی که در طول زمان مایه پیدایش حادثهای گردیده و حوادثی که فعلاً با آن همگام و همزمان است، آگاهی پیدا شود و چنین علمی از توانایی بشر بیرون است<ref>سبحانی، منشور جاويد، ج۱۰، ص:۱۲۳.</ref> و خداوند درباره علم بشر فرموده است: {{عربی|﴿{{متن قرآن| وَمَا أُوتِيتُم مِّن الْعِلْمِ إِلاَّ قَلِيلاً}}﴾}} <ref> و به شما از دانش جز اندکی نداده‌اند؛ سوره اسراء، آیه: ۸۵.</ref> لذا صحیح است که پیامبران در برابر علم الهی خضوع کنند و بگویند: {{عربی|﴿{{متن قرآن| لاَ عِلْمَ لَنَا }}﴾}} <ref> ما دانشی نداریم؛ سوره بقره، آیه: ۳۲.</ref> و اگر علمی دارند در پرتو علم نامحدود الهی است. لذا منظورشان از {{عربی|﴿{{متن قرآن| لاَ عِلْمَ لَنَا }}﴾}}، نفی علم در برابر علم و آگاهی نامحدود الهی است، نه اینکه کلّاً فاقد هر گونه علم غیبی باشند.
+::::::'''ثالثاً،''' پیامبران علم و آگاهی محدود خودشان را با علم و آگاهی بی‌پایان خداوند مقایسه می‌کنند و علم خودشان را در برابر علم و آگاهی نامحدود خداوند ناچیز می‌بینند؛ لذا هر نوع علم و آگاهی را از خودشان نفی می‌کنند<ref>رازی، مفاتيح الغيب، ج۱۲، ص:۱۶۳.</ref>، چون علم و آگاهی کامل از چیزی این است که از مجموع عللی که در طول زمان مایه پیدایش حادثهای گردیده و حوادثی که فعلاً با آن همگام و همزمان است، آگاهی پیدا شود و چنین علمی از توانایی بشر بیرون است<ref>سبحانی، منشور جاويد، ج۱۰، ص:۱۲۳.</ref> و خداوند درباره علم بشر فرموده است: {{عربی|﴿{{متن قرآن|وَمَا أُوتِيتُم مِّن الْعِلْمِ إِلاَّ قَلِيلاً}}﴾}} <ref> و به شما از دانش جز اندکی نداده‌اند؛ سوره اسراء، آیه: ۸۵.</ref> لذا صحیح است که پیامبران در برابر علم الهی خضوع کنند و بگویند: {{عربی|﴿{{متن قرآن|لاَ عِلْمَ لَنَا }}﴾}} <ref> ما دانشی نداریم؛ سوره بقره، آیه: ۳۲.</ref> و اگر علمی دارند در پرتو علم نامحدود الهی است. لذا منظورشان از {{عربی|﴿{{متن قرآن|لاَ عِلْمَ لَنَا }}﴾}}، نفی علم در برابر علم و آگاهی نامحدود الهی است، نه اینکه کلّاً فاقد هر گونه علم غیبی باشند.
 ::::::'''دیدگاه دوم:''' پیروان این دیدگاه نیز برخی علمای عامه، مثل: [[ابن جریر طبری]] <ref>طبری، جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج۲۹، ص:۷۶.</ref>، [[قرطبی]]<ref>قرطبی، الجامع لاحکام القرآن، ج۱۹، ص:۱۸.</ref> و برخی علمای وهابی <ref>نخبةالعلما، اصول الایمان فی ضوء الکتاب و السنة، ص:۸۹ ـ۹۱.</ref> است که از طرفی آگاهی از غیبِ غیر خداوند در ذائقه‌شان تلخ بوده و از طرفی هم گزارشهای قطعی پیامبران از غیب در موضوعات خارجی در مرئی و منظر آنها قرار گرفته است؛ لذا گفته‌اند: تنها غیبی که بر آدمیان آشکار می‌گردد، غیبی است که انبیا آن را در غالب [[وحی]] دریافت می‌کنند. در صحیح بخاری باب هشتم از کتاب "اعتصام" آمده است: اگر از [[پیامبر]]{{صل}} سؤالی می‌شد و [[وحی]] در آن مورد بر وی نازل نشده بود، می‌فرمود: "نمیدانم"، یا پاسخ نمی‌داد تا آنکه بر آن حضرت [[وحی]] نازل می‌شد <ref>بخاری، صحیح بخاری، ص:۱۲۱۹.</ref> عمده دلیل این دیدگاه برای ادعای خودشان عبارت است از:
 :::::#آیاتی {{عربی|﴿{{متن قرآن|[[آیا آیه ۱۷۹ سوره آل عمران علم غیب پیامبر خاتم را اثبات می‌کند؟ (پرسش)|مَّا كَانَ اللَّهُ لِيَذَرَ الْمُؤْمِنِينَ عَلَى مَا أَنتُمْ عَلَيْهِ حَتَّىَ يَمِيزَ الْخَبِيثَ مِنَ الطَّيِّبِ وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُطْلِعَكُمْ عَلَى الْغَيْبِ وَلَكِنَّ اللَّهَ يَجْتَبِي مِن رُّسُلِهِ مَن يَشَاء]]}}﴾}}<ref>خداوند بر آن نیست که مؤمنان را به حالی که شما بر آن هستید رها سازد تا آنکه ناپاک را از پاک جدا کند؛ و (نیز) بر آن نیست که شما را از نهان آگاه گرداند اما خداوند از فرستادگان خویش هر که را بخواهد برمی‌گزیند؛ سوره آل عمران، آیه:۱۷۹.</ref>؛ {{عربی|﴿{{متن قرآن|[[با توجه به آیه ۲۶ و ۲۷ سوره جن غیر از خدا چه کسی از غیب خبر دارد؟ (پرسش)|عَالِمُ الْغَيْبِ فَلا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا إِلاَّ مَنِ ارْتَضَى مِن رَّسُولٍ]]}}﴾}}<ref>او دانای نهان است پس هیچ کس را بر نهان خویش آگاه نمی‌کند. جز فرستاده‌ای را که بپسندد؛ سوره جن، آیه: ۲۶ - ۲۷</ref>. از قرآن کریم که آنان این آیات را طوری معنا کرده‌اند که غیب در آنها به معنای [[وحی]] است و از آن نتیجه گرفته‌اند که آگاهی پیامبران از غیب، منحصر به [[وحی]] است. قائلان این قول گویند: '''اولاً'''، این آیات دلالت می‌کند که خداوند قسمتی از اسرار نهان را از طریق [[وحی]] در اختیار برخی رسولان برگزیده خود می‌گذارد تا مورد پذیرش قرار گیرند و برهانی برای گروه‌های منکر پیام‌آوران باشند. بنابراین، پیامبران به وسیله [[وحی]] از امور پنهانی گزارش می‌دهند<ref>مراد، عالم الغیب بین الوحی و العقل: ۳۱۵</ref>. و آنچه مورد انکار قرار