آثار اجتماعی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

جز (جایگزینی متن - '{{آثار انتظار}}' به '{{پرسمان آثار انتظار}}')
خط ۵۱: خط ۵۱:


====آثار [[اخلاقی]] و [[رفتاری]]====
====آثار [[اخلاقی]] و [[رفتاری]]====
*یکی دیگر از [[آثار انتظار]]، [[فراگیری]] و گسترش [[معنویت]] و [[اخلاق]] در [[جامعه]] است. گسترش باورمندی به [[ظهور]] و [[فراگیری]] ایدۀ [[انتظار]] موجب می‌گردد باورمندان به این [[اعتقاد]] در صدد [[خودسازی]] و [[تهذیب نفس]] برآیند. [[منتظران]] از این راه به ایجاد و فراهم آمدن زمینه‌های گسترش [[معنویت]] و تقویت آن در [[جامعه]] [[کمک]] خواهند کرد<ref>ر.ک. [[محمود ملکی راد|ملکی راد، محمود]]، [[خانواده و زمینه‌سازی ظهور (کتاب)|خانواده و زمینه‌سازی ظهور]]، ص ۵۵.</ref>. [[جامعۀ منتظر]]، جامعه‌ای [[اسلامی]] است و بزرگترین وجه تمایز جامعۀ [[اسلامی]] از دیگر جامعه‌ها، [[اخلاق]] [[نورانی]] [[اسلام]] است. [[انسان]] [[منتظر]] دارای [[اخلاقی]] [[اسلامی]] است و [[جامعۀ منتظر]] [[مظهر]] [[اخلاق اسلامی]] است<ref>ر.ک. [[محبوب شفائی|شفائی، محبوب]]، [[موعود حق (کتاب)|موعود حق]]، ص ۸۴ـ۸۸.</ref>. [[جامعۀ منتظر]]، برای هماهنگی با [[امام زمان]] {{ع}} در اهتمام به رعایت [[محاسن اخلاق]]، همۀ تلاش و کوشش خود را به کار می‌گیرد. در [[حدیثی]] از [[امام صادق]] {{ع}} آمده است: «هر کس [[دوست]] دارد از [[یاران حضرت قائم]] {{ع}} باشد، باید [[منتظر]] باشد و در حال [[انتظار]] به [[پرهیزگاری]] و [[اخلاق نیکو]] [[رفتار]] نماید»<ref>{{متن حدیث|مَنْ‏ سَرَّهُ‏ أَنْ‏ یَکُونَ‏ مِنْ‏ أَصْحَابِ‏ الْقَائِمِ‏ فَلْیَنْتَظِرْ وَ لْیَعْمَلْ‏ بِالْوَرَعِ‏ وَ مَحَاسِنِ الْأَخْلَاقِ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ}}؛ نعمانی، محمد بن ابراهیم، غیبت نعمانی، ص۲۰۷.</ref>.<ref>ر.ک. نویسندگان، آفتاب مهر، ج۲، ص ۱۳۴ـ۱۳۷؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]، ص۲۴۲؛ [[علی باقی نصرآبادی|باقی نصرآبادی، علی]]، [[نقش فرهنگ انتظار در پویایی جامعه مطلوب (مقاله)|نقش فرهنگ انتظار در پویایی جامعه مطلوب]]، ص ۱۳۱ـ۱۳۲؛ [[حسین الهی‌نژاد|الهی‌نژاد، حسین]]، [[ویژگی‌های منتظران و جامعه منتظر (مقاله)|ویژگی‌های منتظران و جامعه منتظر]]، ص ۲۶۵؛ [[محمد مهدی گرجیان|گرجیان، محمد مهدی]]، [[تحلیل کارآمدی انتظار در حیات طیبه (مقاله)|تحلیل کارآمدی انتظار در حیات طیبه]]، ص ۲۲؛ [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج ۱، ص ۳۲۴. </ref> [[انسان]] با توجه به نیروی [[تفکر]] و [[توانایی]] نگه‌داری و انتقال تجربه‌ها همواره می‌تواند در مسیر‌ رشد‌ [[فکری]] و تعالی [[معنوی]] و اخلاقی‌ گام‌ بردارد و گاه این طی طریق، جهشی و باشتاب باشد. با این حال، به [[دلیل]] ظرفیت‌های بسیار فراوان انسانی می‌توان توقع داشت روزگاری بیابد که با توجه به فراهم بودن زمینه، با‌ امدادهای‌ [[الهی]] و وجود [[رهبری الهی]]، این تعالی، جهشی بسیار فراگیر داشته باشد. در [[انتظار]] این وضعیت به سر بردن، خود عاملی است‌ برای‌ تلاش‌ مضاعف در جهت رسیدن به آن. ارتقای [[عقلانیت]]، [[حکمت]] و [[معرفت]]، بسط و کمال [[علم]]، توسعه دیانت‌، [[معنویت]] و [[اخلاق]] از جمله شاخص‌های جامعۀ [[موعود]] است<ref>{{متن حدیث|إِذَا قَامَ قَائِمُنَا وَضَعَ یَدَهُ عَلَی رُءُوسِ الْعِبَادِ فَجَمَعَ بِهَا عُقُولَهُمْ وَ أَکْمَلَ بِهَا أَخْلَاقَهُمْ}}؛ الخرائج و الجرائج‌، ج۲، ص۸۴۱، ح۷۱.</ref>.<ref>ر.ک. [[عسکر دیرباز|دیرباز، عسکر]]، [[روش‌های اثرگذاری انتظار در جامعه منتظر (مقاله)|روش‌های اثرگذاری انتظار در جامعه منتظر]]، ص ۱۱۸.</ref>
*یکی دیگر از [[آثار انتظار]]، [[فراگیری]] و گسترش [[معنویت]] و [[اخلاق]] در [[جامعه]] است. گسترش باورمندی به [[ظهور]] و [[فراگیری]] ایدۀ [[انتظار]] موجب می‌گردد باورمندان به این [[اعتقاد]] در صدد [[خودسازی]] و [[تهذیب نفس]] برآیند. [[منتظران]] از این راه به ایجاد و فراهم آمدن زمینه‌های گسترش [[معنویت]] و تقویت آن در [[جامعه]] [[کمک]] خواهند کرد<ref>ر.ک. [[محمود ملکی راد|ملکی راد، محمود]]، [[خانواده و زمینه‌سازی ظهور (کتاب)|خانواده و زمینه‌سازی ظهور]]، ص ۵۵.</ref>. شخص [[منتظر]] خود را در منظر مولای خویش می‌‌داند و به درجه‌ای می‌‌رسد که [[امام زمان]] را [[شاهد]] و ناظر اعمالش می‌‌بیند. این احساس حضور که در سایه [[انتظار امام زمان]]{{ع}} به دست می‌‌آید، به کنترل [[اجتماعی]] در [[جامعه]] می‌‌انجامد و [[جامعه]] و افراد را از [[انحرافات]] بازمی‌‌دارد<ref>ر.ک. سبحانی نیا، محمد، مهدویت و آرامش روان، ص ۶۶ ـ ۶۷.</ref>. [[جامعۀ منتظر]]، جامعه‌ای [[اسلامی]] است و بزرگترین وجه تمایز جامعۀ [[اسلامی]] از دیگر جامعه‌ها، [[اخلاق]] [[نورانی]] [[اسلام]] است. [[انسان]] [[منتظر]] دارای [[اخلاقی]] [[اسلامی]] است و [[جامعۀ منتظر]] [[مظهر]] [[اخلاق اسلامی]] است<ref>ر.ک. [[محبوب شفائی|شفائی، محبوب]]، [[موعود حق (کتاب)|موعود حق]]، ص ۸۴ـ۸۸.