رجعت در روایات چه جایگاهی دارد؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

::::::«در اینجا نمونه‌ای از مهم‌ترین این [[روایات]] را می‌آوریم:

::::::[[علامه مجلسی]] به [[سند]] خود از [[محمد بن مسلم]] [[روایت]] کرده است که [[حضرت صادق]] {{ع}} فرمود: {{عربی|" أَوَّلُ مَنْ تَنْشَقُّ اَلْأَرْضُ عَنْهُ وَ يَرْجِعُ إِلَى اَلدُّنْيَا اَلْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ عَلَيْهِ السَّلاَمُ وَ إِنَّ اَلرَّجْعَةَ لَيْسَتْ بِعَامَّةٍ وَ هِيَ خَاصَّةٌ لاَ يَرْجِعُ إِلاَّ مَنْ مَحَضَ اَلْإِيمَانَ مَحْضاً أَوْ مَحَضَ اَلشِّرْكَ مَحْضاً"}}<ref>المجلسی، محمد باقر، همان؛ ج ۱۳، ص ۲۱۰.</ref>. نخستین کسی که قبرش شکافته می‌شود و به [[دنیا]] بازمی‌گردد، [[حسین بن علی]] {{ع}} است و [[رجعت]] برای همگان نیست بلکه برای افراد خاصی است؛ آن کسانی که ایمانی [[خالص]] و [[ناب]] دارند و یا کفری عمیق و ریشه دار. و به همین [[سند]] از بکیر بن اعین [[نقل]] شده است که [[امام باقر]] {{ع}} فرمود: {{عربی|"إِنَّ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ عَلِيّاً سَيَرْجِعَانِ"}}؛ [[رسول خدا]] {{صل}} و [[علی بن ابی طالب]] {{ع}} [به [[دنیا]]] بازخواهند گشت.

::::::در [[روایت]] دیگری [[امام صادق]] {{ع}} در [[تفسیر]] آیه‌ {{متن قرآن|وَيَوْمَ نَحْشُرُ مِن كُلِّ أُمَّةٍ فَوْجًا}}<ref>سوره النمل، آیه ۸۳.</ref> (و آن روز از هر امتی، گروهی را محشور می‌کنیم) فرمود: {{عربی|"لَيْسَ أَحَدٌ مِنَ اَلْمُؤْمِنِينَ قُتِلَ إِلاَّ سَيَرْجِعُ حَتَّى يَمُوتَ وَ لاَ أَحَدٌ مِنَ اَلْمُؤْمِنِينَ مَاتَ إِلاَّ يَرْجِعُ حَتَّى يُقْتَلَ"}}<ref>المجلسی، محمد باقر، همان؛ ج ۱۳، ص ۲۱۰.</ref>. هیچ [[مؤمن]] شهیدی نیست مگر آن که به [[دنیا]] بازمی‌گردد تا [به [[مرگ]] طبیعی‌] از [[دنیا]] برود و هیچ مؤمنی [به [[مرگ]] طبیعی‌] نمی‌میرد مگر آن که بازمی‌گردد تا [[شهید]] شود. در سخن دیگری [[امام صادق]] {{ع}} فرموده است: {{عربی|"فَلَمْ يَبْعَثِ اَللَّهُ نَبِيّاً وَ لاَ رَسُولاً إِلاَّ رَدَّ جَمِيعَهُمْ إِلَى اَلدُّنْيَا حَتَّى يُقَاتِلُوا بَيْنَ يَدَيْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ أَمِيرِ اَلْمُؤْمِنِينَ عَلَيْهِ السَّلاَمُ "}}<ref>المجلسی، محمد باقر، همان؛ ج ۱۳، ص ۲۱۰.</ref>. [[خداوند]] هیچ یک از [[انبیا]] و [[رسولان]] را [[مبعوث]] نکرده مگر آن که همگی را به [[دنیا]] بر می‌گرداند تا در رکاب [[امیر مؤمنان علی]] بن ابی طالب {{ع}} پیکار نمایند. حمران نقل کرده است که [[حضرت باقر]] {{ع}} فرمود: {{عربی|"إِنَّ أَوَّلَ مَنْ يَرْجِعُ لَجَارُكُمُ اَلْحُسَيْنُ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ ، فَيَمْلِكُ حَتَّى تَقَعَ حَاجِبَاهُ عَلَى عَيْنَيْهِ مِنَ اَلْكِبَرِ"}}<ref>المجلسی، محمد باقر، همان؛ ج ۱۳، ص ۲۱۱.</ref> نخستین کسی که بازمی‌گردد [[حسین بن علی]] {{ع}} است و آن [[قدر]] [[حکومت]] خواهد کرد که از کهنسالی، ابروانش روی چشمانش قرار می‌گیرد... [[عبد]] الکریم خثعمی از [[امام صادق]] {{ع}} [[روایت]] کرده است: {{عربی|"إِذَا آنَ قِيَامُ اَلْقَائِمِ مُطِرَ اَلنَّاسُ جُمَادَى اَلْآخِرَةِ وَ عَشْرَةَ أَيَّامٍ مِنْ رَجَبٍ مَطَراً لَمْ تَرَ اَلْخَلاَئِقُ مِثْلَهُ فَيَنْبُتُ اَللَّهُ بِهِ لُحُومَ اَلْمُؤْمِنِينَ وَ أَبْدَانَهُمْ فِي قُبُورِهِمْ..."}}<ref>المجلسی، محمد باقر، همان؛ ج ۱۳، ص ۲۲۳.</ref>. زمان [[ظهور قائم]] {{ع}} که فرا رسد در ماه [[جمادی]] الآخر و ده روز از [[ماه رجب]]، چنان بارانی بر سر [[مردم]] فرو ریزد که تا آن زمان مانند آن را ندیده باشند. به دنبال آن [[خداوند]] گوشت [[بدن]] [[مؤمنان]] را در قبرهایشان می‌رویاند ... [[علامه مجلسی]] پس از [[نقل]] این [[اخبار]] می‌افزاید: "برادرم، گمان نمی‌کنم پس از توضیحاتی که برایت درباره [[رجعت]] - که [[شیعه]] بر آن [[اجماع]] دارد و شهرت آن هم چون [[آفتاب]] در نیمه روز است - دادم، در آن [[شک]] و [[تردید]] روا داری ... و چگونه می‌شود مؤمنی که به [[حقیقت]] [[امامان معصوم]] {{عم}} باور دارد، به دویست [[حدیث]] که [[چهل]] و دو نفر از [[راویان]] مورد اعتماد و [[عالمان]] سرشناس در بیش از پنجاه کتاب خود آورده‌اند، با دیده [[تردید]] بنگرد".

