←مراتب رجاء
(صفحهای تازه حاوی «{{ویرایش غیرنهایی}} {{ولایت}} <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233)...» ایجاد کرد) |
|||
خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
* [[فضیلت]] امّیدورزی به [[حضرت]] [[حق]] را نیز، مراتبی است که نمیتوان نخست در آن دو سویه [[افراط و تفریط]] را مدّ نظر آورد، و آنگاه از ناشایست بودن آن سخن گفت!. از اینرو، میتوان گفت که از مراتب پائین آن - که ویژه عموم [[مردم]] است -، تا [[برترین]] مراتب آن - که ویژة خاتم [[پیامبران]]{{صل}} میباشد-، همه مطلوب بوده سهولت سیر [[انسان]] در [[مسیر کمال]] را در پی خواهد داشت. این مراتب، درست همچون [[مراتب ایمان]] و در کنار آن قرار دارد؛ از اینرو هرکس به مرتبهای فراتر از [[مراتب ایمان]] دست یابد، مرتبتی [[برتر]] از مراتب امّید به [[حق]] را نیز بدست آورده است. [[رجاء]]، از دریای [[محبّت]] [[حضرت]] [[حق]] سرچشمه میگیرد؛ از اینرو هر مؤمنی که جرعهای بیشتر از این دریا بنوشد، امّیدش بدو بیشتر خواهد شد<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۱ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۱، ص ۴۴۸.</ref>. | * [[فضیلت]] امّیدورزی به [[حضرت]] [[حق]] را نیز، مراتبی است که نمیتوان نخست در آن دو سویه [[افراط و تفریط]] را مدّ نظر آورد، و آنگاه از ناشایست بودن آن سخن گفت!. از اینرو، میتوان گفت که از مراتب پائین آن - که ویژه عموم [[مردم]] است -، تا [[برترین]] مراتب آن - که ویژة خاتم [[پیامبران]]{{صل}} میباشد-، همه مطلوب بوده سهولت سیر [[انسان]] در [[مسیر کمال]] را در پی خواهد داشت. این مراتب، درست همچون [[مراتب ایمان]] و در کنار آن قرار دارد؛ از اینرو هرکس به مرتبهای فراتر از [[مراتب ایمان]] دست یابد، مرتبتی [[برتر]] از مراتب امّید به [[حق]] را نیز بدست آورده است. [[رجاء]]، از دریای [[محبّت]] [[حضرت]] [[حق]] سرچشمه میگیرد؛ از اینرو هر مؤمنی که جرعهای بیشتر از این دریا بنوشد، امّیدش بدو بیشتر خواهد شد<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۱ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۱، ص ۴۴۸.</ref>. | ||
*آری! میان [[رجاء]] و میان حماقت فرقهاست؛ آنچه بسیاری از عوامّ [[مردم]] به آن دچارند، حماقت است نه [[رجاء]]!. اینان با آنکه تلاش [[انبیاء]]{{عم}} که از بالاترین مراتب [[رجاء]] برخوردارند - را در تحصیل [[رضایت]] [[حضرت]] [[حق]] میبینند، باز آنچنان به ترک [[واجبات]] و انجام محرّمات میپردازند، که گویا [[خداوند]] آنان را به این کار [[دعوت]] نموده است!؛ با این وجود باز بدان امیدند که به [[بهشت]] رفته حرارت [[جهنم]] را از فاصلهای دور نیز درنیابند؛ این نه امّید به [[حضرت]] [[حق]] که محض حماقت است!. اینان نمینگرند که [[پیامبر اکرم]]{{صل}} با آنکه آگاهترین [[مردم]] از وسعت [[رحمت الهی]] بود، امّا چنان در [[عبادت]] کوشا بود که دو پای مبارکش از شدّت ایستادن و [[نماز خواندن]] متورّم شده بود؛ تا آنجا که [[قرآن]] خطاب به او فرمود: {{متن قرآن| طه مَا أَنْزَلْنَا عَلَيْكَ الْقُرْآنَ لِتَشْقَى}}<ref>« طاها ما قرآن را بر تو فرو نفرستادهایم که به رنج افتی» سوره طه، آیه ۱-۲.