←مرتبه سوّم
(صفحهای تازه حاوی «{{ویرایش غیرنهایی}} {{ولایت}} <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233)...» ایجاد کرد) |
|||
خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
*نیز [[حضرت]] [[حق]] میفرماید: {{متن قرآن|سَنُرِيهِمْ آيَاتِنَا فِي الْآفَاقِ وَفِي أَنْفُسِهِمْ حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ أَوَلَمْ يَكْفِ بِرَبِّكَ أَنَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ * أَلَا إِنَّهُمْ فِي مِرْيَةٍ مِنْ لِقَاءِ رَبِّهِمْ أَلَا إِنَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ مُحِيطٌ}}<ref>«به زودی نشانههای خویش را در گسترههای بیرون و پیکرههای درونشان نشان آنان خواهیم داد تا بر آنها روشن شود که او راستین است؛ آیا بسنده نیست که پروردگارت بر همه چیز گواه است؟ * آگاه باش که آنان به لقای پروردگارشان در تردیدند، آگاه باش که او به هر چیزی چیره است» سوره فصلت، آیه ۵۳-۵۴.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۳۸۵.</ref>. | *نیز [[حضرت]] [[حق]] میفرماید: {{متن قرآن|سَنُرِيهِمْ آيَاتِنَا فِي الْآفَاقِ وَفِي أَنْفُسِهِمْ حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ أَوَلَمْ يَكْفِ بِرَبِّكَ أَنَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ * أَلَا إِنَّهُمْ فِي مِرْيَةٍ مِنْ لِقَاءِ رَبِّهِمْ أَلَا إِنَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ مُحِيطٌ}}<ref>«به زودی نشانههای خویش را در گسترههای بیرون و پیکرههای درونشان نشان آنان خواهیم داد تا بر آنها روشن شود که او راستین است؛ آیا بسنده نیست که پروردگارت بر همه چیز گواه است؟ * آگاه باش که آنان به لقای پروردگارشان در تردیدند، آگاه باش که او به هر چیزی چیره است» سوره فصلت، آیه ۵۳-۵۴.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۳۸۵.</ref>. | ||
*[[یقین]] اوّل، [[علم الیقین]]، و [[یقین]] دوّم، عین الیقین، و [[یقین]] سوم، [[حق]] الیقین است؛ چه در مرتبه نخست سخن از [[تبیین]] [[علمی]] است، و در مرتبه دوّم از [[شهادت]] او نسبت به تمامی عالَم، و در مرتبه سوّم از دریافت احاطه او بر ذرّه ذرّه موجودات. در [[سوره]] شریفه تکاثر نیز سخن از همین مطلب بلند رفته است: {{متن قرآن|أَلْهَاكُمُ التَّكَاثُرُ حَتَّى زُرْتُمُ الْمَقَابِرَ كَلَّا سَوْفَ تَعْلَمُونَ ثُمَّ كَلَّا سَوْفَ تَعْلَمُونَ كَلَّا لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْيَقِينِ لَتَرَوُنَّ الْجَحِيمَ ثُمَّ لَتَرَوُنَّهَا عَيْنَ الْيَقِينِ ثُمَّ لَتُسْأَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ}}<ref>«زیادهخواهی شما را سرگرم داشت تا با گورها دیدار کردید هرگز! به زودی خواهید دانست دگر باره هرگز! به زودی خواهید دانست هرگز! اگر به "دانش بیگمان" بدانید به راستی دوزخ را خواهید دید سپس آن را به "دیدار بیگمان" خواهید دید آنگاه در آن روز از نعمت (ناسپاسی شده) بازخواست خواهید شد» سوره تکاثر، آیه ۱-۸.</ref>. چه مراد از [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|ثُمَّ لَتُسْأَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ}}<ref>«آنگاه در آن روز از نعمت (ناسپاسی شده) بازخواست خواهید شد» سوره تکاثر، آیه ۸.</ref> حقُّ الیقین است که برای [[کافران]] نیز به هنگام چشیدن [[عذاب]] جهنّم، حاصل میشود. در این هنگام آنان از [[نعمت]] [[قرآن]] و [[ولایت]] که [[برترین]] [[نعمتها]] است، مورد سؤال قرار میگیرند، و به [[یقین]] آن را در مییابند<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۳۸۶.</ref>. | *[[یقین]] اوّل، [[علم الیقین]]، و [[یقین]] دوّم، عین الیقین، و [[یقین]] سوم، [[حق]] الیقین است؛ چه در مرتبه نخست سخن از [[تبیین]] [[علمی]] است، و در مرتبه دوّم از [[شهادت]] او نسبت به تمامی عالَم، و در مرتبه سوّم از دریافت احاطه او بر ذرّه ذرّه موجودات. در [[سوره]] شریفه تکاثر نیز سخن از همین مطلب بلند رفته است: {{متن قرآن|أَلْهَاكُمُ التَّكَاثُرُ حَتَّى زُرْتُمُ الْمَقَابِرَ كَلَّا سَوْفَ تَعْلَمُونَ ثُمَّ كَلَّا سَوْفَ تَعْلَمُونَ كَلَّا لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْيَقِينِ لَتَرَوُنَّ الْجَحِيمَ ثُمَّ لَتَرَوُنَّهَا عَيْنَ الْيَقِينِ ثُمَّ لَتُسْأَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ}}<ref>«زیادهخواهی شما را سرگرم داشت تا با گورها دیدار کردید هرگز! به زودی خواهید دانست دگر باره هرگز! به زودی خواهید دانست هرگز! اگر به "دانش بیگمان" بدانید به راستی دوزخ را خواهید دید سپس آن را به "دیدار بیگمان" خواهید دید آنگاه در آن روز از نعمت (ناسپاسی شده) بازخواست خواهید شد» سوره تکاثر، آیه ۱-۸.</ref>. چه مراد از [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|ثُمَّ لَتُسْأَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ}}<ref>«آنگاه در آن روز از نعمت (ناسپاسی شده) بازخواست خواهید شد» سوره تکاثر، آیه ۸.</ref> حقُّ الیقین است که برای [[کافران]] نیز به هنگام چشیدن [[عذاب]] جهنّم، حاصل میشود. در این هنگام آنان از [[نعمت]] [[قرآن]] و [[ولایت]] که [[برترین]] [[نعمتها]] است، مورد سؤال قرار میگیرند، و به [[یقین]] آن را در مییابند<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۳۸۶.</ref>. | ||