::::::'''ج).''' [[چهل]] و دو نفر [[راوی]] که [[مجلسی]] آنها را بر شمرده است معاصر یکدیگر نیستند. در حالی که اگر [[اخبار]] [[رجعت]] از سوی [[چهل]] [[راوی]] در هر نسلی تا زمان [[معصومین]] {{عم}} [[روایت]] می‌شد، این [[اخبار]] [[متواتر]] می‌بود اما از سخن خود [[علامه مجلسی]] پیداست که همه [[راویان]] [[اخبار]] [[رجعت]] از همه نسل‌های اسلامی تا عصر او، بیشتر از [[چهل]] و اندی نیست؛ در نتیجه میانگین [[راویان]] [[اخبار]] [[رجعت]] در هر نسلی [[حدود]] یازده نفر است و این برای [[تواتر]] کافی نیست.

::::::'''ه).''' همه روایاتی که اینان [[نقل]] کرده‌اند، مفهومی صریح و روشن ندارد. برخی از آنها اصلا دلالتی بر [[رجعت]] ندارد. برخی نیز بر [[رجعت]] به معنی عام آن‌که مشترک بین معانی سه‌گانه پیش گفته است، دلالت می‌کند و ... در این صورت [[تواتر]] ادعا شده، مفهوم مشخصی ندارد. این بدان معنی است که این [[اخبار]] بر مدلول مشخصی [[تواتر]] ندارند. بنابراین سخن [[مجلسی]] برای اثبات [[تواتر]] این [[روایات]]، دست کم دارای نوعی مبالغه است.

:::::#بازگشت [[مؤمنان خالص]] و [[کافران]] محض؛

:::::#بازگشت همه [[مؤمنان]] (آن که مرده است بازمی‌گردد تا [[شهید]] شود و آن که [[شهید]] شده است بازمی‌گردد می‌گردد تا بمیرد.)؛

:::::#بازگشت همه [[پیامبران]] {{عم}}؛

:::::#بازگشت [[پیامبر اکرم]] {{صل}}؛

:::::#بازگشت [[امیر المؤمنین]] {{ع}}؛

:::::#بازگشت [[امام حسین]] {{ع}}؛

:::::#بازگشت گروهی از هر [[امت]]؛

:::::#بازگشت شماری از [[مؤمنان]]؛

:::::#بازگشت بعضی از [[امامان معصوم]] {{عم}}.

::::::اشکال دوم: پذیرش صحت این مضامین (یعنی [[اعتقاد به رجعت]] به طور کلی)، به [[دلیل]] ضعف بیشتر این [[اخبار]] ممکن نیست. البته پذیرش اجمالی آن نیز به معنایی که گفتیم سودی به حال معتقدین به [[رجعت]] ندارد. البته مضامینی در این [[اخبار]] تکرار شده است که روشن‌ترین آن، بازگشت [[امیر المؤمنین]] {{ع}} می‌باشد که به تعبیر [[قرآن کریم]] "[[دابة الارض]]" هموست. این اشکال بر این مضمون وارد نبوده و در محل خود قابل اثبات می‌باشد.

::::::اشکال چهارم: بازگشت [[امامان معصوم]] {{عم}} پس از [[امام مهدی]] {{ع}} از [[امام یازدهم]] به قبل، از معروف‌ترین برداشت‌ها درباره [[رجعت]] است که در اذهان بسیاری وجود دارد اما دلیلی که آن را تأیید نماید و یا [[خبر واحد]] ضعیفی بلکه حتی روایتی که از بازگشت همه [[امامان]] هر چند بدون ترتیب گزارش دهد، وجود ندارد. بلکه دلایلی بر نفی این باور عمومی وجود دارد هم چون این خبر که: "[[قبر امام حسین]] {{ع}} می‌شکافد و به [[دنیا]] بازمی‌گردد" زیرا اگر باور پیش گفته درست باشد، باید نخستین کسی که بازمی‌گردد [[امام حسن عسکری]] {{ع}} باشد، نه [[امام حسین]] {{ع}}»<ref>[[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ پس از ظهور (کتاب)|تاریخ پس از ظهور]]، ص۵۴۲-۵۴۶.</ref>.