</ref>. عبادتهای امّ الأئمّة النُّجباء [[حضرت زهرا]] {{س}} و [[فرزندان]] [[پاک]] و پاکیزهاش{{عم}}نیز در میان [[امّت]] سخت مشهور است و نامبردار<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۱ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۱، ص ۴۴۹.</ref>. | *آری! میان [[رجاء]] و میان حماقت فرقهاست؛ آنچه بسیاری از عوامّ [[مردم]] به آن دچارند، حماقت است نه [[رجاء]]!. اینان با آنکه تلاش [[انبیاء]]{{عم}} که از بالاترین مراتب [[رجاء]] برخوردارند - را در تحصیل [[رضایت]] [[حضرت]] [[حق]] میبینند، باز آنچنان به ترک [[واجبات]] و انجام محرّمات میپردازند، که گویا [[خداوند]] آنان را به این کار [[دعوت]] نموده است!؛ با این وجود باز بدان امیدند که به [[بهشت]] رفته حرارت [[جهنم]] را از فاصلهای دور نیز درنیابند؛ این نه امّید به [[حضرت]] [[حق]] که محض حماقت است!. اینان نمینگرند که [[پیامبر اکرم]]{{صل}} با آنکه آگاهترین [[مردم]] از وسعت [[رحمت الهی]] بود، امّا چنان در [[عبادت]] کوشا بود که دو پای مبارکش از شدّت ایستادن و [[نماز خواندن]] متورّم شده بود؛ تا آنجا که [[قرآن]] خطاب به او فرمود: {{متن قرآن| طه مَا أَنْزَلْنَا عَلَيْكَ الْقُرْآنَ لِتَشْقَى}}<ref>« طاها ما قرآن را بر تو فرو نفرستادهایم که به رنج افتی» سوره طه، آیه ۱-۲.</ref>. عبادتهای امّ الأئمّة النُّجباء [[حضرت زهرا]] {{س}} و [[فرزندان]] [[پاک]] و پاکیزهاش{{عم}}نیز در میان [[امّت]] سخت مشهور است و نامبردار<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۱ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۱، ص ۴۴۹.</ref>. | ||
==[[همراهی]] و همنشینی [[خوف]] و امّیدورزی== | |||
*[[خوف و رجاء]]، همانند [[قرآن]] و عترتند؛ چه نه [[قرآن]] بدون [[عترت]] کامل است، و نه [[عترت]] بدون [[قرآن]]. | |||
*[[خوف]] از [[حضرت]] [[حق]] و امّیدورزی به او نیز، همین گونه است؛ چه اگرچه هریک از این دو را مراتبی است، امّا اصل هریک بدون آن دیگری ناقص بوده، نه تنها راهی بسوی کمال نمیبرد، که مسیر سقوط را نیز به خوبی نشان میدهد. | |||
روشن است که این سقوط، نه نتیجة وجود هریک از آن دو، که نتیجة عدم آن دیگری است؛ چه تمامی [[مفاسد]] و سقوطها - مانند دیگر امور شرورآمیز این عالم -، از عدم ناشی شده بهرهای از وجود بهمراه نخواهد داشت؛ | |||
*از اینروست که آن را که [[خوف]] نیست، [[فریب]]، حماقت، آرزوپروری و اموری از اینگونه فراوان هست!. [[حضرت]] [[حق]] در این زمینه میفرماید: {{متن قرآن|يَوْمَ يَقُولُ الْمُنَافِقُونَ وَالْمُنَافِقَاتُ لِلَّذِينَ آمَنُوا انْظُرُونَا نَقْتَبِسْ مِنْ نُورِكُمْ قِيلَ ارْجِعُوا وَرَاءَكُمْ فَالْتَمِسُوا نُورًا فَضُرِبَ بَيْنَهُمْ بِسُورٍ لَهُ بَابٌ بَاطِنُهُ فِيهِ الرَّحْمَةُ وَظَاهِرُهُ مِنْ قِبَلِهِ الْعَذَابُ}}<ref>«روزی که مردان و زنان منافق به مؤمنان میگویند: چشم به راه ما بمانید تا از فروغتان (بهرهای) بگیریم، (به آنان) گفته میشود: به پس پشت خود باز گردید و فروغی بجویید؛ آنگاه میان آنان (و مؤمنان) بارویی میکشند که دری دارد، درون آن بخشایش و بیرون آن روی به عذ» سوره حدید، آیه ۱۳.</ref>. | |||