==نتائج رسیدن به این مراتب سهگانه== | |||
*تمسّک به [[قرآن کریم]] و [[اعتقاد]] و [[ایمان]] به آن، در هریک از سه مرتبه پیشگفته، از آثاری چند برخودار است. این آثار نشان میدهد که دست زدن در [[قرآن]]، در [[عقل]]، یا [[قلب]] و یا اعماق وجود اینان، تأثیر گذارده آنان را در مراتب [[علم الیقین]]، عین الیقین و یا حقُّ الیقین وارد ساخته است. | |||
*این آثار بسیار زیاد است؛ ما در اینجا به مهمترین آنها اشاره میکنیم: | |||
===١. [[قرائت قرآن]]=== | |||
*[[قرآن کریم]]، خود امر میفرماید که [[مردم]] به [[خواندن]] آن بپردازند. او بر این مطلب بهگونهای تأکید میکند، که کمتر نمونهای برای آن در سراسر این [[کتاب آسمانی]] میتوان یافت. نمونه را به این [[آیه مبارکه]] بنگرید: {{متن قرآن|فَاقْرَءُوا مَا تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ عَلِمَ أَنْ سَيَكُونُ مِنْكُمْ مَرْضَى وَآخَرُونَ يَضْرِبُونَ فِي الْأَرْضِ يَبْتَغُونَ مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَآخَرُونَ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَاقْرَءُوا مَا تَيَسَّرَ مِنْهُ}}<ref>«اکنون آنچه میسّر است از قرآن بخوانید! او معلوم داشت که برخی از شما بیمار خواهند بود و برخی دیگر در زمین، گام میزنند و (روزی خود را) از بخشش خداوند میجویند و گروهی دیگر در راه خداوند جنگ میکنند بنابراین آنچه میسّر است از آن (قرآن) بخوانید» سوره مزمل، آیه ۲۰.</ref>. | |||
*در ابتدای این [[سوره]] [[مبارکه]] که بعد از ابتدای [[سوره]] علق -آغازگر [[رسالت]]- نازل شد، [[خداوند]] [[پیامبر]] خود را سفارش میفرماید، که هر اندازه میتواند [[قرآن]] بخواند، تا بدان وسیله بتواند سنگینیها و سختیهای [[رسالت]]، و یا به تعبیر همان کتاب [[عزیز]] "قول ثقیل" را تحمّل نموده، بر انجام [[وظائف]] [[رسالت]] خود [[قدرت]] یابد: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الْمُزَّمِّلُ قُمِ اللَّيْلَ إِلَّا قَلِيلًا نِصْفَهُ أَوِ انْقُصْ مِنْهُ قَلِيلًا أَوْ زِدْ عَلَيْهِ وَرَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِيلًا إِنَّا سَنُلْقِي عَلَيْكَ قَوْلًا ثَقِيلًا}}<ref>«ای جامه بر خویش پیچیده شب را- جز اندکی- بپای خیز نیمی از آن را یا اندکی از آن (نیمه) را کم کن! یا (اندکی) بر آن بیفزای و قرآن را آرام و روشن بخوان ما سخنی سنگین را به زودی بر تو فرو میفرستیم» سوره مزمل، آیه ۱-۵.</ref> | |||
*در ابتدا و انتهای این [[سوره]]، [[قرائت قرآن]] به امر گرفته شده، تا اهمیّت این مطلب به خوبی نشان داده شود. از همین رو اهل [[سیر و سلوک]] برآنند که [[سلوک]] [[مسیر کمال]]، تنها با [[قرائت قرآن]] ممکن میشود و بس. از اینرو تا در [[توان]] دارند از آن [[کمک]] گرفته، خود را بر انجام مشکلات [[سلوک]] قدرتمند میسازند<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۳۸۷.</ref>. | |||
*اهل [[عشق]]، با [[خواندن]] [[قرآن]]، [[کلام]] [[معشوق]] را از زبان خود میشنوند، و آن را [[کلامی]] میدانند که از [[حضرت]] [[حق]] بر آنان نازل شده؛ همانگونه که [[دعا]] را [[کلامی]] فرارونده از جانب آنان به سوی [[معشوق]] میدانند. [[نماز]] امّا هر دو سخن او و اینان را در خود جمع کرده، معاشقه کاملی است که میان [[عاشق]] و [[معشوق]] صورت میپذیرد. | |||
*اهل [[بصیرت]] نیز [[نور]] [[قرآن]] را میبینند، و برآنند که قرائت آن نیز از نوری برخوردار است، که [[قلب]] قاری را روش کرده، بلکه خانهای که در آن [[قرآن]] خوانده شود را روشن میسازد؛ به این [[حدیث شریف]] بنگرید: [[امیرمؤمنان]]{{ع}} فرمودند: "خانهای که در آن [[قرآن]] خوانده و [[خداوند]] یاد شود، برکتش زیاد میشود و [[ملائکه]] در آن حاضر میشوند و شیطانها آن را ترک میگویند، و برای اهل [[آسمان]] [[نورانی]] میشود همانگونه که [[ستارگان]] برای ساکنان [[زمین]] [[نورانی]] هستند؛ و خانهای که در آن [[قرآن]] خوانده نشود و [[خداوند]] یاد نگردد، برکتش کم میشود و [[ملائکه]] آن را ترک میکنند، و شیطانها در آن حاضر میشوند" <ref>{{متن حدیث|عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} قَالَ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ{{ع}} الْبَيْتُ الَّذِي يُقْرَأُ فِيهِ الْقُرْآنُ وَ يُذْكَرُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِيهِ تَكْثُرُ بَرَكَتُهُ وَ تَحْضُرُهُ الْمَلَائِكَةُ وَ تَهْجُرُهُ الشَّيَاطِينُ وَ يُضِيءُ لِأَهْلِ السَّمَاءِ كَمَا تُضِيءُ الْكَوَاكِبُ لِأَهْلِ الْأَرْضِ وَ إِنَّ الْبَيْتَ الَّذِي لَا يُقْرَأُ فِيهِ الْقُرْآنُ وَ لَا يُذْكَرُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِيهِ تَقِلُّ بَرَكَتُهُ وَ تَهْجُرُهُ الْمَلَائِكَةُ وَ تَحْضُرُهُ الشَّيَاطِينُ}}؛ اصول کافی، ج۲، ص۶۱۰.</ref>؛ | |||