گرفته، آگاهی به غیر از وحی است. '''ثانیاً'''، قرآن مجید پس از بیان سرگذشت همسر عمران و تولد [[حضرت مریم]]{{س}} چنین می‌گوید: {{عربی|﴿{{متن قرآن|[[ آیا آیه ۴۴ سوره آل عمران علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)|ذَلِكَ مِنْ أَنبَاء الْغَيْبِ نُوحِيهِ إِلَيْكَ وَمَا كُنتَ لَدَيْهِمْ إِذْ يُلْقُون أَقْلامَهُمْ أَيُّهُمْ يَكْفُلُ مَرْيَمَ وَمَا كُنتَ لَدَيْهِمْ إِذْ يَخْتَصِمُونَ]]}}﴾}}<ref>این از خبرهای نهانی است که به تو وحی می‌کنیم و تو هنگامی که آنان تیرچه‌های (قرعه) خود را (در آب) می‌افکندند تا (بدانند) کدام، مریم را سرپرستی کند و هنگامی که با هم (در این کار) ستیزه می‌ورزیدند نزد آنان نبودی؛ سوره آل عمران، آیه: ۴۴.</ref>. و همچنین بعد از بیان سرگذشت نوح و دعوت قوم خویش و مأموریت او برای ساختن کشتی و... می‌فرماید: {{عربی|﴿{{متن قرآن|[[ آیا آیه ۴۹ سوره هود علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)|تِلْكَ مِنْ أَنبَاء الْغَيْبِ نُوحِيهَا إِلَيْكَ مَا كُنتَ تَعْلَمُهَا أَنتَ وَلاَ قَوْمُكَ مِن قَبْلِ هَذَا فَاصْبِرْ إِنَّ الْعَاقِبَةَ لِلْمُتَّقِينَ]]}}﴾}}<ref>این از خبرهای غیب است که ما به تو وحی می‌کنیم؛ تو و قومت پیش از این آنها را نمی‌دانستید پس شکیبا باش که سرانجام (نیکو) از آن پرهیزگاران است؛ سوره هود، آیه: ۴۹.</ref>. و نیز پس از بیان داستان [[حضرت یوسف]]{{ع}} می‌فرماید: {{عربی|﴿{{متن قرآن|[[آیا آیه ۱۰۲ سوره یوسف علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)|ذَلِكَ مِنْ أَنبَاء الْغَيْبِ نُوحِيهِ إِلَيْكَ وَمَا كُنتَ لَدَيْهِمْ إِذْ أَجْمَعُواْ أَمْرَهُمْ وَهُمْ يَمْكُرُونَ]]}}﴾}}<ref>(اى پيامبر) اين از خبرهاى نهانى است كه به تو وحى مى‏‌كنيم و تو هنگامى كه (برادران يوسف) بر كار خود هم‏داستان شدند و نيرنگ مى‌‏باختند نزد آنها نبودى؛ سوره یوسف، آیه:۱۰۲.</ref>. در این صورت، مقصود از [[غیب]] در آیات مورد بحث، به قرینه این آیات همان وحی است. [[ابن منذور]] و [[ابن مردویه]] روایتی از [[ابن عباس]] درباره آیات سوره جن نقل می‌کنند که او گفت: خداوند رسولانش را با [[وحی]] از [[غیب]] آگاه می‌سازد و این را غیر از خدا نمی‌داند <ref>سیوطی، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، ج۶، ص:۲۷۵.</ref>، واضح‌ترین و آشکارترین دلیل است که آگاهی [[پیامبر]]{{صل}} از [[غیب]] با [[وحی]] بود.
 ::::::'''ادله دیدگاه دوم، از جهاتی مردود است:'''
 ::::::'''اولاً:''' قائلان این دیدگاه [[غیب]] را در آیات، به معنای وحی گرفته‌اند و حال آنکه در لغت عرب، [[غیب]] به معنای وحی نیامده است. [[غیب]] در لغت عرب به معنای "امر پنهان از حس" است و در کلمات قرآن هم به همین معنا استعمال شده است و اگر گاهی بر کلمه [[غیب]]، [[وحی]] اطلاق می‌شود، برای این نیست که معنای مستقیمِ [[غیب]]، [[وحی]] است، بلکه به خاطر این است که [[وحی]] از حواس مردم پوشیده و یکی از مصادیق و افراد غیب به شمار می‌آید. این از قبیل اشتباه مصداق به مفهوم است؛ یعنی تصور شده است که غیب به معنای وحی است، در صورتی که [[وحی]] یکی از مصادیق آن است، نه اینکه معنای [[غیب]]، [[وحی]] باشد، و اینکه پیامبران گزارشات غیبی به مردم داده‌اند، آن گزارشات بر آنها پوشیده بود و انبیا به وسیله [[وحی]] آنها را آگاه کردند؛ پس در حقیقت، [[وحی]] وسیله رسیدن به غیب است، نه اینکه غیب به معنای [[وحی]] باشد<ref>سبحانی، منشور جاوید، ج۱۰، ص: ۱۴۴.</ref>.
-::::::'''ثانیاً:''' دلایل قرآنی وجود دارد که [[پیامبر]]{{صل}} به غیر [[وحی]]، از امور نهانی آگاه شده است. "معراج" یکی از نمونه‌های آنهاست؛ قرآن به صراحت می‌گوید: همه این سفر برای این بود که {{عربی|﴿{{متن قرآن| لِنُرِيَهُ مِنْ آيَاتِنَا}}﴾}} <ref> تا از نشانه‌هایمان بدو نشان دهیم؛ سوره اسراء، آیه: ۱.</ref>؛ تا به او به طور حضوری، آیات هستی و جهان کائنات را نشان دهیم. پس سفر معراج برای آموزش، تعلیم و تحصیل علم و بررسی و مطالعه عینی از جهان هستی بود که برای مردم پنهان و مخفی بود؛ با وجود این، چگونه می‌توان علمِ [[پیامبر]]{{صل}} را محدود به آمدوشد جبرئیل کرد؟!
+::::::'''ثانیاً:''' دلایل قرآنی وجود دارد که [[پیامبر]]{{صل}} به غیر [[وحی]]، از امور نهانی آگاه شده است. "معراج" یکی از نمونه‌های آنهاست؛ قرآن به صراحت می‌گوید: همه این سفر برای این بود که {{عربی|﴿{{متن قرآن|لِنُرِيَهُ مِنْ آيَاتِنَا}}﴾}} <ref> تا از نشانه‌هایمان بدو نشان دهیم؛ سوره اسراء، آیه: ۱.</ref>؛ تا به او به طور حضوری، آیات هستی و جهان کائنات را نشان دهیم. پس سفر معراج برای آموزش، تعلیم و تحصیل علم و بررسی و مطالعه عینی از جهان هستی بود که برای مردم پنهان و مخفی بود؛ با وجود این، چگونه می‌توان علمِ [[پیامبر]]{{صل}} را محدود به آمدوشد جبرئیل کرد؟!