*نیز آن کس را که امّید نیست، [[یأس]] است که گاه ثمری جز [[کفر]] از آن بدست نمیآید؛ از همین روست که [[یأس]] از [[رحمت الهی]]، در شمار کبائر قرار گرفته است: {{متن قرآن|وَلَا تَيْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِنَّهُ لَا يَيْأَسُ مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْكَافِرُونَ}}<ref>«ای فرزندان من! بروید و از یوسف و برادرش خبر گیرید و از رحمت خداوند نومید نگردید که جز گروه کافران (کسی) از رحمت خداوند نومید نمیگردد» سوره یوسف، آیه ۸۷.</ref>. | |||
*[[راز]] [[تعادل]] و توازنی که [[قرآن کریم]] در میان این دو صفت برقرار ساخته است نیز، در همین نکته نهفته است. به این دو [[آیه]] توجه نمائید: {{متن قرآن|إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ}}<ref>«مؤمنان، تنها آن کسانند که چون یاد خداوند پیش آید دلهاشان بیمناک میشود و چون آیات او را بر آنان بخوانند بر ایمانشان میافزاید و بر پروردگارشان توکّل میکنند» سوره انفال، آیه ۲.</ref>؛ {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَالَّذِينَ هَاجَرُوا وَجَاهَدُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ أُولَئِكَ يَرْجُونَ رَحْمَتَ اللَّهِ}}<ref>«بیگمان کسانی که ایمان آوردند و در راه خداوند هجرت و جهاد کردند، به بخشایش خداوند امید دارند و خداوند آمرزندهای بخشاینده است» سوره بقره، آیه ۲۱۸.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۱ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۱، ص ۴۵۱.</ref>. | |||
*در [[وصف]] [[مؤمنان]] نیز، باز این هماهنگی و [[تعادل]] میان [[خوف و رجاء]]، به چشم میآید: {{متن قرآن|ِ وَيَدْعُونَنَا رَغَبًا وَرَهَبًا}}<ref>«و ما را به امید و بیم میخواندند» سوره انبیاء، آیه ۹۰.</ref>؛ {{متن قرآن|يَدْعُونَ رَبَّهُمْ خَوْفًا وَطَمَعًا}}<ref>«پروردگارشان را به بیم و امید » سوره سجده، آیه ۱۶.</ref>. و کوتاه سخن در این زمینه، محتوای بینظیر این [[آیه شریفه]] است: {{متن قرآن|نَبِّئْ عِبَادِي أَنِّي أَنَا الْغَفُورُ الرَّحِيمُ وَأَنَّ عَذَابِي هُوَ الْعَذَابُ الْأَلِيمُ}}<ref>«بندگانم را آگاه کن که بیگمان منم که آمرزنده بخشایندهام و عذاب من است که عذاب دردناک است» سوره حجر، آیه ۴۹-۵۰.</ref>. | |||
*بنا بر این، بر پویندگان [[راه کمال]] است که بر این توازن [[مراقبت]] کامل نموده، لحظهای از این امر فارغ نباشند؛ چه لحظهای [[غفلت]] موجب تقویت یکی از ایندو نسبت به دیگری شده، دامهای مهابتانگیزی را فراروی آنان بازخواهد گشود<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۱ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۱، ص ۴۵۱-۴۵۲.</ref>. | |||
==منابع== | ==منابع== |