ویژگی علم معصوم در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

#[[همسانی سخن آنان با حدیث پیامبر]]{{صل}}: در [[باور]] [[پیروان اهل بیت]]{{ع}}، [[حدیث]] [[اهل بیت]]{{ع}}، همان [[حدیث]] [[پیامبر]]{{صل}} است و در میان گفتار [[پیشوایان دینی]]، هیچ گونه تفاوتی دیده نمی‌شود. سخن [[خاندان رسالت]]، تفصیل و [[تبیین]] [[احادیث]] [[پیامبر]]{{صل}} است و [[میراث]] ماندگار [[حدیثی]] [[شیعه]]، ۲۷۳ سال، همراه [[معصومان]] ما بوده است. [[امام صادق]]{{ع}} در این زمینه فرمودند:<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص ۵۳، ح ۱۴</ref> «سخن من، سخن پدرم است و سخن پدرم، سخن جدم است و سخن جدم، سخن [[حسین]]{{ع}} است و سخن [[حسین]]{{ع}}، سخن [[حسن]]{{ع}} است و سخن [[حسن]]{{ع}}، سخن [[امیرمؤمنان]]{{ع}} است و سخن [[امیرمؤمنان]]{{ع}}، سخن [[پیامبر خدا]]{{صل}} است و سخن [[پیامبر خدا]]{{صل}} [[کلام]] خداوندی است». آنچه [[سخن پیامبر]]{{صل}} و [[خاندان]] ایشان را همسان کرده، اتصال آن به منبع [[وحی]] است و از آنجا که سرچشمه همه [[احادیث اهل بیت]]{{ع}}، سخن [[خداوند]] است، در واقع، هیچ تعارضی در میان [[احادیث]] آنان، وجود ندارد.<ref>ر.ک. محمدی ری شهری، محمد، شرح زیارت جامعه کبیره، ص ۷۶ ـ ۸۲</ref>

#[[آگاه ترین مردم]]: [[اهل بیت]]{{ع}}، [[آگاه ترین مردم]] هستند؛ زیرا [[دانش]] الهی نزد آنان است و گنج‌وران [[دانش]] خداوندند و بر همۀ نادانستنی‌ها، آگاه‌اند.<ref>ر.ک. محمدی ری شهری، محمد، شرح زیارت جامعه کبیره، ص ۷۶ ـ ۸۲؛ میرترابی حسینی، زهرة السادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص ۱۰ ـ ۱۲</ref> [[امام باقر]]{{ع}} یک بار از [[جابر بن عبدالله انصاری]] سؤالی کرد، [[جابر]] در پاسخ گفت:<ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۳۶، ص ۲۵۱</ref> "به [[خدا]] [[سوگند]]، من بر خلاف [[نهی]] [[پیامبر خدا]]{{صل}} [[رفتار]] نمی‌کنم! او به من، چنین فرموده است: شما [[امامان]] [[هدایت‌گر]] از خاندانش پس از او هستید که در [[کودکی]]، خردمندترین [[مردم]] و در بزرگی، [[داناترین]] مردمید".<ref>ر.ک. محمدی ری شهری، محمد، شرح زیارت جامعه کبیره، ص ۷۶ ـ ۸۲</ref> [[پیامبر]] [[مظهر]] صفات‌ خداست و‌ باید در دانش‌ و آگاهی‌ وسیع‌ نیز [[مظهر]] [[خدا]] باشد. روشن‌ است‌ که‌ مقصود از [[مظهر]] صفات‌ بودن‌، همانندی پیامر{{صل}} با [[خدا]] در تمام‌ صفات‌ از جهت‌ چگونگی‌ و مقدار نیست‌؛ زیرا این‌ [[باور]] شرک‌ است‌، بلکه‌ مقصود این‌ است‌ که‌ [[خداوند]] بهرۀ سرشاری‌ از علم‌ و دانش‌ خود را به‌ پیامبران‌ داده‌، که‌ دیگر مردم‌ از آن‌ بی‌بهره‌ هستند و علمی‌ را که‌ [[خداوند]] به‌ پیامبران‌ داده‌، افراد عادی‌ [[بشر]] به‌ آن‌ دسترس‌ ندارند. پس‌ از ثبوت‌ این‌ دانش‌ خدایی‌ برای‌ پیامبران‌، همین‌ علم‌ برای [[امام]] نیز ثابت‌ می‌شود.<ref>ر.ک. شریعتمدار جزایری، سید نورالدین، امام حسین و علم به شهادت، ص ۸</ref>

