آیا سرداب محل سکونت امام مهدی است؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

| نمایه وابسته     =  

| مدخل اصلی         = [[مهدویت]]

| موضوعات وابسته    = ۲

| پاسخ‌دهندگان      = [[نجم‌الدین طبسی]]؛ [[پژوهشگران مؤسسه آینده روشن]]

::::::«اتهام دیگری که [[اهل سنت]]، [[شیعه]] را بدان متهم می‌کنند این است که می‌گویند: [[شیعه]] قائل است که [[امام زمان]] {{ع}} در دوران [[غیبت]]، داخل [[سرداب]] زندگی می‌کند.

::::::'''رفع اتهام:''' در هیچ یک از احادیث و متون [[شیعی]] چنین سخنی به چشم نمی‌خورد و هیچ عالم [[شیعی]] چنین مطلبی را نگفته است؛ بلکه اعتقاد [[شیعه]] در مورد مکان [[امام مهدی|حضرت ولی عصر]] {{ع}} در دوران [[غیبت]] این است که کسی از محل اقامت حضرت در دوران [[غیبت]]، اطلاع ندارد. و جریان [[جزیره خضراء]] افسانه‌ای بیش نیست. تنها در روایات [[شیعه]] اشاره شده که در دوران [[غیبت صغری]] برخی از خواص [[شیعه]] و در دوران [[غیبت کبری]] بعضی از موالیان خاص حضرت از مکان وی مطلع هستند.

::::::'''روایت نخست:''' "[[امام صادق]]{{ع}} می‌فرمایند: [[امام مهدی|صاحب الأمر]] دارای غیبتی خواهد بود و در تنهایی و عزلتی بسر خواهد برد و در دوران غیبتش از توان و قدرت برخوردار است و همراه با سی تن که در کنار اویند بیم و هراسی به خود راه نمی‌دهد و بهترین جایگاه اقامتش [[مدینه]] است"<ref>{{عربی|"عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ الْوَشَّاءِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي حَمْزَةَ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} قَالَ: لَا بُدَّ لِصَاحِبِ‏ هَذَا الْأَمْرِ مِنْ‏ غَيْبَةٍ وَ لَا بُدَّ لَهُ‏ فِي‏ غَيْبَتِهِ مِنْ عُزْلَةٍ وَ نِعْمَ الْمَنْزِلُ طَيْبَةُ وَ مَا بِثَلَاثِينَ مِنْ وَحْشَةٍ‏‏"}}؛ کافی، ج ۱، ص ۳۴۰، ح ۱۶.</ref>؛  

::::::'''روایت دوم:''' "[[ابو هاشم جعفری]] گفته: به محضر مبارک [[امام عسکرى]]{{ع}} عرض کردم:جلالت قدر و بزرگی شما مانع می‌شود كه از شما مسأله‌ای را بپرسم،آيا اجازه می‌فرمایید تا از شما سؤالی بپرسم‌؟ حضرت فرمودند: سؤال کن. عرض کردم:آیا شما فرزندی داريد؟ فرمود:آری. عرض کردم:اگر حادثه‌ای روی دهد (یعنی شما از دنيا بروید) فرزندتان را در کجا جست‌وجو کنیم و در کجا از ایشان سؤال کنیم‌؟ حضرت فرمودند: در مدینه"<ref>{{عربی|"مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ إِسْحَاقَ عَنْ أَبِي هَاشِمٍ الْجَعْفَرِيِّ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي مُحَمَّدٍ {{ع}} جَلَالَتُكَ‏ تَمْنَعُنِي‏ مِنْ‏ مَسْأَلَتِكَ‏ فَتَأْذَنُ لِي أَنْ أَسْأَلَكَ فَقَالَ سَلْ قُلْتُ يَا سَيِّدِي هَلْ لَكَ وَلَدٌ فَقَالَ نَعَمْ فَقُلْتُ فَإِنْ حَدَثَ بِكَ حَدَثٌ فَأَيْنَ أَسْأَلُ عَنْهُ قَالَ بِالْمَدِينَةِ "}}؛ کافی، ج ۱، ص ۳۲۸، ح ۲.</ref>.