 ::::::'''دیدگاه سوم:''' نظر فیلسوفان، متکلمان، مفسران و دانشمندان شیعه و عده کثیری از دانشوران و محققان اهلسنت چون: [[فخر رازی]]، [[ابن حجر هیتمی]]، [[ابن تیمیه]] و... است که [[علم غیب]] را حقیقتاً و مستقلاً از آنِ خدای سبحان می‌دانند و احدی از آن خبر ندارد، ولی جایز است این علم که بالذّات از آن خداوند است، به انبیاء نیز داده شود؛ البته آگاهی از غیبِ آنها بالذّات نخواهد بود، بلکه به تعلیم و موهبت الهی بدون اکتساب خواهد بود. و این [[علم غیب]] از ضروریات رسالت آنهاست، تا دلیل بر صدق نبوتشان باشد و آنها هم در زمانها و مکانهای مختلف، آگاهی از غیب را از خودشان نشان داده‌اند»<ref>[http://fa.imamatpedia.com/wiki/گستره_علم_غیب_از_دیدگاه_ادیان_ابراهیمی_(کتاب)#.D8.AF.D8.B1.D8.A8.D8.A7.D8.B1.D9.87.D9.94_.D9.BE.D8.AF.DB.8C.D8.AF.D8.A2.D9.88.D8.B1.D9.86.D8.AF.D9.87 گستره علم غیب از دیدگاه ادیان ابراهیمی؛ ص: ۵۴ - ۵۸.]</ref>.
 {{پایان جمع شدن}}
@@ خط ۸۷: / خط ۸۷: @@
 ::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[محمد حسین نصیری|نصیری]]''' در پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد خود با عنوان''«[[گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات (پایان‌نامه)|گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات]]»'' در این‌باره گفته است:
 :::::«در قرآن آیاتی وجود دارد که بر امکان آگاهی پیامبران و اوصیاء الهی از غیب دلالت دارند که در این جا به بررسی آنها می‏‌پردازیم.
-::::::در سوره مبارکه آل عمران چنین آمده است: {{عربی|﴿{{متن قرآن| [[آیا آیه ۱۷۹ سوره آل عمران علم غیب پیامبر خاتم را اثبات می‌کند؟ (پرسش)|وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُطْلِعَكُمْ عَلَى الْغَيْبِ وَلَكِنَّ اللَّهَ يَجْتَبِي مِن رُّسُلِهِ مَن يَشَاء]]}}﴾}} <ref> و (نیز) بر آن نیست که شما را از نهان آگاه گرداند اما خداوند از فرستادگان خویش هر که را بخواهد برمی‌گزیند؛ سوره آل عمران، آیه: ۱۷۹.</ref>
+::::::در سوره مبارکه آل عمران چنین آمده است: {{عربی|﴿{{متن قرآن|[[آیا آیه ۱۷۹ سوره آل عمران علم غیب پیامبر خاتم را اثبات می‌کند؟ (پرسش)|وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُطْلِعَكُمْ عَلَى الْغَيْبِ وَلَكِنَّ اللَّهَ يَجْتَبِي مِن رُّسُلِهِ مَن يَشَاء]]}}﴾}} <ref> و (نیز) بر آن نیست که شما را از نهان آگاه گرداند اما خداوند از فرستادگان خویش هر که را بخواهد برمی‌گزیند؛ سوره آل عمران، آیه: ۱۷۹.</ref>
-::::::در سوره مبارکه جنّ نیز از خداوند به عنوان علم از اسرار به غیب یاد شده و در عین حال اعلام شده که خداوند کسی را از اسرار غیبی آگاه نمی‏سازد، مگر آن که پیامبری باشد که خداوند از او خشنود باشد: {{عربی|﴿{{متن قرآن| [[با توجه به آیه ۲۶ و ۲۷ سوره جن غیر از خدا چه کسی از غیب خبر دارد؟ (پرسش)|عَالِمُ الْغَيْبِ فَلا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا إِلاَّ مَنِ ارْتَضَى مِن رَّسُولٍ]]}}﴾}} <ref>  او دانای نهان است پس هیچ کس را بر نهان خویش آگاه نمی‌کند جز فرستاده‌ای را که بپسندد؛ سوره جن، آیه: ۲۶ - ۲۷.</ref>»<ref>[[گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات (پایان‌نامه)|گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات]]</ref>.
+::::::در سوره مبارکه جنّ نیز از خداوند به عنوان علم از اسرار به غیب یاد شده و در عین حال اعلام شده که خداوند کسی را از اسرار غیبی آگاه نمی‏سازد، مگر آن که پیامبری باشد که خداوند از او خشنود باشد: {{عربی|﴿{{متن قرآن|[[با توجه به آیه ۲۶ و ۲۷ سوره جن غیر از خدا چه کسی از غیب خبر دارد؟ (پرسش)|عَالِمُ الْغَيْبِ فَلا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا إِلاَّ مَنِ ارْتَضَى مِن رَّسُولٍ]]}}﴾}} <ref>  او دانای نهان است پس هیچ کس را بر نهان خویش آگاه نمی‌کند جز فرستاده‌ای را که بپسندد؛ سوره جن، آیه: ۲۶ - ۲۷.</ref>»<ref>[[گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات (پایان‌نامه)|گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات]]</ref>.
 {{پایان جمع شدن}}
@@ خط ۱۱۳: / خط ۱۱۳: @@
 ::::::خانم '''[[گل‌افشان پارسانسب]]''' در پایان‌نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان ''«[[پژوهشی در مقام علمی و مقام تحدیث حضرت فاطمه زهرا (پایان‌نامه)|پژوهشی در مقام علمی و مقام تحدیث حضرت فاطمه زهرا]]»'' در این‌باره گفته‌ است:
 ::::::«آیات قرآنی دال بر علم [[اهل بیت]]{{عم}}:
-::::::*{{عربی|﴿{{متن قرآن| [[آیا آیه ۷ سوره آل عمران علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)|هُوَ الَّذِيَ أَنزَلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ مِنْهُ آيَاتٌ مُّحْكَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتَابِ وَأُخَرُ مُتَشَابِهَاتٌ فَأَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ ابْتِغَاء الْفِتْنَةِ وَابْتِغَاء تَأْوِيلِهِ وَمَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلاَّ اللَّهُ وَالرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ يَقُولُونَ آمَنَّا بِهِ كُلٌّ مِّنْ عِندِ رَبِّنَا وَمَا يَذَّكَّرُ إِلاَّ أُوْلُواْ الأَلْبَابِ]]}}﴾}} <ref> اوست که این کتاب را بر تو فرو فرستاد؛ برخی از آن، آیات «محکم» (/ استوار/ یک رویه) اند، که بنیاد این کتاب‌اند و برخی دیگر (آیات) «متشابه» (/ چند رویه) اند؛ اما آنهایی که در دل کژی دارند، از سر آشوب و تأویل جویی، از آیات متشابه آن، پیروی می‌کنند در حالی که تأویل آن را جز خداوند نمی‌داند و استواران  در دانش، می‌گویند: ما بدان ایمان داریم، تمام آن از نزد پروردگار ماست و جز خردمندان، کسی در یاد نمی‌گیرد؛ سوره آل عمران، آیه: ۷.</ref> [[رسول اکرم]]{{صل}} و جانشینان وی راسخین در علم‌اند همان کسانی که خداوند علمشان را به تأویل قرآن را در کنار علم خویش قرار داد.