*در میان [[اهل دل]]، مشهور است که [[صعود]] به قلّههای کمال، به وسیله [[قرآن]] [[خواندن]] میسّر میگردد؛ از اینرو گوئی [[قرآن]] نردبانی برای رسیدن به [[کمالات]] است:[[پیامبر اکرم]]{{صل}} فرمودند: "[[قرآن]] را فرا گیرید، چه [[قرآن]] در [[روز قیامت]] نزد [[صاحب]] خود به صورت [[جوانی]] زیبا و خوش رنگ میآید... سپس به کسی که [[قرآن]] را فراگرفته گفته میشود: بخوان و بالا رو، زان پس هر یک [[آیه]] را که بخواند یک درجه بالا میرود"<ref>{{متن حدیث|عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} تَعَلَّمُوا الْقُرْآنَ فَإِنَّهُ يَأْتِي يَوْمَ الْقِيَامَةِ صَاحِبَهُ فِي صُورَةِ شَابٍّ جَمِيلٍ شَاحِبِ اللَّوْنِ ... ثُمَّ يُقَالُ لَهُ اقْرَأْ وَ ارْقَهْ فَكُلَّمَا قَرَأَ آيَةً صَعِدَ دَرَجَةً}}؛ اصول کافی، ج۲، ص۶۰۳.</ref>؛ | |||
*در روایاتی که درباره [[خواصّ]] سور وارد شده نیز، به فراوانی میخوانیم که [[قرآن]]، خواننده خود، [[حافظ]] خود، و کسی که بدان عمل کند و آیاتش در قلبش [[رسوخ]] کرده با گوشت و پوستش ممزوج شود را، حفظ میفرماید. | |||
*ما [[روایات]] مربوط به تمسّک به [[قرآن]] را در پایان همین مبحث یاد خواهیم نمود؛ اینجا تنها به چند [[حدیث]] توجّه میدهیم: | |||
:*"[[پیامبر اکرم]]{{صل}} فرمودند: هرکس چهار [[آیه]] از ابتدای [[سوره]] بقره و [[آیه]] الکرسی و دو [[آیه]] بعد از آن و سه [[آیه]] از آخر [[سوره]] بقره را بخواند، در [[جان]] و [[مال]] خود چیزی [[ناپسند]] نخواهد دید، و [[شیطان]] به او نزدیک نمیشود، و نیز [[قرآن]] را فراموش نخواهد کرد"<ref>{{متن حدیث|عَنِ الْإِمَامِ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ{{ع}} قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} مَنْ قَرَأَ أَرْبَعَ آيَاتٍ مِنْ أَوَّلِ الْبَقَرَةِ وَ آيَةَ الْكُرْسِيِّ وَ آيَتَيْنِ بَعْدَهَا وَ ثَلَاثَ آيَاتٍ مِنْ آخِرِهَا لَمْ يَرَ فِي نَفْسِهِ وَ مَالِهِ شَيْئاً يَكْرَهُهُ وَ لَا يَقْرَبُهُ شَيْطَانٌ وَ لَا يَنْسَى الْقُرْآنَ}}؛ اصول کافی، ج۲، ص۶۲۱.</ref>؛ | |||
:*[[امام کاظم]]{{ع}} در روایتی فرمودند: "... هرگاه از پیشامدی ترسیدی، صد [[آیه]] از هر کجای [[قرآن]] که خواستی بخوان، سپس سه مرتبه بگو: خدایا [[بلاء]] را از من بازگردان"<ref>{{متن حدیث|عَنِ الْإِمَامِ مُوسَى بْنَ جَعْفَرٍ{{ع}} فِي رِوایَةٍ ... إِذَا خِفْتَ أَمْراً فَاقْرَأْ مِائَةَ آيَةٍ مِنَ الْقُرْآنِ مِنْ حَيْثُ شِئْتَ ثُمَّ قُلِ- اللَّهُمَّ اكْشِفْ عَنِّي الْبَلَاءَ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ}}؛ اصول کافی، ج۲، ص۶۲۱.</ref>. | |||
:*[[امام صادق]]{{ع}} فرمودند: "تعجّب ندارد اگر [[سوره]] [[حمد]] را هفتاد مرتبه بر مردهای بخوانی، آنگاه او زنده شود"<ref>{{متن حدیث|وَ عَنِ الْإِمَامِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} قَالَ: لَوْ قُرِئَتِ الْحَمْدُ عَلَى مَيِّتٍ سَبْعِينَ مَرَّةً ثُمَّ رُدَّتْ فِيهِ الرُّوحُ مَا كَانَ ذَلِكَ عَجَباً}}؛ اصول کافی، ج۲، ص۶۲۳.</ref>. | |||
:*[[امام کاظم]]{{ع}} فرمودند: "هر کس از [[شرق]] و [[غرب]] عالَم کناره گیرد و تنها به یک [[آیه]] از [[قرآن]] بسنده کند، آن [[آیه]] او را کافی است اگر این مطلب از سَر [[یقین]] به همان یک [[آیه]] باشد"<ref>{{متن حدیث|عَنِ الْإِمَامِ مُوسَى بْنَ جَعْفَرٍ{{ع}} قَالَ: مَنِ اسْتَكْفَى بِآيَةٍ مِنَ الْقُرْآنِ مِنَ الشَّرْقِ إِلَى الْغَرْبِ كُفِيَ إِذَا كَانَ بِيَقِينٍ}}؛ اصول کافی، ج۲، ص۶۲۳.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۳۸۹.</ref>. | |||
*تمامی این [[روایات]] و دیگر [[روایات]] باب، مقیّد به همین قید [[یقین]] است؛ چه استفادهای که [[انسان]] از [[قرآن]] میبرد، تنها به اندازه همان یقینی است که به آن [[کتاب آسمانی]] دارد. سِرّ این مطلب نیز آن است که [[قرآن]] [[نور]]، شفاء و درمان هر [[بیماری]] است، [[قرآن]] [[قدرت]]، [[قوّت]]، [[هدایت]] و [[رحمت]] است؛ حال هر کس با [[یقین]] خود به این [[قدرت]] و [[قوّت]] و [[رحمت]] [[هدایت]] دست یابد، از آن [[نور]] و درمان بهرهمند میگردد: | |||
