←سند دعای ندبه
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
==دعای ندبه در ادعیه و زیارات مهدوی== | ==دعای ندبه در ادعیه و زیارات مهدوی== | ||
===[[سند دعای ندبه]]=== | ===[[سند دعای ندبه]]=== | ||
*مرحوم [[سید بن طاووس]] در کتاب ارزشمند [[اقبال]]، در بخش [[اعمال]] عید سعیدِ فطر باب ۲۳ بدون اشاره به [[سند]] این [[دعا]] می‌‌فرماید: "دعای دیگری پس از [[نماز]] عید است که در عیدهای چهارگانه خوانده می‌‌شود"<ref>ابن طاووس، اقبال الاعمال، ج۱، ص۵۰۴.</ref>، سپس [[دعای ندبه]] را بیان می‌‌کند. او در کتاب مصباح الزائر به [[نقل]] مرحوم [[علامه مجلسی]]، [[سند]] آن را این چنین بیان نموده است: {{عربی|ثُمَّ قَالَ السَّيِّدُ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ ذَكَرَ بَعْضُ أَصْحَابِنَا قَالَ قَالَ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ أَبِي قُرَّةَ نَقَلْتُ مِنْ كِتَابِ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سُفْيَانَ الْبَزَوْفَرِيِّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ دُعَاءَ النُّدْبَةِ وَ ذَكَرَ أَنَّهُ الدُّعَاءُ لِصَاحِبِ الزَّمَانِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِ وَ يُسْتَحَبُّ أَنْ يُدْعَى بِهِ فِي الْأَعْيَادِ الْأَرْبَعَةِ وَ هُوَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ...}} <ref>مجلسی، بحارالانوار، ج۹۹، ص۱۰۴.</ref> | *مرحوم [[سید بن طاووس]] در کتاب ارزشمند [[اقبال]]، در بخش [[اعمال]] عید سعیدِ فطر باب ۲۳ بدون اشاره به [[سند]] این [[دعا]] می‌‌فرماید: "دعای دیگری پس از [[نماز]] عید است که در عیدهای چهارگانه خوانده می‌‌شود"<ref>ابن طاووس، اقبال الاعمال، ج۱، ص۵۰۴.</ref>، سپس [[دعای ندبه]] را بیان می‌‌کند. او در کتاب مصباح الزائر به [[نقل]] مرحوم [[علامه مجلسی]]، [[سند]] آن را این چنین بیان نموده است: {{عربی|ثُمَّ قَالَ السَّيِّدُ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ ذَكَرَ بَعْضُ أَصْحَابِنَا قَالَ قَالَ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ أَبِي قُرَّةَ نَقَلْتُ مِنْ كِتَابِ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سُفْيَانَ الْبَزَوْفَرِيِّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ دُعَاءَ النُّدْبَةِ وَ ذَكَرَ أَنَّهُ الدُّعَاءُ لِصَاحِبِ الزَّمَانِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِ وَ يُسْتَحَبُّ أَنْ يُدْعَى بِهِ فِي الْأَعْيَادِ الْأَرْبَعَةِ وَ هُوَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ . ..}} <ref>مجلسی، بحارالانوار، ج۹۹، ص۱۰۴.</ref> | ||
*[[صاحب]] [[مزار]] نیز [[سند]] این [[دعا]] را این گونه یادآور می‌‌شود: {{عربی|قَالَ مُحَمَّدُ بْنُ أَبِي قُرَّةَ: نَقَلْتُ مِنْ كِتَابِ أَبِي جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سُفْيَانَ الْبَزَوْفَرِيِّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ هَذَا الدُّعَاءَ، وَ ذَكَرَ فِيهِ أَنَّهُ الدُّعَاءُ لِصَاحِبِ الزَّمَانِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِ وَ عَجَّلَ فَرَجَهُ وَ فَرَجَنَا بِهِ، وَ يُسْتَحَبُّ أَنْ يُدْعَى بِهِ فِي الْأَعْيَادِ الْأَرْبَعَةِ: الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِين...}}<ref>ابن مشهدی، مزار کبیر، ص۵۷۳.