+::::::*{{عربی|﴿{{متن قرآن|[[آیا آیه ۷ سوره آل عمران علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)|هُوَ الَّذِيَ أَنزَلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ مِنْهُ آيَاتٌ مُّحْكَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتَابِ وَأُخَرُ مُتَشَابِهَاتٌ فَأَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ ابْتِغَاء الْفِتْنَةِ وَابْتِغَاء تَأْوِيلِهِ وَمَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلاَّ اللَّهُ وَالرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ يَقُولُونَ آمَنَّا بِهِ كُلٌّ مِّنْ عِندِ رَبِّنَا وَمَا يَذَّكَّرُ إِلاَّ أُوْلُواْ الأَلْبَابِ]]}}﴾}} <ref> اوست که این کتاب را بر تو فرو فرستاد؛ برخی از آن، آیات «محکم» (/ استوار/ یک رویه) اند، که بنیاد این کتاب‌اند و برخی دیگر (آیات) «متشابه» (/ چند رویه) اند؛ اما آنهایی که در دل کژی دارند، از سر آشوب و تأویل جویی، از آیات متشابه آن، پیروی می‌کنند در حالی که تأویل آن را جز خداوند نمی‌داند و استواران  در دانش، می‌گویند: ما بدان ایمان داریم، تمام آن از نزد پروردگار ماست و جز خردمندان، کسی در یاد نمی‌گیرد؛ سوره آل عمران، آیه: ۷.</ref> [[رسول اکرم]]{{صل}} و جانشینان وی راسخین در علم‌اند همان کسانی که خداوند علمشان را به تأویل قرآن را در کنار علم خویش قرار داد.
-::::::*{{عربی|﴿{{متن قرآن| وَمَا يَنطِقُ عَنِ الْهَوَى إِنْ هُوَ إِلاَّ وَحْيٌ يُوحَى عَلَّمَهُ شَدِيدُ الْقُوَى}}﴾}} <ref> و از سر هوا و هوس سخن نمی‌گوید.  آن (قرآن) جز وحیی نیست که بر او وحی می‌شود. آن (فرشته) بسیار توانمند به او آموخته است؛ سوره نجم، آیه: ۳ - ۵.</ref> این آیه کریمه دلالت دارد بر اینکه [[رسول خدا]]{{صل}} جز از [[وحی]] و تعلیم الهی سخن نمی‌گوید و هیچ محدوده و مرزی را برای آن [[وحی]] و تعلیم بیان نمی‌گردد و بقیه معصومین نیز وارثان علم [[نبی‌]]{{صل}} و سایر فضائل اویند.
+::::::*{{عربی|﴿{{متن قرآن|وَمَا يَنطِقُ عَنِ الْهَوَى إِنْ هُوَ إِلاَّ وَحْيٌ يُوحَى عَلَّمَهُ شَدِيدُ الْقُوَى}}﴾}} <ref> و از سر هوا و هوس سخن نمی‌گوید.  آن (قرآن) جز وحیی نیست که بر او وحی می‌شود. آن (فرشته) بسیار توانمند به او آموخته است؛ سوره نجم، آیه: ۳ - ۵.</ref> این آیه کریمه دلالت دارد بر اینکه [[رسول خدا]]{{صل}} جز از [[وحی]] و تعلیم الهی سخن نمی‌گوید و هیچ محدوده و مرزی را برای آن [[وحی]] و تعلیم بیان نمی‌گردد و بقیه معصومین نیز وارثان علم [[نبی‌]]{{صل}} و سایر فضائل اویند.
 ::::::*{{عربی|﴿{{متن قرآن|[[با توجه به آیه ۲۶ و ۲۷ سوره جن غیر از خدا چه کسی از غیب خبر دارد؟ (پرسش)|عَالِمُ الْغَيْبِ فَلا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا إِلاَّ مَنِ ارْتَضَى مِن رَّسُولٍ]]}}﴾}}<ref>او دانای نهان است پس هیچ کس را بر نهان خویش آگاه نمی‌کند. جز فرستاده‌ای را که بپسندد؛ سوره جن، آیه: ۲۶ - ۲۷.</ref> بی‌شک رسول گرامی ما از کسانی است که خداوند برای آگاهی بر غیب برگزیده است و روایات وارده و در تفسیر این آیه کریمه با صراحت این مطلب را بیان می‌کند.
-::::::*{{عربی|﴿{{متن قرآن| إِنَّا لَمَّا طَغَى الْمَاء حَمَلْنَاكُمْ فِي الْجَارِيَةِ لِنَجْعَلَهَا لَكُمْ تَذْكِرَةً وَتَعِيَهَا أُذُنٌ وَاعِيَةٌ }}﴾}} <ref>  ما آنگاه که آب سر برکشید، شما را در کشتی (نوح) سوار کردیم تا آن را برایتان یادکردی کنیم و گوش‌های نیوشنده آن را به گوش گیرند؛ سوره نجم، آیه: ۳ - ۵.</ref> روایاتی که در تفسیر این آیه شریفه وارد شده "اذن و اعیه" را به گوشهای [[حضرت علی]]{{ع}} تفسیر کرده و این حقیقت را بیان می‌کنند که گوش‌های آن حضرت همه اخبار گذشته و آینده را شنید.
+::::::*{{عربی|﴿{{متن قرآن|إِنَّا لَمَّا طَغَى الْمَاء حَمَلْنَاكُمْ فِي الْجَارِيَةِ لِنَجْعَلَهَا لَكُمْ تَذْكِرَةً وَتَعِيَهَا أُذُنٌ وَاعِيَةٌ }}﴾}} <ref>  ما آنگاه که آب سر برکشید، شما را در کشتی (نوح) سوار کردیم تا آن را برایتان یادکردی کنیم و گوش‌های نیوشنده آن را به گوش گیرند؛ سوره نجم، آیه: ۳ - ۵.</ref> روایاتی که در تفسیر این آیه شریفه وارد شده "اذن و اعیه" را به گوشهای [[حضرت علی]]{{ع}} تفسیر کرده و این حقیقت را بیان می‌کنند که گوش‌های آن حضرت همه اخبار گذشته و آینده را شنید.