:*{{متن قرآن|قَدْ جَاءَكُمْ مِنَ اللَّهِ نُورٌ وَكِتَابٌ مُبِينٌ}}<ref>«به راستی، روشنایی و کتابی روشن از سوی خداوند نزد شما آمده است» سوره مائده، آیه ۱۵.</ref>؛ | |||
:*{{متن قرآن|قَدْ جَاءَتْكُمْ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَشِفَاءٌ لِمَا فِي الصُّدُورِ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ}}<ref>«برای شما پندی از سوی پروردگارتان و شفایی برای دلها و رهنمود و بخشایشی برای مؤمنان آمده است» سوره یونس، آیه ۵۷.</ref>؛ | |||
:*{{متن قرآن|وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَرَحْمَةٌ}}<ref>«و از قرآن آنچه برای مؤمنان شفا و بخشایش است فرو میفرستیم» سوره اسراء، آیه ۸۲.</ref>؛ | |||
:*{{متن قرآن|لَقَدْ أَنْزَلْنَا إِلَيْكُمْ كِتَابًا فِيهِ ذِكْرُكُمْ}}<ref>«بیگمان کتابی برای شما فرستادهایم که یادکرد شما در آن است» سوره انبیاء، آیه ۱۰.</ref>؛ | |||
:*{{متن قرآن|وَنَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ تِبْيَانًا لِكُلِّ شَيْءٍ}}<ref>«و بر تو این کتاب را فرو فرستادیم که بیانگر هر چیز و رهنمود و بخشایش و نویدبخشی برای مسلمانان است» سوره نحل، آیه ۸۹.</ref>؛ | |||
:*{{متن قرآن|قَالَ الَّذِي عِنْدَهُ عِلْمٌ مِنَ الْكِتَابِ أَنَا آتِيكَ بِهِ قَبْلَ أَنْ يَرْتَدَّ إِلَيْكَ طَرْفُكَ}}<ref>«آن که دانشی از کتاب (آسمانی) با خویش داشت گفت: من پیش از آنکه چشم بر هم زنی آن را برایت میآورم» سوره نمل، آیه ۴۰.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۳۹۰-۳۹۱.</ref>. | |||
*آری! کسی که به [[قرآن]] [[یقین]] یافته در این زمینه مرتبه حقُّ الیقین را کسب کند، میتواند از [[شرق]] تا [[غرب]] [[زمین]] را در کمتر از لحظهای طی نموده، با [[خواندن]] باء بسمِ [[الله]] از تمامی قیود و حصرهای مادّی رهائی یابد. | |||
*شاید آنچه جناب [[شیخ مفید]] در کتاب "اختصاص" درباره [[حضرت]] [[ولیّ]] عصر {{ع}} و [[یاران]] بیهمانند ایشان [[روایت]] کرده است -: "آن [[حضرت]] سوار ابرها میشود و در دربهای [[آسمانها]] و زمینهای هفتگانه بالا میرود"<ref>{{متن حدیث|إِنَّهُ سَيَرْكَبُ السَّحَابَ وَ يَرْقَى فِي الْأَسْبَابِ أَسْبَابِ السَّمَاوَاتِ السَّبْعِ}}؛ بحارالأنوار، ج۵۲، ص۳۲۱.</ref>؛ - از همین نمونه باشد. | |||
*آن کس که به عین الیقین دست یابد، میتواند امراض گوناگون و حتّی امراض بدون درمان را علاج کرده، خود را از درّندگان و [[دشمنان]] حفظ نماید؛ این مطلب در بسیاری از تجربهها و نیز [[روایات]] ما ثبت شده است<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۳۹۱.</ref>. | |||
*نیز کسی که به پائینترین مرتبه از [[یقین]] به [[قرآن]] رسیده، یعنی مرتبه [[علم الیقین]] را دریافته باشد، میتواند خود، [[نزدیکان]] و هرکس از [[مردم]] را بخواهد، از شرّ [[جن]] و اِنس و [[بلاها]] و [[فتنهها]] و مشکلات رهائی بخشد. | |||
*پیش از این، برخی از [[روایات]] فراوان این مطلب [[گذشت]]؛ ما خود نیز این مطلب را آزموده و دیده و شنیدهایم. | |||
*کوتاه سخن آنکه [[قرآن کریم]] سفرهای است که بهوسیله آن، [[سعادت]] حاصل میشود، همانگونه که کسی که بدان [[ایمان]] آورده میتواند در پهنه هستی به اندازه [[ایمان]] خود تصرّف نماید. | |||
*چه این بیت نشان از آن دارد، که همّت افراد در رسیدن آنان به این [[ایمان]] مؤثّر است، و [[ایمان]] آنان در درجه تصرّف ایشان<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۳۹۲.</ref>. | |||
===۲. عمل به [[قرآن کریم]]=== | |||
*از بسیاری از [[آیات]] [[شریف]] [[قرآنی]]، دانسته میشود که این کتاب، کتاب [[هدایت تشریعی]] و [[تکوینی]] است. از اینرو هم ارائه راه میکند، و هم دستگیری مینماید، تا سالک را به مقصود خود واصل نماید: | |||
:*{{متن قرآن|إِنَّا هَدَيْنَاهُ السَّبِيلَ إِمَّا شَاكِرًا وَإِمَّا كَفُورًا}}<ref>«ما به او راه را نشان دادهایم خواه سپاسگزار باشد یا ناسپاس» سوره انسان، آیه ۳.</ref>؛ | |||
:*{{متن قرآن|الَمِ ذَلِكَ الْكِتَابُ لَا رَيْبَ فِيهِ هُدًى لِلْمُتَّقِينَ}}<ref>«الف لام میم این (آن) کتاب (است که) هیچ تردیدی در آن نیست، رهنمودی برای پرهیزگاران است» سوره بقره، آیه ۱-۲. </ref>؛ | |||
*نیز دلالت میفرماید که او [[صراط]] مستقیمی است، که کوتاهترین راه برای رسیدن به مقصود را نشان میدهد: {{متن قرآن|وَأَنَّ هَذَا صِرَاطِي مُسْتَقِيمًا فَاتَّبِعُوهُ وَلَا تَتَّبِعُوا السُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِكُمْ عَنْ سَبِيلِهِ}}<ref>«و (دیگر) این که این راه راست من است از آن پیروی کنید و از راهها (ی دیگر) پیروی نکنید که شما را از راه او پراکنده گرداند» سوره انعام، آیه ۱۵۳.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۳۹۳.</ref>. | |||