#معدن [[علم]] و سرچشمه آن: در [[روایات]] مختلفی [[اهل بیت]]{{ع}} به عنوان معدن [[علم]] معرفی شده‌اند مانند: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}}:<ref>صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، ص ۵۶</ref> «إِنَّا أَهْلَ الْبَیْتِ أَهْلُ‏ بَیْتِ‏ الرَّحْمَةِ وَ شَجَرَةُ النُّبُوَّةِ وَ مَوْضِعُ‏ الرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفُ‏ الْمَلَائِکَةِ وَ مَعْدِنُ الْعِلْمِ» و [[روایات]] دیگری نیز با این مضمون وجود دارد که بر اساس آنها اولاً [[علم]] نزد [[اهل بیت]]{{ع}} است و آنان کان [[دانش]] هستند و ثانیاً تنها، علمی که نزد آنان است [[علم صحیح]] و غیرقابل خدشه است، علمی که امکان [[خطا]] و اشتباه در آن راه ندارد، علمی که کنه [[حقیقت]] را نشان می‌دهد؛ چرا که صاحبان این [[علم]] آن را از منبع [[فیض]] الهی گرفته‌اند.<ref>ر.ک. افقی، داوود، بررسی غلو در روایات علم اهل بیت از کتاب بصائر الدرجات، ص ۲۸ ـ ۳۲</ref>

#[[امامان]]{{ع}} [[راسخان در علم]] هستند:<ref>ر.ک. افقی، داوود، بررسی غلو در روایات علم اهل بیت از کتاب بصائر الدرجات، ص ۲۸ ـ ۳۲؛ میرترابی حسینی، زهرة السادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص ۱۰ ـ ۱۲</ref> [[امام صادق]]{{ع}} فرمودند:<ref>صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، ص ۲۰۴، ح ۵</ref> «نَحْنُ‏ الرَّاسِخُونَ‏ فِی‏ الْعِلْمِ.»..<ref>ر.ک. افقی، داوود، بررسی غلو در روایات علم اهل بیت از کتاب بصائر الدرجات، ص ۲۸ ـ ۳۲</ref> [[امام باقر]]{{ع}} ذیل آیۀ: «وَمَا یَعْلَمُ تَأْوِیلَهُ إِلاَّ اللَّهُ وَالرَّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ»<ref>سورۀ آل عمران، آیۀ ۷</ref> فرمودند:<ref>صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، ص ۲۰۳، ح ۴</ref> «رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} أَفْضَلُ الرَّاسِخِینَ قَدْ عَلَّمَهُ‏ اللَّهُ‏ جَمِیعَ‏ مَا أَنْزَلَ‏ اللَّهُ‏ إِلَیْهِ‏ مِنَ‏ التَّنْزِیلِ‏ وَ التَّأْوِیلِ‏ وَ مَا کَانَ اللَّهُ لِیُنْزِلَ عَلَیْهِ شَیْئاً لَمْ یُعَلِّمْهُ تَأْوِیلَهُ»<ref>ر.ک. افقی، داوود، بررسی غلو در روایات علم اهل بیت از کتاب بصائر الدرجات، ص ۲۸ ـ ۳۲</ref>