-::::::*{{عربی|﴿{{متن قرآن| فَكَيْفَ إِذَا جِئْنَا مِن كُلِّ أُمَّةٍ بِشَهِيدٍ وَجِئْنَا بِكَ عَلَى هَؤُلاء شَهِيدًا}}﴾}} <ref>  پس آن هنگام که از هر امّتی گواهی آوریم و تو را (نیز) بر آنان، گواه گیریم (حالشان) چگونه خواهد بود؟؛ سوره نساء، آیه: ۴۱.</ref> و نیز {{عربی|﴿{{متن قرآن| وَجَاءَتْ كُلُّ نَفْسٍ مَّعَهَا سَائِقٌ وَشَهِيدٌ}}﴾}}<ref> و با هر کسی که می‌آید گسیل‌کننده و گواهی است؛ سوره ق، آیه: ۲۱.</ref> و در روایات آمده است که علاوه بر فرشتگان و اعضاء بدن و.... بهترین گواهان روز حساب [[رسول اکرم]]{{صل}} و اوصیاء آن حضرت می‌باشند حال آنکه اگر آن بزرگواران حالات مردم و اعمال آنها را ندانند چگونه می‌توانند گواه بر آنان باشند و نیز هدایت معنوی و باطنی انسان‌ها نیز فقط از طریق تسلط [[علم امام]] بر باطن انسان‌ها ممکن است.
+::::::*{{عربی|﴿{{متن قرآن|فَكَيْفَ إِذَا جِئْنَا مِن كُلِّ أُمَّةٍ بِشَهِيدٍ وَجِئْنَا بِكَ عَلَى هَؤُلاء شَهِيدًا}}﴾}} <ref>  پس آن هنگام که از هر امّتی گواهی آوریم و تو را (نیز) بر آنان، گواه گیریم (حالشان) چگونه خواهد بود؟؛ سوره نساء، آیه: ۴۱.</ref> و نیز {{عربی|﴿{{متن قرآن|وَجَاءَتْ كُلُّ نَفْسٍ مَّعَهَا سَائِقٌ وَشَهِيدٌ}}﴾}}<ref> و با هر کسی که می‌آید گسیل‌کننده و گواهی است؛ سوره ق، آیه: ۲۱.</ref> و در روایات آمده است که علاوه بر فرشتگان و اعضاء بدن و.... بهترین گواهان روز حساب [[رسول اکرم]]{{صل}} و اوصیاء آن حضرت می‌باشند حال آنکه اگر آن بزرگواران حالات مردم و اعمال آنها را ندانند چگونه می‌توانند گواه بر آنان باشند و نیز هدایت معنوی و باطنی انسان‌ها نیز فقط از طریق تسلط [[علم امام]] بر باطن انسان‌ها ممکن است.
-::::::*{{عربی|﴿{{متن قرآن| بَلْ هُوَ آيَاتٌ بَيِّنَاتٌ فِي صُدُورِ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَمَا يَجْحَدُ بِآيَاتِنَا إِلاَّ الظَّالِمُونَ}}﴾}} <ref> اما آن (قرآن) آیاتی روشن است در سینه کسانی که به آنان دانش داده‌اند و آیات ما را جز ستمکاران انکار نمی‌کنند؛ سوره عنکبوت، آیه: ۴۹.</ref> مراد از {{عربی|﴿{{متن قرآن|الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ}}﴾}} در آیه شریفه [[ائمه اطهار]]{{عم}} است.
+::::::*{{عربی|﴿{{متن قرآن|بَلْ هُوَ آيَاتٌ بَيِّنَاتٌ فِي صُدُورِ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَمَا يَجْحَدُ بِآيَاتِنَا إِلاَّ الظَّالِمُونَ}}﴾}} <ref> اما آن (قرآن) آیاتی روشن است در سینه کسانی که به آنان دانش داده‌اند و آیات ما را جز ستمکاران انکار نمی‌کنند؛ سوره عنکبوت، آیه: ۴۹.</ref> مراد از {{عربی|﴿{{متن قرآن|الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ}}﴾}} در آیه شریفه [[ائمه اطهار]]{{عم}} است.
-::::::*{{عربی|﴿{{متن قرآن| وَنَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ تِبْيَانًا لِّكُلِّ شَيْءٍ وَهُدًى وَرَحْمَةً وَبُشْرَى لِلْمُسْلِمِينَ}}﴾}} <ref> و بر تو این کتاب را فرو فرستادیم که بیانگر هر چیز و رهنمود و بخشایش و نویدبخشی برای مسلمانان است؛ سوره نحل، آیه: ۸۹.</ref>و از اینجا مشخص می‌شود که [[رسول اکرم]]{{صل}} بر همه چیز آگاه است و [[ائمه]]{{عم}} نیز از آنچه به [[رسول]]{{صل}} رسیده است بهره‌مندند<ref>[[محمد حسین مظفر]]، [[علم الإمام ۲ (کتاب)|علم الإمام]]، ص ۵۳ - ۵۶.</ref>
+::::::*{{عربی|﴿{{متن قرآن|وَنَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ تِبْيَانًا لِّكُلِّ شَيْءٍ وَهُدًى وَرَحْمَةً وَبُشْرَى لِلْمُسْلِمِينَ}}﴾}} <ref> و بر تو این کتاب را فرو فرستادیم که بیانگر هر چیز و رهنمود و بخشایش و نویدبخشی برای مسلمانان است؛ سوره نحل، آیه: ۸۹.</ref>و از اینجا مشخص می‌شود که [[رسول اکرم]]{{صل}} بر همه چیز آگاه است و [[ائمه]]{{عم}} نیز از آنچه به [[رسول]]{{صل}} رسیده است بهره‌مندند<ref>[[محمد حسین مظفر]]، [[علم الإمام ۲ (کتاب)|علم الإمام]]، ص ۵۳ - ۵۶.</ref>
-::::::*{{عربی|﴿{{متن قرآن| [[آیا آیه ۴۳ سوره رعد علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)|قُلْ كَفَى بِاللَّهِ شَهِيدًا بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ وَمَنْ عِندَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ]]}}﴾}} <ref> بگو: میان من و شما خداوند و کسی که دانش کتاب نزد اوست، گواه بس؛ سوره رعد، آیه: ۴۳.</ref>. به تفسیر آیه فوق در احادیث متعددی که در کتب [[اهل سنت]] و شیعه نقل شده آمده است که [[ابو سعید خدری]] می‌گوید: از [[رسول خدا]]{{صل}} معنی {{عربی|﴿{{متن قرآن| الَّذِي عِندَهُ عِلْمٌ مِّنَ الْكِتَابِ}}﴾}} <ref> سوره نمل، آیه: ۴۰.</ref> را سؤال کردم فرمود: او وصی برادم [[سلیمان بن داود]] بود، گفتم: {{عربی|﴿{{متن قرآن|وَمَنْ عِندَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ}}﴾}} کیست؟ فرمود: او برادرم [[علی بن ابی طالب]]{{ع}} است<ref>مرعشی، شرح احقاق، ج ۱۴، ص ۳۶۳؛ طباطبائی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۱۱، ص ۳۸۸؛ حسکانی، عبیدالله بن احمد، شواهد تنزیل لقواعد التنفصیل، ج ۱، ص ۴۰۰.</ref>. و نیز [[برید بن معاویه]] از [[امام جعفر صادق]]{{ع}} نقل کرده است که فرمود: خداوند ما را قصد کرده است. اول و افضل و برگزیده‌تر ما بعد از [[پیامبر]]{{صل}} و [[علی]]{{ع}} است. [[عبدالله بن کثیر]] روایت کرده است که آن بزرگوار دست بر سینه گذاشت و فرمود: بخدا علم کتاب به طور کامل پیش ماست. مؤید آن روایتی است از شعبی که گفت: بعد از [[پیامبر]]{{صل}} احدی به کتاب خدا عالم‌تر از علی و اولادش نیست. [[عاصم بن ابی النجود]] از [[ابی عبدالرحمن سلمی]] نقل کرده است که گفت: احدی ندیدم که قرآن را بهتر از [[علی]]{{ع}} قرائت کند<ref>طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۱۳، ص ۹۱.</ref>. و نیز آورده‌اند که از [[علی]]{{ع}} پرسیدند: بهترین آیه درباره شما چیست؟ فرمود این آیه: {{عربی|﴿{{متن قرآن| [[آیا آیه ۴۳ سوره رعد علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)|قُلْ كَفَى بِاللَّهِ شَهِيدًا بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ وَمَنْ عِندَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ]]}}﴾}} <ref> بگو: میان من و شما خداوند و کسی که دانش کتاب نزد اوست، گواه بس؛ سوره رعد، آیه: ۴۳.</ref>. در این آیه [[علی]]{{ع}} شاهد رسالت [[پیامبر]]{{صل}} است. آورنده تخت بلقیس در آن زمان کوتاه علمی از کتاب دارد ولی [[حضرت علی]]{{ع}} به عنوان گواه بر رسالت [[پیامبر]]{{صل}} علم همه کتاب را داراست<ref>طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۱۳، ص ۱۱۴.</ref>»<ref>[[گل‌افشان پارسانسب]]، [[پژوهشی در مقام علمی و مقام تحدیث حضرت فاطمه زهرا (پایان‌نامه)|پژوهشی در مقام علمی و مقام تحدیث حضرت فاطمه زهرا]]، ص۴۶ - ۴۸.</ref>.