*یادآوری و یادآوردنده میباشد: {{متن قرآن|وَلَقَدْ يَسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّكْرِ فَهَلْ مِنْ مُدَّكِرٍ}}<ref>«و ما به راستی قرآن را برای پندگیری آسان (یاب) کردهایم، آیا پندپذیری هست؟» سوره قمر، آیه ۱۷.</ref>؛ | |||
*[[بصیرت]] آفرین است و بدان میتوان [[حق]] و [[حقیقت]] را به مشاهده گرفت: {{متن قرآن|قَدْ جَاءَكُمْ بَصَائِرُ مِنْ رَبِّكُمْ فَمَنْ أَبْصَرَ فَلِنَفْسِهِ وَمَنْ عَمِيَ فَعَلَيْهَا}}<ref>«بیگمان بینشهایی از (سوی) پروردگارتان به شما رسیده است پس هر کس بینا شد به سود خود اوست و آنکه کور (دل) گشت به زیان وی است» سوره انعام، آیه ۱۰۴.</ref>؛ | |||
*نیز [[قانون]] جامعی است که روش [[زندگی پاک]] و [[پاکیزه]] را [[آموزش]] میدهد، از اینرو هرکس در عمل خود با آن [[همراهی]] و موافقت نماید، در هر دو [[جهان]] به حیات جاوید دست مییابد: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَجِيبُوا لِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاكُمْ لِمَا يُحْيِيكُمْ}}<ref>«ای مؤمنان! (ندای) خداوند و پیامبر را هر گاه شما را به چیزی فرا خوانند که به شما زندگی میبخشد پاسخ دهید» سوره انفال، آیه ۲۴.</ref>؛ | |||
*نیز نوری است که متمسّکان به آن، بدان روشنائی یافته راههای [[هدایت]] را در [[زندگی]] [[دنیا]] و [[آخرت]] باز مییابند؛ از اینرو [[زندگی]] آنان [[سلامت]] است و قلبشان سلامتتر، ظاهر آنان سالم است و باطنشان سالمتر، بر این اساس شایسته آنند که [[خداوند]] بر آنان [[سلام]] فرستد و درودگوید: | |||
:*{{متن قرآن|وَإِذَا جَاءَكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِآيَاتِنَا فَقُلْ سَلَامٌ عَلَيْكُمْ}}<ref>«و چون مؤمنان به آیات ما، نزد تو آیند بگو: درود بر شما!» سوره انعام، آیه ۵۴.</ref>؛ | |||
:*{{متن قرآن|هُوَ الَّذِي يُصَلِّي عَلَيْكُمْ وَمَلَائِكَتُهُ}}<ref>«اوست آنکه بر شما درود میفرستد -و فرشتگانش (نیز)-» سوره احزاب، آیه ۴۳.</ref>؛ | |||
:*{{متن قرآن|سَلَامٌ قَوْلًا مِنْ رَبٍّ رَحِيمٍ}}<ref>«"درود" سخنی است (که) از (سوی) پروردگاری بخشاینده (میشنوند)» سوره یس، آیه ۵۸.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۳۹۳.</ref>. | |||
*جناب دیلمی در "[[ارشاد]] القُلوب"، در ضمن [[حدیث معراج]] حکایت میکند که: "برخی از بندگان صالح خداوند، در ذات بلند مرتبه او - جلَّ وعلا! – واله و حیرانند؛ خداوند نیز خطاب به اینان ندا میفرماید که: بهشتیان به نعمتهای بهشت مشغولند و لذّت آنان در همین نعمتها است؛ شما امّا لذّتتان در سخن گفتن با من است، از اینرو خداوند پیاپی به آنان مینگرد و از پی هر نگرش او سعه وجودی بیشتری برای آنان حاصل شده از لذّت و ابتهاج بیشتری بهرهمند میگردند"<ref>بحارالأنوار، ج۷۴، ص۲۱.</ref>؛ | |||
*کوتاه سخن در این زمینه اینکه، [[قرآن کریم]] کتاب [[اخلاقی]] است که [[تابعان]] خود را به راههای [[سلامت]] [[هدایت]] کرده از ظلمات خارج و به راه راست-که کوتاهترین راهها به سوی [[حضرت]] [[حق]] است-، [[هدایت]] میفرماید: {{متن قرآن|قَدْ جَاءَكُمْ مِنَ اللَّهِ نُورٌ وَكِتَابٌ مُبِينٌ يَهْدِي بِهِ اللَّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَهُ سُبُلَ السَّلَامِ وَيُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِهِ وَيَهْدِيهِمْ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ}}<ref>«به راستی، روشنایی و کتابی روشن از سوی خداوند نزد شما آمده است * خداوند با آن (روشنایی) هر کسی را که پی خشنودی وی باشد به راههای بیگزند، راهنمایی میکند و آنان را به اراده خویش از تیرگی ها به سوی روشنایی بیرون میآورد و آنها را به راهی راست رهنمون میگردد» سوره مائده، آیه ۱۵-۱۶.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۳۹۴.</ref>. | |||
*در [[روایات]] بسیاری از [[اهل بیت]]{{ع}} وارد شده که [[قرآن]] کتاب جامعی است که تمامی [[قوانین]] عمل [[انسان]] را در بر دارد، در این شمار است: "[[پیامبر اکرم]]{{صل}} فرمودند: وقتی [[فتنهها]] مانند پارههای شب تاریک شما را در برگرفت، بر شما [[باد]] که به [[قرآن]] تمسّک کنید... هرکس [[قرآن]] را پیشاپیش خود نهاد او را به [[بهشت]] رهنمون میشود، و هرکس آن را پشت سر خود نهاد او را به جهنّم میراند"<ref>{{متن حدیث|قَالَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} فَإِذَا الْتَبَسَتْ عَلَيْكُمُ الْفِتَنُ كَقِطَعِ اللَّيْلِ الْمُظْلِمِ فَعَلَيْكُمْ بِالْقُرْآنِ ... مَنْ جَعَلَهُ أَمَامَهُ قَادَهُ إِلَى الْجَنَّةِ وَ مَنْ جَعَلَهُ خَلْفَهُ سَاقَهُ إِلَى النَّارِ}}؛ اصول کافی، ج۲، ص۵۹۹.</ref>. | |||