</ref>. [[جامعۀ منتظر]]، برای هماهنگی با [[امام زمان]] {{ع}} در اهتمام به رعایت [[محاسن اخلاق]]، همۀ تلاش و کوشش خود را به کار می‌گیرد. در [[حدیثی]] از [[امام صادق]] {{ع}} آمده است: «هر کس [[دوست]] دارد از [[یاران حضرت قائم]] {{ع}} باشد، باید [[منتظر]] باشد و در حال [[انتظار]] به [[پرهیزگاری]] و [[اخلاق نیکو]] [[رفتار]] نماید»<ref>{{متن حدیث|مَنْ‏ سَرَّهُ‏ أَنْ‏ یَکُونَ‏ مِنْ‏ أَصْحَابِ‏ الْقَائِمِ‏ فَلْیَنْتَظِرْ وَ لْیَعْمَلْ‏ بِالْوَرَعِ‏ وَ مَحَاسِنِ الْأَخْلَاقِ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ}}؛ نعمانی، محمد بن ابراهیم، غیبت نعمانی، ص۲۰۷.</ref>.<ref>ر.ک. نویسندگان، آفتاب مهر، ج۲، ص ۱۳۴ـ۱۳۷؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]، ص۲۴۲؛ [[علی باقی نصرآبادی|باقی نصرآبادی، علی]]، [[نقش فرهنگ انتظار در پویایی جامعه مطلوب (مقاله)|نقش فرهنگ انتظار در پویایی جامعه مطلوب]]، ص ۱۳۱ـ۱۳۲؛ [[حسین الهی‌نژاد|الهی‌نژاد، حسین]]، [[ویژگی‌های منتظران و جامعه منتظر (مقاله)|ویژگی‌های منتظران و جامعه منتظر]]، ص ۲۶۵؛ [[محمد مهدی گرجیان|گرجیان، محمد مهدی]]، [[تحلیل کارآمدی انتظار در حیات طیبه (مقاله)|تحلیل کارآمدی انتظار در حیات طیبه]]، ص ۲۲؛ [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج ۱، ص ۳۲۴. </ref> [[انسان]] با توجه به نیروی [[تفکر]] و [[توانایی]] نگه‌داری و انتقال تجربه‌ها همواره می‌تواند در مسیر‌ رشد‌ [[فکری]] و تعالی [[معنوی]] و اخلاقی‌ گام‌ بردارد و گاه این طی طریق، جهشی و باشتاب باشد. با این حال، به [[دلیل]] ظرفیت‌های بسیار فراوان انسانی می‌توان توقع داشت روزگاری بیابد که با توجه به فراهم بودن زمینه، با‌ امدادهای‌ [[الهی]] و وجود [[رهبری الهی]]، این تعالی، جهشی بسیار فراگیر داشته باشد. در [[انتظار]] این وضعیت به سر بردن، خود عاملی است‌ برای‌ تلاش‌ مضاعف در جهت رسیدن به آن. ارتقای [[عقلانیت]]، [[حکمت]] و [[معرفت]]، بسط و کمال [[علم]]، توسعه دیانت‌، [[معنویت]] و [[اخلاق]] از جمله شاخص‌های جامعۀ [[موعود]] است<ref>{{متن حدیث|إِذَا قَامَ قَائِمُنَا وَضَعَ یَدَهُ عَلَی رُءُوسِ الْعِبَادِ فَجَمَعَ بِهَا عُقُولَهُمْ وَ أَکْمَلَ بِهَا أَخْلَاقَهُمْ}}؛ الخرائج و الجرائج‌، ج۲، ص۸۴۱، ح۷۱.</ref>.<ref>ر.ک. [[عسکر دیرباز|دیرباز، عسکر]]، [[روش‌های اثرگذاری انتظار در جامعه منتظر (مقاله)|روش‌های اثرگذاری انتظار در جامعه منتظر]]، ص ۱۱۸.</ref>