::::::'''روایت سوم:''' [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرمایند: [[حضرت قائم]]{{ع}} دارای دو [[غیبت]] یکی کوتاه مدت و یکی دراز مدت است. در دوران [[غیبت]] کوتاه مدت ([[غیبت صغری]]) جز [[شیعیان]] خاص وی از محل اقامت او آگاه نیستند و در [[غیبت]] دراز مدت ([[غیبت کبری]]) جز خدمتگزاران ویژه آن حضرت کسی از جایگاه وی مطلع نیست"<ref>{{عربی|"مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ {{ع}}‏ لِلْقَائِمِ غَيْبَتَانِ إِحْدَاهُمَا قَصِيرَةٌ وَ الْأُخْرَى طَوِيلَةٌ الْغَيْبَةُ الْأُولَى‏ لَا يَعْلَمُ‏ بِمَكَانِهِ‏ فِيهَا إِلَّا خَاصَّةُ شِيعَتِهِ وَ الْأُخْرَى لَا يَعْلَمُ بِمَكَانِهِ فِيهَا إِلَّا خَاصَّةُ مَوَالِيهِ "}}؛ کافی، ج ۱، ص ۴۰۰، ح ۱۹؛ غیبت نعمانی، ص ۱۷، ح ۱.</ref>.

::::::'''نتیجه:''' در این روایات اشاره به شهر [[مدینه]] شده بود و هیچ‌گونه اشاره‌ای به زندگی [[امام زمان]] {{ع}} داخل [[سرداب]] نشده است»<ref>[[نجم‌الدین طبسی|طبسی، نجم‌الدین]]، [[تا ظهور ج۱ (کتاب)|تا ظهور]]، ج۱، ص ۱۰۶-۱۰۹.</ref>.

::::::«نویسندگان متقدم [[اهل‌سنت]] می‌پندارند که [[شیعه]] سرداب را محل [[ظهور]] می‌داند، اما نویسندگان بعدی به جای تتبع، رفع خطا و بیان حقیقت، پا را فراتر نهاده‌اند و ادعا نموده‌اند که [[شیعه]] معتقد است امامشان سالیان متمادی در سرداب به سر می‌برد و در همان‌جا زندگی می‌کند<ref>ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج ۱۲، ص ۳۹۱؛ ابن حجر، الاصابة، ج ۲، ص ۴۳۸ و عبد اللّه علی القصیمی، الصراع بین الاسلام و الوثنیه، ج ۱، ص ۳۷۴</ref>.

::::::مرحوم [[علامه امینی]] در کتاب الغدیر در پاسخ به این بهتان می‌فرماید: تهمت سرداب زشت‌تر است. درحالی‌که [[شیعه]] عقیده ندارد که امام در سرداب مخفی شده و از آنجا [[ظهور]] می‌کند. ای کاش آنان که این تهمت را زده‌اند دست‌کم حرفشان را یکی می‌کردند. ابن بطوطه در سفرنامه‌اش می‌گوید:<ref>الغدیر، ج ۲، ص ۱۹۸</ref> در حله است. قرمانی در اخبار الدول می‌گوید در بغداد و دیگران می‌گویند در سامرا و قصیمی نمی‌داند کجا است، لذا جایی را نام نمی‌برد تا عیبش آشکار نشود<ref>همان ج ۳، ص ۳۰۹ و ۳۰۸</ref>.

::::::همچنین [[لطف‌الله صافی گلپایگانی|آیت اللّه صافی گلپایگانی]] در مورد [[محب الدین خطیب]] [[مدینه]] منوره می‌فرماید: از اشتباهات فاحش ایشان به تبع گذشتگانش این است که عقیده در سرداب بودن امام را به [[شیعه]] نسبت داده و گمان کرده است که وکلای امام باب سرداب بوده‌اند. درحالی‌که کتاب‌های [[شیعه]] در دست است، حتی آنها که قبل از ولادت امام نوشته شده‌اند و در آنها از این بهتان اثری نیست. اما آنها عادت به تحقیق ندارند و هرچه دلشان بخواهد می‌گویند<ref>مجموعه الرسائل، ج ۲، ص ۴۰۵</ref>. [[امام صادق]] {{ع}} می‌فرماید: صاحب این امر میان مردم رفت‌وآمد می‌کند در بازارشان راه می‌رود و بر فرش‌های آنها قدم می‌گذارد، درحالی‌که مردم او را نمی‌شناسند<ref>[[نعمانی]]، [[کتاب الغیبة (کتاب)|الغیبة]]، ص ۱۶۴، ح ۴</ref> [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} می‌فرماید: به پروردگارم سوگند! [[حجت خدا]]، روی زمین راه می‌رود و در خانه‌ها وارد می‌شود... سخنان را می‌شنود و بر مردم سلام می‌دهد<ref>همان، باب ۱۰، ص ۱۴۴، ح ۱۰</ref>

::::::طبق [[روایات]] مربوط به محل زندگی حضرت، ایشان غالباً اطراف [[مدینه]] منوره حضور دارند و نیز ملاقات‌های فراوان و معتبری که با حضرت در مکان‌های مختلف اتفاق افتاده همه گویای حضور حضرت در جامعه و میان مردم است و وجود ایشان در سرداب را نفی می‌کند»<ref>[[مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها (کتاب)|مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها]]، ص ۱۳۸.</ref>.