</ref>. | *[[صاحب]] [[مزار]] نیز [[سند]] این [[دعا]] را این گونه یادآور می‌‌شود: {{عربی|قَالَ مُحَمَّدُ بْنُ أَبِي قُرَّةَ: نَقَلْتُ مِنْ كِتَابِ أَبِي جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سُفْيَانَ الْبَزَوْفَرِيِّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ هَذَا الدُّعَاءَ، وَ ذَكَرَ فِيهِ أَنَّهُ الدُّعَاءُ لِصَاحِبِ الزَّمَانِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِ وَ عَجَّلَ فَرَجَهُ وَ فَرَجَنَا بِهِ، وَ يُسْتَحَبُّ أَنْ يُدْعَى بِهِ فِي الْأَعْيَادِ الْأَرْبَعَةِ: الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِين...}}<ref>ابن مشهدی، مزار کبیر، ص۵۷۳.</ref>. | ||
*همان طور که ملاحظه می‌‌شود هر دو [[سند]] یکی است و مراد از عبارت {{عربی| بعض اصحابنا }} در مصباح الزائرِ [[سید ابن طاووس]]، مرحوم ابن مشهدی است<ref>صافی گلپایگانی، فروغ ولایت در دعای ندبه، ص۳۲.</ref>. [[رجال]] این [[سند]]: "ابو الفرج محمد بن علی بن یعقوب بن اسحاق بن ابی قره قنائی]]" معاصر [[نجاشی]] و از [[رجال]] [[شیعه]] است و در کتب [[رجال]] توثیق شده است. [[نجاشی]] می‌‌گوید: [[ثقه]] است و زیاد شنیده و زیاد نوشته است، چند کتاب دارد: کتاب عمل یوم الجمعه، کتاب عمل الشهور، و کتاب معجم [[رجال]] ابی [[مفضل]]، و کتاب التهجد. و اجازه همه کتبش را به من داده است<ref>رجال نجاشی، ص۳۹۹.</ref>. و اما "[[ابو جعفر محمد بن حسین بن سفیان بن بَزَوفری]]" از [[مشایخ]] مرحوم [[شیخ مفید]] بوده، در معجم [[رجال]] در شرح حال وی می‌‌گوید: "روی عن [[احمد]] بن ادریس و روی عنه [[ابو عبد الله محمد بن محمد بن نعمان ]](المفید) و [[الحسین بن عبد الله]] و [[شیخ طوسی]] وی را در مشیخه [[تهذیب]] در طریقش به [[احمد بن ادریس]] آورده است<ref>خوئی، معجم الرجال، ج۱۶، ص۹.</ref>. | *همان طور که ملاحظه می‌‌شود هر دو [[سند]] یکی است و مراد از عبارت {{عربی| بعض اصحابنا }} در مصباح الزائرِ [[سید ابن طاووس]]، مرحوم ابن مشهدی است<ref>صافی گلپایگانی، فروغ ولایت در دعای ندبه، ص۳۲.</ref>. [[رجال]] این [[سند]]: "[[ابو الفرج محمد بن علی بن یعقوب بن اسحاق بن ابی قره قنائی]]" معاصر [[نجاشی]] و از [[رجال]] [[شیعه]] است و در کتب [[رجال]] توثیق شده است. [[نجاشی]] می‌‌گوید: [[ثقه]] است و زیاد شنیده و زیاد نوشته است، چند کتاب دارد: کتاب عمل یوم الجمعه، کتاب عمل الشهور، و کتاب معجم [[رجال]] ابی [[مفضل]]، و کتاب التهجد. و اجازه همه کتبش را به من داده است<ref>رجال نجاشی، ص۳۹۹.</ref>. و اما "[[ابو جعفر محمد بن حسین بن سفیان بن بَزَوفری]]" از [[مشایخ]] مرحوم [[شیخ مفید]] بوده، در معجم [[رجال]] در شرح حال وی می‌‌گوید: "روی عن [[احمد]] بن ادریس و روی عنه [[ابو عبد الله محمد بن محمد بن نعمان ]](المفید) و [[الحسین بن عبد الله]] و [[شیخ طوسی]] وی را در مشیخه [[تهذیب]] در طریقش به [[احمد بن ادریس]] آورده است<ref>خوئی، معجم الرجال، ج۱۶، ص۹.</ref>. | ||
*مرحوم [[شیخ مفید]] روایت‌های زیادی از وی [[نقل]] کرده و برای او طلب [[رحمت]] نموده است. | *مرحوم [[شیخ مفید]] روایت‌های زیادی از وی [[نقل]] کرده و برای او طلب [[رحمت]] نموده است. | ||
*[[شیخ طوسی]] در امالی می‌‌گوید: {{عربی|أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مُحَمَّدٍ، قَالَ: أَخْبَرَنِي أَبُو جَعْفَرٍ مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَيْنِ الْبَزَوْفَرِي}}<ref>طوسی، امالی، ص۵۶ و ۱۶۷.</ref>. | *[[شیخ طوسی]] در امالی می‌‌گوید: {{عربی|أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مُحَمَّدٍ، قَالَ: أَخْبَرَنِي أَبُو جَعْفَرٍ مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَيْنِ الْبَزَوْفَرِي}}<ref>طوسی، امالی، ص۵۶ و ۱۶۷.</ref>. | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