*باید توجه داشت ایجاد شور و [[نشاط]] [[اجتماعی]] و انگیزۀ [[طهارت]] خواهی و برخورداری از اوصاف [[حمیده]] در تمام سطوح حیات [[اجتماعی]]<ref>ر.ک. [[علی زینتی|زینتی، علی]]، [[انتظار و امنیت روانی (مقاله)|انتظار و امنیت روانی]]، ص: ۳۰۳-۳۰۴.</ref> و [[حاکمیت]] روابط انسانی بر [[جامعه]] از اوصاف [[اخلاقی]] [[جامعۀ منتظر]] است<ref>ر.ک. [[علی قائمی|قائمی، علی]]، [[نگاهی به مسأله انتظار (کتاب)|نگاهی به مسأله انتظار]]، ص۸۱-۸۶.</ref>. کنترل [[اجتماعی]] به معنای دوری از [[انحرافات]] و ناهنجاری‌ها و [[گرایش]] به [[ارزش‌ها]] و هنجارهای [[دینی]] است<ref>ر.ک. [[محمد صادق ربانی‌ خوراسگانی|ربانی‌ خوراسگانی، محمد صادق]]، [[بررسی کارکردهای اجتماعی انتظار حضرت مهدی در ایران معاصر (کتاب)|بررسی کارکردهای اجتماعی انتظار حضرت مهدی در ایران معاصر]]، ص ۱۴۵؛ [[محمد رضا ضمیری|ضمیری، محمد رضا]]، [[کارکردهای انتظار سازنده در اصلاح ناهنجاری‌­های اجتماعی (مقاله)|کارکردهای انتظار سازنده در اصلاح ناهنجاری‌­های اجتماعی]] ص ۲۹۲-۲۹۳.</ref>. چنانچه خود [[امام زمان]]{{ع}} [[منتظران]] را به [[اعمال پسندیده]] و دوری از [[بدی‌ها]] فراخوانده، می‌فرماید: «هریک از شما باید آنچه را که موجب [[دوستی]] ما می‌شود، پیشه خود سازید و از هر آنچه موجب [[خشم]] و [[ناخشنودی]] ما می‌گردد، دوری گزینید؛ زیرا [[فرمان]] ما به یک‌باره و ناگهانی فرا می‌رسد و در آن زمان [[توبه]] و بازگشت برای کسی نفع و سودی ندارد و [[پشیمانی]] از [[گناه]]، کسی را از [[کیفر]] ما [[نجات]] نمی‌بخشد». <ref>{{متن حدیث|فَیَعْمَلُ کُلُّ اِمْرِئٍ مِنْکُمْ مَا یَقْرُبُ بِهِ مِنْ مَحَبَّتِنَا وَ لِیَتَجَنَّبَ مَا یُدْنِیهِ مِنْ کَرَاهِیَتِنَا وَ سَخَطِنَا فَإِنَّ اِمْرَأً یَبْغَتُهُ فَجْأَةٌ حِینَ لاَ تَنْفَعُهُ تَوْبَةٌ وَ لاَ یُنَجِّیهِ مِنْ عِقَابِنَا نَدَمٌ عَلَی حَوْبَةٍ}}؛ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج ۵۳، ص ۱۷۶.</ref> از جهات [[تربیتی]] و [[اخلاقی]]، فرد سالم، [[زمینه‌ساز]] [[جامعه]] سالم و [[جامعه]] سالم، عامل تداوم و بقای فرد سالم است و نوعی [[التزام]] منطقی میان [[سلامت]] [[اخلاقی]] فرد و [[جامعه]]، وجود دارد<ref>ر.ک. [[محمد رضا شرفی|شرفی، محمد رضا]]، [[مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار (مقاله)|مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار]]، [[گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم (کتاب)|گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم]]، ص ۱۳۷ ـ ۱۴۱.</ref>. یک برنامه منسجم در زمینه گسترش [[فرهنگ انتظار]]، [[انسان]] را در برابر اواج سهمگین [[فساد]] و آلودگی مقاوم و از حل شدن در آلودگی محیط جلوگیری می‌کند<ref>ر.ک. [[حسن عبدی‌پور|عبدی‌پور، حسن]]، [[نقش اجتماعی انتظار (کتاب)|نقش اجتماعی انتظار]]، ص ۵۳-۶۱.</ref>.
