اشاعره: تفاوت میان نسخه‌ها

==تاریخچه اشاعره==

*اشاعره [[مذهب]] [[کلامی]] است که به [[علی بن اسماعیل]] مشهور به [[ابوالحسن اشعری]] منسوب است و از مهم‌ترین [[مذاهب کلامی]] [[اهل سنت]] به شمار می‌رود. نَسَب [[ابوالحسن]] به [[ابوموسی اشعری]] می‌رسد. وی در ابتدا بر [[مذهب]] [[معتزله]] بود؛ اما در اواخر [[قرن سوم]] و اوائل قرن چهارم هجری، از [[مکتب]] اعتزال رو گرداند و به [[مذهب]] "اهل السنه"‌‌گرایید. گفته‌اند از دلایلی که منجر به جدایی [[ابوالحسن اشعری]] از [[معتزله]] شد، این بود که در [[مناظره]] با استاد خویش، ابوعلی جبائی، بسیاری از [[عقاید]] [[معتزله]] را با [[توحید]] و [[عدل]] ناسازگار یافت؛ اما علاوه بر [[ناتوانی]] [[معتزله]] از [[پاسخ‌گویی به سؤالات]] او، می‌‌توان به [[دلایل]] دیگری همچون [[مخالفت]] [[حکومت]] [[متوکل]] با عقل‌گرایی معتزلی، [[اصلاح]] [[عقاید]] [[اهل حدیث]] و جمع میان [[کلام]]، [[فقه]] و [[حدیث]] نیز اشاره کرد<ref>ر.ک. [[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۲۷۶.</ref>.

==تفاوت اشاعره با قدمای [[اهل حدیث]]==

*[[ابوالحسن اشعری]] برخلاف قدمای [[اهل حدیث]]، مانند [[احمد بن حنبل]]، بحث و [[استدلال]] و به کار بردن [[منطق]] را در [[اصول دین]] جایز شمرد و از [[قرآن]] و [[سنت]] بر مدعای خود [[دلیل]] آورد. او در این باره کتابی به نام "رسالة فی [[استحسان]] الخوض فی [[علم]] الکلام" نوشت<ref>ر.ک. [[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۲۷۶.</ref>.  

*پس از [[ابوالحسن اشعری]]، [[متکلمان]] بزرگی در [[مذهب اشعری]] [[ظهور]] کردند که مشهورترین آنان عبارت‌اند از: [[قاضی ابوبکر باقلانی]] نویسندۀ کتاب‌ التمهید؛ ابو [[منصور]] عبدالقاهر بن [[طاهر]] [[بغدادی]] مؤلف کتاب‌ الفَرْق بین الفِرَق‌ در [[علم]] [[ملل و نحل]]؛ [[عبدالملک]] جوینی مؤلف کتاب‌ [[الإرشاد]]؛ [[ابو حامد غزالی]] مؤلف‌ [[احیاء]] العلوم‌ و قواعد العقائد؛ [[محمد]] بن [[عبدالکریم شهرستانی]] مؤلف‌ الملل والنحل‌ که از کتب [[مرجع]] [[ملل و نحل]] است و [[فخر رازی]] مؤلف‌ مفاتیح الغیب<ref>ر.ک. [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۸۱-۸۲.</ref>.

==[[عقاید]] اشاعره==

*برخی از [[عقاید]] اشاعره<ref>از آنجا که اشاعره از ابتدا با یک رویکرد سیاسی به زعامت خلفای عباسی در مخالفت با معتزلیان سر برآورده، اکثر عقاید آنها رویکرد سلبی و در مخالفت با اعتقادات معترله است. </ref> عبارتند از: زیادت صفات بر ذات؛ [[عمومیت]] [[اراده]] و [[قضا و قدر الهی]] در همه حوادث؛ [[شرور]]، مانند خیرات از جانب خداست؛ [[بشر]] در [[اعمال]] خود مختار نیست و [[اعمال]] او مخلوق خداست؛ [[حسن و قبح افعال]] ذاتی نیست، بلکه شرعی است. همچنین [[عدل]]، شرعی است نه [[عقلی]]؛ [[انسان]] آفریننده عمل خود نیست، اکتساب‌کننده آن است؛ [[خداوند]] در [[قیامت]] با چشم دیده می‌‌شود و...<ref>ر.ک. [[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۲۷۷-۲۷۸.</ref>.

==[[اعتقادات]] متمایز کنندۀ اشاعره==

*اما مهم‌ترین معتقدات اشاعره که موجب [[اختلاف]] با دیگر [[مذاهب کلامی]] شده است، عبارت‌اند از: [[کافر]] نبودن مرتکب کبیره، صفات خبری، [[افعال]] [[بندگان]]، ارادۀ باری تعالی، رؤیت [[خداوند]] در [[آخرت]]، [[تکلیف]] به مُحال، [[حسن و قبح عقلی]]، [[صفات ]][[خداوند]]، و [[کلام الهی]]<ref>ر.ک. [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۸۱.</ref>.

*در مجموع، اشاعره یکی از مهم‌ترین [[مذاهب کلامی]] [[اهل سنت]] به شمار می‌رود که به [[ابوالحسن اشعری]] منسوب است. وی ابتدا بر [[مذهب]] [[معتزله]] بود؛ اما در ادامه چون بسیاری از [[عقاید]] [[معتزله]] را با [[توحید]] و [[عدل]] ناسازگار یافت، از [[مکتب]] اعتزال رو گرداند و به [[مذهب]] "اهل السنه"‌‌گرایید. مهمترین مشخصۀ اشاعره، جواز به کار بردن بحث و [[استدلال]] در [[اصول دین]] است. زیادت صفات بر ذات، [[جبر]] در [[افعال]] [[بندگان]]، [[حسن و قبح]] شرعی [[افعال]]، برخی از [[عقاید]] این [[مذهب]] [[کلامی]] هستند.