+::::::*{{عربی|﴿{{متن قرآن|[[آیا آیه ۴۳ سوره رعد علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)|قُلْ كَفَى بِاللَّهِ شَهِيدًا بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ وَمَنْ عِندَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ]]}}﴾}} <ref> بگو: میان من و شما خداوند و کسی که دانش کتاب نزد اوست، گواه بس؛ سوره رعد، آیه: ۴۳.</ref>. به تفسیر آیه فوق در احادیث متعددی که در کتب [[اهل سنت]] و شیعه نقل شده آمده است که [[ابو سعید خدری]] می‌گوید: از [[رسول خدا]]{{صل}} معنی {{عربی|﴿{{متن قرآن|الَّذِي عِندَهُ عِلْمٌ مِّنَ الْكِتَابِ}}﴾}} <ref> سوره نمل، آیه: ۴۰.</ref> را سؤال کردم فرمود: او وصی برادم [[سلیمان بن داود]] بود، گفتم: {{عربی|﴿{{متن قرآن|وَمَنْ عِندَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ}}﴾}} کیست؟ فرمود: او برادرم [[علی بن ابی طالب]]{{ع}} است<ref>مرعشی، شرح احقاق، ج ۱۴، ص ۳۶۳؛ طباطبائی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۱۱، ص ۳۸۸؛ حسکانی، عبیدالله بن احمد، شواهد تنزیل لقواعد التنفصیل، ج ۱، ص ۴۰۰.</ref>. و نیز [[برید بن معاویه]] از [[امام جعفر صادق]]{{ع}} نقل کرده است که فرمود: خداوند ما را قصد کرده است. اول و افضل و برگزیده‌تر ما بعد از [[پیامبر]]{{صل}} و [[علی]]{{ع}} است. [[عبدالله بن کثیر]] روایت کرده است که آن بزرگوار دست بر سینه گذاشت و فرمود: بخدا علم کتاب به طور کامل پیش ماست. مؤید آن روایتی است از شعبی که گفت: بعد از [[پیامبر]]{{صل}} احدی به کتاب خدا عالم‌تر از علی و اولادش نیست. [[عاصم بن ابی النجود]] از [[ابی عبدالرحمن سلمی]] نقل کرده است که گفت: احدی ندیدم که قرآن را بهتر از [[علی]]{{ع}} قرائت کند<ref>طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۱۳، ص ۹۱.</ref>. و نیز آورده‌اند که از [[علی]]{{ع}} پرسیدند: بهترین آیه درباره شما چیست؟ فرمود این آیه: {{عربی|﴿{{متن قرآن|[[آیا آیه ۴۳ سوره رعد علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)|قُلْ كَفَى بِاللَّهِ شَهِيدًا بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ وَمَنْ عِندَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ]]}}﴾}} <ref> بگو: میان من و شما خداوند و کسی که دانش کتاب نزد اوست، گواه بس؛ سوره رعد، آیه: ۴۳.</ref>. در این آیه [[علی]]{{ع}} شاهد رسالت [[پیامبر]]{{صل}} است. آورنده تخت بلقیس در آن زمان کوتاه علمی از کتاب دارد ولی [[حضرت علی]]{{ع}} به عنوان گواه بر رسالت [[پیامبر]]{{صل}} علم همه کتاب را داراست<ref>طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۱۳، ص ۱۱۴.</ref>»<ref>[[گل‌افشان پارسانسب]]، [[پژوهشی در مقام علمی و مقام تحدیث حضرت فاطمه زهرا (پایان‌نامه)|پژوهشی در مقام علمی و مقام تحدیث حضرت فاطمه زهرا]]، ص۴۶ - ۴۸.</ref>.
 {{پایان جمع شدن}}
@@ خط ۱۲۷: / خط ۱۲۷: @@
 ::::::پژوهشگران ''«[http://www.matquran.com/fa/Question/View/64702/%D9%85%D8%AD%D8%AF%D9%88%D8%AF%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%BA%D9%8A%D8%A8-%D9%BE%D9%8A%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85--#_ftn1 وبگاه مرکز آموزش تخصصی تفسیر و علوم قرآن]»'' در پاسخ به این پرسش آورده‌اند:
 ::::::«برخورداری پیامبران از [[علم غیب]] نیز، در آیات متعددی آمده است که به دو مورد اشاره می‎کنیم.