*باید توجه داشت ایجاد شور و [[نشاط]] [[اجتماعی]] و انگیزۀ [[طهارت]] خواهی و برخورداری از اوصاف [[حمیده]] در تمام سطوح حیات [[اجتماعی]]<ref>ر.ک. [[علی زینتی|زینتی، علی]]، [[انتظار و امنیت روانی (مقاله)|انتظار و امنیت روانی]]، ص: ۳۰۳-۳۰۴.</ref> و [[حاکمیت]] روابط انسانی بر [[جامعه]] از اوصاف [[اخلاقی]] [[جامعۀ منتظر]] است<ref>ر.ک. [[علی قائمی|قائمی، علی]]، [[نگاهی به مسأله انتظار (کتاب)|نگاهی به مسأله انتظار]]، ص۸۱-۸۶.</ref>. کنترل [[اجتماعی]] به معنای دوری از [[انحرافات]] و ناهنجاری‌ها و [[گرایش]] به [[ارزش‌ها]] و هنجارهای [[دینی]] است<ref>ر.ک. [[محمد صادق ربانی‌ خوراسگانی|ربانی‌ خوراسگانی، محمد صادق]]، [[بررسی کارکردهای اجتماعی انتظار حضرت مهدی در ایران معاصر (کتاب)|بررسی کارکردهای اجتماعی انتظار حضرت مهدی در ایران معاصر]]، ص ۱۴۵؛ [[محمد رضا ضمیری|ضمیری، محمد رضا]]، [[کارکردهای انتظار سازنده در اصلاح ناهنجاری‌­های اجتماعی (مقاله)|کارکردهای انتظار سازنده در اصلاح ناهنجاری‌­های اجتماعی]] ص ۲۹۲-۲۹۳.</ref>. چنانچه خود [[امام زمان]]{{ع}} [[منتظران]] را به [[اعمال پسندیده]] و دوری از [[بدی‌ها]] فراخوانده، می‌فرماید: «هریک از شما باید آنچه را که موجب [[دوستی]] ما می‌شود، پیشه خود سازید و از هر آنچه موجب [[خشم]] و [[ناخشنودی]] ما می‌گردد، دوری گزینید؛ زیرا [[فرمان]] ما به یک‌باره و ناگهانی فرا می‌رسد و در آن زمان [[توبه]] و بازگشت برای کسی نفع و سودی ندارد و [[پشیمانی]] از [[گناه]]، کسی را از [[کیفر]] ما [[نجات]] نمی‌بخشد». <ref>{{متن حدیث|فَیَعْمَلُ کُلُّ اِمْرِئٍ مِنْکُمْ مَا یَقْرُبُ بِهِ مِنْ مَحَبَّتِنَا وَ لِیَتَجَنَّبَ مَا یُدْنِیهِ مِنْ کَرَاهِیَتِنَا وَ سَخَطِنَا فَإِنَّ اِمْرَأً یَبْغَتُهُ فَجْأَةٌ حِینَ لاَ تَنْفَعُهُ تَوْبَةٌ وَ لاَ یُنَجِّیهِ مِنْ عِقَابِنَا نَدَمٌ عَلَی حَوْبَةٍ}}؛ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج ۵۳، ص ۱۷۶.</ref> از جهات [[تربیتی]] و [[اخلاقی]]، فرد سالم، [[زمینه‌ساز]] [[جامعه]] سالم و [[جامعه]] سالم، عامل تداوم و بقای فرد سالم است و نوعی [[التزام]] منطقی میان [[سلامت]] [[اخلاقی]] فرد و [[جامعه]]، وجود دارد<ref>ر.ک. [[محمد رضا شرفی|شرفی، محمد رضا]]، [[مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار (مقاله)|مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار]]، [[گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم (کتاب)|گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم]]، ص ۱۳۷ ـ ۱۴۱.</ref>. یک برنامه منسجم در زمینه گسترش [[فرهنگ انتظار]]، [[انسان]] را در برابر اواج سهمگین [[فساد]] و آلودگی مقاوم و از حل شدن در آلودگی محیط جلوگیری می‌کند<ref>ر.ک. [[حسن عبدی‌پور|عبدی‌پور، حسن]]، [[نقش اجتماعی انتظار (کتاب)|نقش اجتماعی انتظار]]، ص ۵۳-۶۱.</ref>.


۱۱۲٬۸۶۰

ویرایش