*خلاصه آنکه این [[روایات]] و [[آیات]] -که تنها نمونهای از [[روایات]] و [[آیات]] این مبحث است-، دلالت میفرماید که [[قرآن کریم]] نازل شده تا بدان عمل شود، از اینرو اَوامری که [[خواندن]] آن را به تأکید گرفته نیز، تنها مقدّمهای برای عمل به آن به حساب میآید؛ چه عامل به [[قرآن]] به [[سعادت]] دو جهانی دست مییابد، همانگونه که کسی که آن را ترک گفته قرائت و عمل به آن را رها نماید، از [[بدبختی]] دو جهانی نصیب خواهد یافت؛ چه در دو [[دنیا]] از [[زندگی]] سخت و دشوار، و در [[آخرت]] از گردنی افتاده [[رنج]] خواهد برد: | |||
:*{{متن قرآن|وَمَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنْكًا}}<ref>«و هر که از یادکرد من روی برتابد بیگمان او را زیستنی تنگ خواهد بود» سوره طه، آیه ۱۲۴.</ref>؛ | |||
:*{{متن قرآن|وَيَوْمَ يَعَضُّ الظَّالِمُ عَلَى يَدَيْهِ يَقُولُ يَا لَيْتَنِي اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِيلًا يَا وَيْلَتَى لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِيلًا لَقَدْ أَضَلَّنِي عَنِ الذِّكْرِ بَعْدَ إِذْ جَاءَنِي وَكَانَ الشَّيْطَانُ لِلْإِنْسَانِ خَذُولًا وَقَالَ الرَّسُولُ يَا رَبِّ إِنَّ قَوْمِي اتَّخَذُوا هَذَا الْقُرْآنَ مَهْجُورًا}}<ref>«و روزی که ستم پیشه، دست خویش (به دندان) میگزد؛ میگوید: ای کاش راهی با پیامبر در پیش میگرفتم! ای وای! کاش فلانی را به دوستی نمیگرفتم! به راستی او مرا از قرآن پس از آنکه به من رسیده بود گمراه کرد و شیطان آدمی را وا مینهد و پیامبر میگوید: پروردگارا! امّت من این قرآن را کنار نهادند» سوره فرقان، آیه ۲۷-۳۰.</ref>. | |||
===٣. [[درک]] [[معانی قرآن]]، [[شناخت]] و [[آموزش]] آن=== | |||
*بدون تردید [[قرآن]] برای آن نازل شده که [[مردم]] آن را بشناسند، چه [[قرآن]] بیان، بلاغ و [[قانون]] کاملی است که در عین وضوح و روشنی، از جامعی،ت نیز برخوردار است: | |||
:*{{متن قرآن|هَذَا بَيَانٌ لِلنَّاسِ وَهُدًى وَمَوْعِظَةٌ لِلْمُتَّقِينَ}}<ref>«این (قرآن) بازگفتی آشکار برای مردم و رهنمون و پندی برای پرهیزگاران است» سوره آل عمران، آیه ۱۳۸.</ref>؛ | |||
:*{{متن قرآن|كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ}}<ref>«خداوند این چنین آیات خود را برای شما روشن میدارد باشد که شما خرد ورزید» سوره بقره، آیه ۲۴۲.</ref>؛ | |||
:*{{متن قرآن|كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآيَاتِ لَعَلَّكُمْ تَتَفَكَّرُونَ}}<ref>«اینگونه خداوند برای شما آیات (خود) را روشن میگوید باشد که شما بیندیشید...» سوره بقره، آیه ۲۱۹.</ref>؛ | |||
:*{{متن قرآن|كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ}}<ref>«بدینگونه خداوند آیات خود را برای شما روشن میگوید باشد که شما راهیاب گردید» سوره آل عمران، آیه ۱۰۳.</ref>؛ | |||
:*{{متن قرآن|هَذَا بَلَاغٌ لِلنَّاسِ وَلِيُنْذَرُوا بِهِ وَلِيَعْلَمُوا أَنَّمَا هُوَ إِلَهٌ وَاحِدٌ وَلِيَذَّكَّرَ أُولُو الْأَلْبَابِ}}<ref>«این پیام رسانی برای مردم است تا بدان هشدار داده شوند و تا بدانند که او خدایی یگانه است و تا خردمندان در یاد گیرند» سوره ابراهیم، آیه ۵۲.</ref>. | |||
*حال از آنجا که این کتاب، کتاب [[دانش]] و [[علم]] است، به معلّم و آموزگار [[نیازمند]] است. از اینرو [[خداوند]] کسی را که تمامی [[علم کتاب]] را بدو بخشیده، به عنوان معلّم [[قرآن]] [[برگزیده]] ما را امر فرموده که در این زمینه به او [[رجوع]] کنیم. او که در مرحله نخست [[پیامبر اکرم]]{{صل}} است و بس، معلّم اوّل و اوّلین معلّم در زمینه [[آموزش]] [[قرآن]] میباشد<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۳۹۶.</ref>: | |||
:*{{متن قرآن|وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ}}<ref>«و بر تو قرآن را فرو فرستادیم تا برای مردم آنچه را که به سوی آنان فرو فرستادهاند روشن گردانی و باشد که بیندیشند» سوره نحل، آیه ۴۴.</ref>؛ | |||
:*{{متن قرآن|وَمَا أَنْزَلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ إِلَّا لِتُبَيِّنَ لَهُمُ الَّذِي اخْتَلَفُوا فِيهِ}}<ref>«و ما این کتاب را بر تو فرو فرستادیم تا آنچه را در آن اختلاف ورزیدند برای آنها روشن گردانی و تا رهنمود و بخشایشی باشد برای گروهی که ایمان دارند» سوره نحل، آیه ۶۴.</ref>. | |||
*در مرحله بعد نیز، [[عترت]] [[پاک]] ایشان{{عم}} که در [[قرآن کریم]] به عنوان [[راسخان در علم]] از ایشان یاد شده، [[بندگان]] [[برگزیده]] و [[شهادت]] دهندگان بر [[رسالت]] دانسته شدهاند، معلّم [[قرآن]] میباشند. معلّمانی که بر اُمّت [[واجب]] است که [[دانش]] این کتاب را تنها از آنان بازستانند، و تنها از سرچشمه [[علم]] آنان نوشند: | |||
:*{{متن قرآن|وَمَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلَّا اللَّهُ وَالرَّاسِخُونَ}}<ref>«تمام آن از نزد پروردگار ماست و جز خردمندان، کسی در یاد نمیگیرد» سوره آل عمران، آیه ۷.</ref>؛ | |||