#[[اهل بیت]]{{ع}} [[علم]] را از از یکدیگر به [[ارث]] می‌برند و علومشان زائل نمی‌شود: [[امام صادق]]{{ع}} فرمودند:<ref>صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، ص ۱۱۴، ح ۱</ref> «إِنَ‏ الْعِلْمَ‏ الَّذِی‏ هَبَطَ مَعَ‏ آدَمَ‏ لَمْ‏ یُرْفَعْ‏ وَ إِنَ‏ الْعِلْمَ‏ یُتَوَارَثُ وَ مَا یَمُوتُ مِنَّا عَالِمٌ حَتَّی یُخْلِفَهُ مِنْ أَهْلِهِ مَنْ یَعْلَمُ عِلْمَهُ أَوْ مَا شَاءَ اللَّهُ» [[امام باقر]]{{ع}} نیز فرمودند:<ref>صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، ص ۱۱۸، ح ۴</ref> «إِنَّ عَلِیّاً{{ع}} عَالِمُ‏ هَذِهِ‏ الْأُمَّةِ وَ الْعِلْمُ‏ یُتَوَارَثُ‏ وَ لَا یَهْلِکُ‏ أَحَدٌ مِنَّا إِلَّا تَرَکَ مِنْ أَهْلِهِ مَنْ یَعْلَمُ مِثْلَ عِلْمِهِ أَوْ مَا شَاءَ اللَّهُ»<ref>ر.ک. افقی، داوود، بررسی غلو در روایات علم اهل بیت از کتاب بصائر الدرجات، ص ۲۸ ـ ۳۲</ref>

#به هر اندازه‏‌ای که باشد باز هم به لحاظ کمی و کیفی محدود به حدود خاصی است.<ref>ر.ک. حسینی، سید جعفر، آشنایی با نهج البلاغه امام علی، ص ۵۸</ref>

#نشأت‌ گرفته از [[فیض]] الهی و مطابق واقع و [[حقیقت]] است.<ref>ر.ک. حسینی، سید جعفر، آشنایی با نهج البلاغه امام علی، ص ۵۸</ref> [[امام رضا]]{{ع}} فرمودند:<ref>حسن بن سلیمان الحلی، «مختصر بصائر الدرجات»، ص ۶۳</ref> «إِنَّ الْأَنْبِیَاءَ وَ الْأَئِمَّةَ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِمْ یُوَفِّقُهُمُ اللَّهُ، وَ یُؤْتِیهِمْ مِنْ مَخْزُونِ عِلْمِهِ وَ حِکَمِهِ مَا لَایُؤْتِیهِ غَیْرَهُمْ؛ فَیَکُونُ عِلْمُهُمْ فَوْقَ عِلْمِ أَهْلِ الزَّمَانِ، فِی قَوْلِهِ تَعَالَی: «أَفَمَنْ یَهْدِی إِلَی الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ یُتَّبَعَ أَمَّنْ لا یَهِدِّی إِلَّا أَنْ یُهْدی‏ فَما لَکُمْ کَیْفَ تَحْکُمُونَ»<ref>سوره یوسف، آیه ۳۵</ref> وَ قَوْلِهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالی‏: «وَ مَنْ یُؤْتَ الْحِکْمَةَ فَقَدْ أُوتِیَ خَیْراً کَثِیراً»<ref>سوره بقره، آیه ۲۶۹</ref> وَ قَوْلِهِ فِی طَالُوتَ: «إِنَّ اللَّهَ اصْطَفاهُ عَلَیْکُمْ وَ زادَهُ بَسْطَةً فِی الْعِلْمِ وَ الْجِسْمِ وَ اللَّهُ یُؤْتِی مُلْکَهُ مَنْ یَشاءُ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلِیمٌ<ref>سوره بقره، آیه ۲۴۷</ref>»<ref>ر.ک. میرترابی حسینی، زهرةالسادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص ۱۱۰ ـ ۱۱۲</ref> [[امام]] [[زین العابدین]]{{ع}} فرمودند: «چرا [[مردم]] [[فضیلت]] ما را [[انکار]] می‌‌کنند؟ به [[خدا]] قسم ما از درخت نبوتیم، خانه [[رحمت]] و [[جایگاه]] رسالتیم و محل  آمد و رفت فرشتگانیم و کانون [[علم]]».<ref>«الْإِمَامِ زَیْنِ الْعَابِدِین‏{{ع}}: «مَا یَنْقِمُ‏ النَّاسُ‏ مِنَّا فَنَحْنُ‏ وَ اللَّهِ‏ شَجَرَةُ النُّبُوَّةِ وَ بَیْتُ الرَّحْمَةِ وَ مَوْضِعُ الرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفُ الْمَلَائِکَةِ وَ مَعْدِنُ الْعِلْم‏‏‏‏»، کلینی، الکافی، ج ۱، ص ۱۲۲، ح ۱</ref>

== پرسش‌های وابسته ==

* [[ویژگی‌های علم معصوم چیست؟ (پرسش)]]