-:::::#[[حضرت یعقوب]]{{ع}} از آینده [[حضرت یوسف]]{{ع}} خبر می‎دهد: {{عربی|﴿{{متن قرآن| قَالَ يَا بُنَيَّ لاَ تَقْصُصْ رُؤْيَاكَ عَلَى إِخْوَتِكَ فَيَكِيدُواْ لَكَ كَيْدًا إِنَّ الشَّيْطَانَ لِلإِنسَانِ عَدُوٌّ مُّبِينٌ وَكَذَلِكَ يَجْتَبِيكَ رَبُّكَ وَيُعَلِّمُكَ مِن تَأْوِيلِ الأَحَادِيثِ وَيُتِمُّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكَ وَعَلَى آلِ يَعْقُوبَ كَمَا أَتَمَّهَا عَلَى أَبَوَيْكَ مِن قَبْلُ إِبْرَاهِيمَ وَإِسْحَاقَ إِنَّ رَبَّكَ عَلِيمٌ حَكِيمٌ}}﴾}} <ref> گفت: پسرکم! خوابت را برای برادرانت باز مگو که برای تو نیرنگی سخت اندیشند؛ بی‌گمان شیطان، برای آدمی دشمنی آشکار است و بدین گونه پروردگارت تو را برمی‌گزیند و به تو از (دانش) خوابگزاری می‌آموزد و نعمت خویش را بر تو و بر خاندان یعقوب تمام می‌گرداند چنان‌که پیش از این بر پدرانت ابراهیم و اسحاق تمام گردانید که پروردگار تو دانایی فرزانه است؛ سوره یوسف، آیه: ۵ - ۶.</ref> بر طبق این آیه [[حضرت یعقوب]]{{ع}} از چند مطلب با قاطعیت خبر داده است:
+:::::#[[حضرت یعقوب]]{{ع}} از آینده [[حضرت یوسف]]{{ع}} خبر می‎دهد: {{عربی|﴿{{متن قرآن|قَالَ يَا بُنَيَّ لاَ تَقْصُصْ رُؤْيَاكَ عَلَى إِخْوَتِكَ فَيَكِيدُواْ لَكَ كَيْدًا إِنَّ الشَّيْطَانَ لِلإِنسَانِ عَدُوٌّ مُّبِينٌ وَكَذَلِكَ يَجْتَبِيكَ رَبُّكَ وَيُعَلِّمُكَ مِن تَأْوِيلِ الأَحَادِيثِ وَيُتِمُّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكَ وَعَلَى آلِ يَعْقُوبَ كَمَا أَتَمَّهَا عَلَى أَبَوَيْكَ مِن قَبْلُ إِبْرَاهِيمَ وَإِسْحَاقَ إِنَّ رَبَّكَ عَلِيمٌ حَكِيمٌ}}﴾}} <ref> گفت: پسرکم! خوابت را برای برادرانت باز مگو که برای تو نیرنگی سخت اندیشند؛ بی‌گمان شیطان، برای آدمی دشمنی آشکار است و بدین گونه پروردگارت تو را برمی‌گزیند و به تو از (دانش) خوابگزاری می‌آموزد و نعمت خویش را بر تو و بر خاندان یعقوب تمام می‌گرداند چنان‌که پیش از این بر پدرانت ابراهیم و اسحاق تمام گردانید که پروردگار تو دانایی فرزانه است؛ سوره یوسف، آیه: ۵ - ۶.</ref> بر طبق این آیه [[حضرت یعقوب]]{{ع}} از چند مطلب با قاطعیت خبر داده است:
 :::::##نیرنگ و مکر برادران یوسف.
 :::::##اعطای علم تعبیر خواب به یوسف.
-:::::##اعطای نعمت نبوت و پیامبری به او. آگاهی بر چنین مسائل غیبی، فضل خاص الهی بوده است که به یعقوب داده شده است. چنانکه در آیه دیگر به آن مطلب اشاره کرده و می‎فرماید: {{عربی|﴿{{متن قرآن| وَإِنَّهُ لَذُو عِلْمٍ لِّمَا عَلَّمْنَاهُ}}﴾}} <ref> او از دانشی برخوردار بود که بدو آموخته بودیم؛ سوره یوسف، آیه: ۶۸.</ref>.
+:::::##اعطای نعمت نبوت و پیامبری به او. آگاهی بر چنین مسائل غیبی، فضل خاص الهی بوده است که به یعقوب داده شده است. چنانکه در آیه دیگر به آن مطلب اشاره کرده و می‎فرماید: {{عربی|﴿{{متن قرآن|وَإِنَّهُ لَذُو عِلْمٍ لِّمَا عَلَّمْنَاهُ}}﴾}} <ref> او از دانشی برخوردار بود که بدو آموخته بودیم؛ سوره یوسف، آیه: ۶۸.</ref>.
-:::::#در مورد [[پیامبر|پیامبر اسلام]]{{صل}} در قرآن چنین آمده است: {{عربی|﴿{{متن قرآن| [[آیا آیه ۳ سوره تحریم علم غیب پیامبر خاتم را اثبات می‌کند؟ (پرسش)|وَإِذْ أَسَرَّ النَّبِيُّ إِلَى بَعْضِ أَزْوَاجِهِ حَدِيثًا فَلَمَّا نَبَّأَتْ بِهِ وَأَظْهَرَهُ اللَّهُ عَلَيْهِ عَرَّفَ بَعْضَهُ وَأَعْرَضَ عَن بَعْضٍ فَلَمَّا نَبَّأَهَا بِهِ قَالَتْ مَنْ أَنبَأَكَ هَذَا قَالَ نَبَّأَنِيَ الْعَلِيمُ الْخَبِيرُ]] }}﴾}} <ref> و آنگاه که پیامبر به یکی از همسرانش سخنی را، نهانی گفت و چون او آن را به همسر دیگر خبر داد و خداوند پیامبر را از آن آگاه کرد وی بخشی از آن را به همسران خود گفت و در گفتن بخشی دیگر خودداری ورزید، پس هنگامی که پیامبر آن همسر رازگشا را از این امر باخبر ساخت همسر گفت: چه کسی تو را از این رازگشایی من آگاه کرد؟ پیامبر گفت: خداوند دانای آگاه مرا با خبر ساخت؛ سوره تحریم، آیه: ۳.</ref> آنچه از آیات به‎دست می‎آید این است که، آگاهی از [[علم غیب]] را خداوند به انبیا و اولیا عنایت می‎فرماید و محدوده علم آنها «غیب مطلق» نیست بلکه به اندازه‎ای که خداوند به آنها اذن داده است می‎توانند خبر دهند. تنها خداوند ذاتاً به غیب آگاه است و هرکسی خودش بخواهد از غیب آگاه باشد به او تعلیم خواهد داد، و نیز باید دانست که مقصود از [[علم غیب]] درباره [[انبیاء]] و [[ائمه]]{{عم}} این است که آنان این آگاهی را خود به‎ خود نمی‎دانند، بلکه از راه تعلیم الهی آموخته‎اند؛ چنانکه [[امام علی|امیرالمؤمنین]]{{ع}} بعد از پایان جنگ جمل در بصره، ضمن خطبه‎ای که ایراد فرمود برخی از حوادث آینده را خبر داد، یکی از اصحاب آن ‎حضرت از وی پرسید: ای امیر مؤمنان شما از [[علم غیب]] برخوردارید؟ حضرت در پاسخ او تبسمی کرد و فرمود: این [[علم غیب]] نیست، بلکه آموزشی از صاحب علم است <ref>نهج البلاغه، خطبه۱۲۴.</ref>.