:*{{متن قرآن|وَالَّذِي أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ مِنَ الْكِتَابِ هُوَ الْحَقُّ مُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيْهِ إِنَّ اللَّهَ بِعِبَادِهِ لَخَبِيرٌ بَصِيرٌ ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْكِتَابَ الَّذِينَ اصْطَفَيْنَا مِنْ عِبَادِنَا}}<ref>«و آنچه از کتاب (آسمانی قرآن) به تو وحی کردیم راستین است و چیزی را که پیش از آن بوده است راست میشمارد، بیگمان خداوند به بندگان خویش، آگاهی بیناست سپس این کتاب را به کسانی از بندگان خویش که برگزیدهایم به میراث دادیم» سوره فاطر، آیه ۳۱-۳۲.</ref>؛ | |||
:*{{متن قرآن|وَيَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَسْتَ مُرْسَلًا قُلْ كَفَى بِاللَّهِ شَهِيدًا بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ وَمَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ}}<ref>«و کافران میگویند: تو فرستاده (خداوند) نیستی؛ بگو: میان من و شما خداوند و کسی که دانش کتاب نزد اوست، گواه بس» سوره رعد، آیه ۴۳.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۳۹۷.</ref>. | |||
*بر اساس این [[آیات]]، بر همگان [[واجب]] است که اوّلاً در [[فهم قرآن]]، و زان پس در [[تدبّر]] [[آیات]] آن، به ایشان{{عم}} [[رجوع]] کرده آن را از اهلش فراگیرند؛ آنگاه به [[رجوع]] به [[تفاسیر]] بپردازند، تا ملکه [[استنباط]] و دریافت [[معانی قرآن]] را بیابند. [[تفسیر]] دریائی است که پایان ندارد، بهگونهای که هرکس هر مرتبه که به آن مراجعه میکند، گوهری [[جدید]] مییابد که پیش از آن بدان دسترسی نداشته است؛ چه خود [[قرآن کریم]] دریای بیپایان [[علم الهی]] است که تا [[قیامت]] کهنه و فرسوده نمیشود. این خود یکی از [[معجزات]] این [[کتاب الهی]] است؛ [[امام]] سجّاد{{ع}} در این زمنیه میفرمایند: "[[آیات قرآن]] خزانههائی است، از اینرو [[شایسته]] است که هرگاه یکی از این خزانهها گشوده شد، به آنچه در آن است بنگری" <ref>{{متن حدیث|عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ{{ع}}: آيَاتُ الْقُرْآنِ خَزَائِنُ فَكُلَّمَا فَتَحْتَ خِزَانَةً يَنْبَغِي لَكَ أَنْ تَنْظُرَ مَا فِيهَا}}؛ اصول کافی، ج۲، ص۶۰۹.</ref>. | |||
*حال با [[اطمینان]] میتوان گفت که [[تدبّر]] در [[قرآن]]، [[آموزش]] آن، [[شناخت]] معانیش، [[تفسیر]] آن، تتبّع و کنکاش در آن و فرو رفتن در اقیانوس بیپایانش برای [[درک]] و دریافت بهتر گوهرهای بینظیر آن، امری است که بر همگان لازم و [[واجب]] میباشد؛ [[حضرت]] [[حق]] خود در این رابطه میفرماید: | |||
:*{{متن قرآن|وَلَقَدْ يَسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّكْرِ فَهَلْ مِنْ مُدَّكِرٍ}}<ref>«و ما به راستی قرآن را برای پندگیری آسان (یاب) کردهایم، آیا پندپذیری هست؟» سوره قمر، آیه ۱۷.</ref>؛ | |||
:*{{متن قرآن|أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلَى قُلُوبٍ أَقْفَالُهَا}}<ref>«آیا در قرآن نیک نمیاندیشند یا بر دلها، کلون زدهاند؟» سوره محمد، آیه ۲۴.</ref>. | |||
*آری! [[تدبّر]] در [[قرآن]] بدون توجّه به [[روایات]] ائمّه [[اهل بیت]]{{عم}} که در [[حقیقت]] مفسّر [[قرآن]] و نظیر و همسنگ آن میباشند، تنها ظلالتی است که به [[بدبختی]] و سقوط در درّههای عمیق [[گمراهی]] منجر خواهد شد<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۳۹۸.</ref>. | |||
*این مطلب، به خوبی درباره کسانی که بدون مراجعه به [[اهل بیت]]{{عم}} سراغ این [[کتاب آسمانی]] رفتهاند، مشاهده میشود؛ چه اینان به چنان سخنان واهی و بیبنیانی دچار شدهاند که [[مادر]] [[فرزند]] مرده بدان میخندد!. نمونه را به سخن اینان درباره [[انکار]] معانی آیاتی که درباره [[فضائل اهل بیت]]{{عم}} نازل شده، و یا [[تأویل]] آن معانی به گونهای که هیچ [[عقلی]] آن را نمیپذیرد، بنگرید، تا خطر مراجعه به [[قرآن]] بدون توجّه به سخن مفسّران [[حقیقی]] آن را دریابید: {{متن قرآن|وَالَّذِي أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ مِنَ الْكِتَابِ هُوَ الْحَقُّ مُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيْهِ إِنَّ اللَّهَ بِعِبَادِهِ لَخَبِيرٌ بَصِيرٌ ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْكِتَابَ الَّذِينَ اصْطَفَيْنَا مِنْ عِبَادِنَا فَمِنْهُمْ ظَالِمٌ لِنَفْسِهِ وَمِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ وَمِنْهُمْ سَابِقٌ بِالْخَيْرَاتِ بِإِذْنِ اللَّهِ ذَلِكَ هُوَ الْفَضْلُ الْكَبِيرُ}}<ref>«و آنچه از کتاب (آسمانی قرآن) به تو وحی کردیم راستین است و چیزی را که پیش از آن بوده است راست میشمارد، بیگمان خداوند به بندگان خویش، آگاهی بیناست سپس این کتاب را به کسانی از بندگان خویش که برگزیدهایم به میراث دادیم و برخی از آنان، ستمکاره با خویشند و برخی میانهرو و برخی با اذن خداوند در کارهای نیک پیشتازند؛ این همان بخشش بزرگ است» سوره فاطر، آیه ۳۱-۳۲.</ref>. | |||