*نکته مهم این است که این [[دعا]] آن چنان از نظر محتوا [[غنی]] و هماهنگ با [[قرآن]] و [[سنت]] قطعی است که ما را از بررسی سندی بی‌نیاز می‌‌نماید. | *نکته مهم این است که این [[دعا]] آن چنان از نظر محتوا [[غنی]] و هماهنگ با [[قرآن]] و [[سنت]] قطعی است که ما را از بررسی سندی بی‌نیاز می‌‌نماید. | ||
*باید یادآوری کرد که در [[سند]]، تصریحی به اینکه این [[دعا]] از کدام [[معصوم]] است، نشده. ظاهر عبارت {{عربی|أَنَّهُ الدُّعَاءُ لِصَاحِبِ الزَّمَانِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِ }} که در کتاب "بزوفری" آمده، این است که از [[ناحیه مقدسه]] صادر شده است، هرچند شاید کسی بگوید از این تعبیر استفاده می‌‌شود که موضوع این [[دعا]] [[امام زمان]] {{ع}} است؛ اما اینکه این [[دعا]] از کدام [[معصوم]] است، از این عبارت چیزی نمی‌توان دریافت. ولی مرحوم [[علامه مجلسی]] در کتاب زاد المعاد تصریح می‌‌کند که این [[دعا]] از [[امام صادق]]{{ع}} است: "و اما [[دعای ندبه]] که مشتمل است بر [[عقاید]] حقّه و [[تأسف]] بر [[غیبت]] [[حضرت قائم]]، به [[سند]] معتبر از [[امام]] [[جعفر صادق]]{{ع}} منقول است که این [[دعای ندبه]] را در چهار عید بخوانند؛ یعنی در روز [[عید فطر]]، روز عید قربان، روز [[غدیر]] و [[روز جمعه]]"<ref>مجلسی، زاد المعاد، ص۳۰۳.</ref>. | *باید یادآوری کرد که در [[سند]]، تصریحی به اینکه این [[دعا]] از کدام [[معصوم]] است، نشده. ظاهر عبارت {{عربی|أَنَّهُ الدُّعَاءُ لِصَاحِبِ الزَّمَانِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِ }} که در کتاب "بزوفری" آمده، این است که از [[ناحیه مقدسه]] صادر شده است، هرچند شاید کسی بگوید از این تعبیر استفاده می‌‌شود که موضوع این [[دعا]] [[امام زمان]] {{ع}} است؛ اما اینکه این [[دعا]] از کدام [[معصوم]] است، از این عبارت چیزی نمی‌توان دریافت. ولی مرحوم [[علامه مجلسی]] در کتاب زاد المعاد تصریح می‌‌کند که این [[دعا]] از [[امام صادق]]{{ع}} است: "و اما [[دعای ندبه]] که مشتمل است بر [[عقاید]] حقّه و [[تأسف]] بر [[غیبت]] [[حضرت قائم]]، به [[سند]] معتبر از [[امام]] [[جعفر صادق]]{{ع}} منقول است که این [[دعای ندبه]] را در چهار عید بخوانند؛ یعنی در روز [[عید فطر]]، روز عید قربان، روز [[غدیر]] و [[روز جمعه]]"<ref>مجلسی، زاد المعاد، ص۳۰۳.</ref>. | ||
===[[دعای ندبه]] در یک نگاه=== | ===[[دعای ندبه]] در یک نگاه=== | ||
*۱. [[آداب دعا]] {{متن حدیث| الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِين،...وَ سَلَّمَ تَسْلِيما}}؛ در [[آداب دعا]] بیان شده است که با [[نام خداوند]] و تحمید و [[تمجید]] او و [[صلوات بر محمد]]{{صل}} و آل او انجام گیرد که این امر، در این [[دعا]]، به [[زیبایی]] به چشم می‌‌خورد<ref>کلینی، کافی، ج۲، ص۴۸۴ و ۴۹۱.</ref>. | *۱. [[آداب دعا]] {{متن حدیث| الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِين،...وَ سَلَّمَ تَسْلِيما}}؛ در [[آداب دعا]] بیان شده است که با [[نام خداوند]] و تحمید و [[تمجید]] او و [[صلوات بر محمد]]{{صل}} و آل او انجام گیرد که این امر، در این [[دعا]]، به [[زیبایی]] به چشم می‌‌خورد<ref>کلینی، کافی، ج۲، ص۴۸۴ و ۴۹۱.</ref>. | ||