+:::::#در مورد [[پیامبر|پیامبر اسلام]]{{صل}} در قرآن چنین آمده است: {{عربی|﴿{{متن قرآن|[[آیا آیه ۳ سوره تحریم علم غیب پیامبر خاتم را اثبات می‌کند؟ (پرسش)|وَإِذْ أَسَرَّ النَّبِيُّ إِلَى بَعْضِ أَزْوَاجِهِ حَدِيثًا فَلَمَّا نَبَّأَتْ بِهِ وَأَظْهَرَهُ اللَّهُ عَلَيْهِ عَرَّفَ بَعْضَهُ وَأَعْرَضَ عَن بَعْضٍ فَلَمَّا نَبَّأَهَا بِهِ قَالَتْ مَنْ أَنبَأَكَ هَذَا قَالَ نَبَّأَنِيَ الْعَلِيمُ الْخَبِيرُ]] }}﴾}} <ref> و آنگاه که پیامبر به یکی از همسرانش سخنی را، نهانی گفت و چون او آن را به همسر دیگر خبر داد و خداوند پیامبر را از آن آگاه کرد وی بخشی از آن را به همسران خود گفت و در گفتن بخشی دیگر خودداری ورزید، پس هنگامی که پیامبر آن همسر رازگشا را از این امر باخبر ساخت همسر گفت: چه کسی تو را از این رازگشایی من آگاه کرد؟ پیامبر گفت: خداوند دانای آگاه مرا با خبر ساخت؛ سوره تحریم، آیه: ۳.</ref> آنچه از آیات به‎دست می‎آید این است که، آگاهی از [[علم غیب]] را خداوند به انبیا و اولیا عنایت می‎فرماید و محدوده علم آنها «غیب مطلق» نیست بلکه به اندازه‎ای که خداوند به آنها اذن داده است می‎توانند خبر دهند. تنها خداوند ذاتاً به غیب آگاه است و هرکسی خودش بخواهد از غیب آگاه باشد به او تعلیم خواهد داد، و نیز باید دانست که مقصود از [[علم غیب]] درباره [[انبیاء]] و [[ائمه]]{{عم}} این است که آنان این آگاهی را خود به‎ خود نمی‎دانند، بلکه از راه تعلیم الهی آموخته‎اند؛ چنانکه [[امام علی|امیرالمؤمنین]]{{ع}} بعد از پایان جنگ جمل در بصره، ضمن خطبه‎ای که ایراد فرمود برخی از حوادث آینده را خبر داد، یکی از اصحاب آن ‎حضرت از وی پرسید: ای امیر مؤمنان شما از [[علم غیب]] برخوردارید؟ حضرت در پاسخ او تبسمی کرد و فرمود: این [[علم غیب]] نیست، بلکه آموزشی از صاحب علم است <ref>نهج البلاغه، خطبه۱۲۴.</ref>.
-::::::این نمونه‎هایی از آیات قرآن مجید بود که بیان شد، و در این مورد آیات زیادی در قرآن وجود دارد که از آگاهی‎های وسیع پیامبران الهی خبر می‎دهد. و آنچه که پیامبران الهی از آن برخوردار بوده‎اند، [[ائمه]]{{عم}} نیز بهره‎مند هستند، چه این‎که [[امام باقر]]{{ع}} در تفسیر آیه {{عربی|﴿{{متن قرآن| [[آیا آیه ۷ سوره آل عمران علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)|وَمَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلاَّ اللَّهُ وَالرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ]]}}﴾}} <ref> تأویل آن را جز خداوند نمی‌داند و استواران در دانش؛ سوره آل عمران، آیه: ۷.</ref>می‎فرماید: {{عربی|« فَرَسُولُ‏ اللَّهِ‏ أَفْضَلُ‏ الرَّاسِخِينَ‏ فِي‏ الْعِلْمِ‏ قَدْ عَلَّمَهُ اللَّهُ جَمِيعَ مَا أَنْزَلَ عَلَيْهِ مِنَ التَّنْزِيلِ وَ التَّأْوِيلِ وَ مَا كَانَ اللَّهُ لِيُنْزِلَ عَلَيْهِ شَيْئاً لَمْ يُعَلِّمْهُ تَأْوِيلَهُ وَ أَوْصِيَاؤُهُ مِنْ بَعْدِهِ يَعْلَمُونَهُ كُلَّه‏‏‏‏»}} <ref> رسول خدا برترین راسخان در علم بود، خداوند عزوجل تمام آنچه را بر او نازل کرد از تنزیل و تأویل به او تعلیم داد، و ممکن نیست خداوند چیزی براو نازل کند وتأویل وتفسیرش را به او نیاموزد، و اوصیاء پیامبر بعد از او، تمام آنها را می‎دانند.</ref>.
+::::::این نمونه‎هایی از آیات قرآن مجید بود که بیان شد، و در این مورد آیات زیادی در قرآن وجود دارد که از آگاهی‎های وسیع پیامبران الهی خبر می‎دهد. و آنچه که پیامبران الهی از آن برخوردار بوده‎اند، [[ائمه]]{{عم}} نیز بهره‎مند هستند، چه این‎که [[امام باقر]]{{ع}} در تفسیر آیه {{عربی|﴿{{متن قرآن|[[آیا آیه ۷ سوره آل عمران علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)|وَمَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلاَّ اللَّهُ وَالرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ]]}}﴾}} <ref> تأویل آن را جز خداوند نمی‌داند و استواران در دانش؛ سوره آل عمران، آیه: ۷.</ref>می‎فرماید: {{عربی|« فَرَسُولُ‏ اللَّهِ‏ أَفْضَلُ‏ الرَّاسِخِينَ‏ فِي‏ الْعِلْمِ‏ قَدْ عَلَّمَهُ اللَّهُ جَمِيعَ مَا أَنْزَلَ عَلَيْهِ مِنَ التَّنْزِيلِ وَ التَّأْوِيلِ وَ مَا كَانَ اللَّهُ لِيُنْزِلَ عَلَيْهِ شَيْئاً لَمْ يُعَلِّمْهُ تَأْوِيلَهُ وَ أَوْصِيَاؤُهُ مِنْ بَعْدِهِ يَعْلَمُونَهُ كُلَّه‏‏‏‏»}} <ref> رسول خدا برترین راسخان در علم بود، خداوند عزوجل تمام آنچه را بر او نازل کرد از تنزیل و تأویل به او تعلیم داد، و ممکن نیست خداوند چیزی براو نازل کند وتأویل وتفسیرش را به او نیاموزد، و اوصیاء پیامبر بعد از او، تمام آنها را می‎دانند.</ref>.
 ::::::در پایان یادآور می‎شود که علم پیامبران و [[ائمه]]{{عم}} همان‎طور که این آیات و روایات اشاره داشتند از سوی خداوند و بدون آموزش بشری است و هرگز اکتسابی و اجتهادی نیست»<ref>[http://matquran.com/fa/Question/View/64669/%D8%B9%D9%84%D9%85-%D9%BE%D9%8A%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 وبگاه مركز آموزش تخصصی تفسیر و علوم قرآن]</ref>.
 {{پایان جمع شدن}}