*این [[آیات]]، به خوبی نشان از [[شأن]] [[اهل بیت]]{{عم}} در زمینه ادارک [[قرآن]] و [[فهم]] [[تفسیر]] آن دارد. حال با مراجعه به تفاسیری که چون از [[فرهنگ]] [[اهل بیت]]{{عم}} استفاده نکردهاند، بوئی از عطر [[قرآن]] و کورسوئی از [[نور]] [[قرآن]] در آنها نیست، میتوان به [[اشتباهات]] اینان واقف شد، و خطای آنان در [[درک]] [[معانی قرآن]] را بازیافت؛ اینان بدون تردید مصداق [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ يَكْتُمُونَ مَا أَنْزَلْنَا مِنَ الْبَيِّنَاتِ وَالْهُدَى مِنْ بَعْدِ مَا بَيَّنَّاهُ لِلنَّاسِ فِي الْكِتَابِ أُولَئِكَ يَلْعَنُهُمُ اللَّهُ وَيَلْعَنُهُمُ اللَّاعِنُونَ}}<ref>«خداوند و لعنتکنندگان، کسانی را لعنت میکنند که برهانها و رهنمودی را که فرو فرستادیم، پس از آنکه در کتاب (تورات) برای مردم روشن کردیم، پنهان میدارند» سوره بقره، آیه ۱۵۹.</ref> هستند، هرچند خود نسبت به این مطلب [[آگاهی]] نداشته باشند!<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۳۹۹-۴۰۰.</ref>. | |||
===۴. دریافت [[نور]] و [[حقیقت قرآن]] [[کریم]]=== | |||
*این مرتبه از فوائد تمسّک به [[قرآن کریم]]، تنها ویژه کسانی است که از قلبی [[آگاه]] برخوردارند، تا قلبشان به واسطه [[نور]] [[قرآن]] گشادگی یابد، و از بصیرتی ویژه بهرهمند شوند. | |||
*به عبارتی دیگر، این مرتبه تنها مختصّ کسانی است که بعد از عبور از دار مادّی فانی، و طیّ منازل بیشمار [[سلوک]]، گام به گام پیش رفته تا بدانجا که به [[حق]] واصل شدهاند. اینان [[حقیقت قرآن]] را در مییابند، و [[نور]] آن را به عیان مشاهده میکنند: {{متن قرآن|فِي كِتَابٍ مَكْنُونٍ لَا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ}}<ref>«در نوشتهای فرو پوشیده * که جز پاکان را به آن دسترس نیست» سوره واقعه، آیه ۷۸-۷۸.</ref> | |||
*آری! [[قلب]] [[پاک]]، [[قرآن]]، [[نور]] آن و حقیقتش را لمس مینماید. | |||
*شاید این سخن، سِرّ شماری از روایاتی است که بر حضور [[قرآن]] در صحنه [[محشر]] دلالت مینماید. بنابراین [[روایات]]، در آن صحنه [[قرآن کریم]] زیباتر، نورانیتر و بلند مرتبهتر از تمامی [[بندگان]] [[صالح]] [[خداوند]]، [[شهیدان]]، [[پیامبران]]{{عم}} و حتّی [[ملائکه]] [[مقرّب]] [[الهی]] است. [[قرآن]] از همه این طبقات [[مردم]] میگذرد تا در زیر [[عرش]] در مقابل [[خداوند]] به [[سجده]] میافتد، در این حال [[خداوند]] او را ندا میدهد که: "ای [[دلیل]] و سخن من! سرت را بلند کن و بخواه تا عطا شوی، و [[شفاعت]] کن تا شفاعتت پذیرفته شود"<ref>{{متن حدیث|يَا حُجَّتِي وَ كَلَامِيَ ارْفَعْ رَأْسَكَ وَ سَلْ تُعْطَ وَ اشْفَعْ تُشَفَّعْ}}؛ اصول کافی، ج۲، ص۵۹۷.</ref>. | |||
*[[قلب]] [[پاک]] در همین [[دنیا]] [[قرآن]] را در [[جایگاه]] بلندش [[درک]] میکند، و [[نور]] آن را میبیند و بدان [[نورانی]] میشود؛ از اینرو اگر در تمامی [[شرق]] و [[غرب]] عالم تنها شود، پس از اُنس یافتن به [[قرآن]] دچار [[وحشت]] نمیشود، از [[دشمنی]] [[مردم]] نمیترسد، و اگر آنان به تمامی در [[دشمنی]] او پشت به پشت یکدیگر دهند، باز اندکی [[اندوه]] به [[دل]] او راه نمییابد: "[[امام]] سجّاد{{ع}} میفرمایند: اگر هرکس که بین [[مشرق]] و [[مغرب]] [[زمین]] است بمیرد، چون [[قرآن]] به همراه من باشد دچار وحشت نخواهم شد"<ref>{{متن حدیث|عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ{{ع}} لَوْ مَاتَ مَنْ بَيْنَ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ لَمَا اسْتَوْحَشْتُ بَعْدَ أَنْ يَكُونَ الْقُرْآنُ مَعِي}}؛ اصول کافی، ج۲، ص۶۰۲.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۴۰۰.</ref>. | |||
*آری! [[قرآن]] [[نور]]، [[دوست]]، مونس، [[سلاح]] و مانعی در میان او و [[دشمنان]] خواهد بود: {{متن قرآن|وَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ جَعَلْنَا بَيْنَكَ وَبَيْنَ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ حِجَابًا مَسْتُورًا}}<ref>«و چون قرآن بخوانی میان تو و آنان که به جهان واپسین ایمان ندارند پردهای فراپوشیده مینهیم» سوره اسراء، آیه ۴۵.</ref> | |||
*چه همانگونه که [[دعا]] [[سلاح]] [[مؤمن]]، نیزه و سپر اوست، [[قرآن]] نیز از حالتی همینگونه و بلکه بسی فراتر از این برخوردار است؛ از اینرو [[یار]] [[قرآن]] میتواند از آن در دور ساختن [[شیاطین]] جنّی و اِنسی استفاده کرده بر آنان در دو [[جهاد اکبر]] و اصغر [[غلبه]] نماید<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۴۰۱.</ref>. | |||
==منابع== | ==منابع== |