روزه: تفاوت میان نسخه‌ها

۲٬۰۶۸ بایت اضافه‌شده ،  ‏۸ فوریهٔ ۲۰۲۰
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۸: خط ۸:
: <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[دوستی (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
: <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[دوستی (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
'''روزه:''' یعنی یکی از [[واجبات]] [[دینی]] و از [[فروع دین]] است. کسی که به سنّ [[تکلیف]] برسد و [[روزه]] برای او ضرر نداشته باشد، در [[ماه رمضان]] [[واجب]] است که به مدت یک [[ماه]]، [[روزه]] بگیرد، یعنی از [[اذان]] صبح تا [[اذان]] [[مغرب]]، از خوردن و آشامیدن و کارهای دیگری که [[روزه]] را [[باطل]] میکند بپرهیزد. [[روزه]] یکی از عبادت‌هاست و باید با قصد قربت و با [[نیّت]] اجرای [[فرمان الهی]] انجام گیرد. در [[ادیان]] گذشته و امّت‌های دیگر هم [[روزه]] وجود داشته است. این برنامه عبادی، هم برای [[سلامتی]] مفید است، هم [[انسان]] را به یاد محرومان و گرسنگان می‌اندازد و هم [[روح]] را [[نشاط]] می‌بخشد و برای [[خودسازی]] و [[تقویت اراده]] ثمربخش است. روزه‌های [[مستحب]] هم وجود دارد که در ایّام دیگر گرفته می‌شود. به [[روزه]] "صوم" و "صیام" هم گفته می‌شود و به [[روزه‌دار]]، "صائم" گویند. [[روزه]] گرفتن در روز [[عید فطر]] و [[عید قربان]] [[حرام]] است. روزه‌خواری از [[گناهان]] بزرگ است و کسی که عمداً [[روزه]] خود را بخورد، جریمه سنگینی به نام "کفّاره" دارد. کسی هم که در مسافرت است، نباید [[روزه]] بگیرد، مگر آنکه ده روز در یک جا بماند<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[ فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)| فرهنگ‌نامه دینی]]، ص:۱۰۶.</ref>.


==مقدمه==
==مقدمه==
*روزه یکی از [[فروع دین اسلام]] و از مهم‌ترین مصادیق عبادت‌ها و [[واجبات]] است. این [[عمل صالح]] که شامل اجتناب از مفطرات مذکور در کتب [[فقهی]] است، آثار و [[برکات معنوی]] و روحی فراوان برای [[انسان]] دارد. با استفاده از [[قرآن کریم]] و [[نهج البلاغه]] برخی از این نکات به‌دست می‌آید<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 431.</ref>.
*روزه یکی از [[فروع دین اسلام]] و از مهم‌ترین مصادیق عبادت‌ها و [[واجبات]] است. این [[عمل صالح]] که شامل اجتناب از مفطرات مذکور در کتب [[فقهی]] است، آثار و [[برکات معنوی]] و روحی فراوان برای [[انسان]] دارد. با استفاده از [[قرآن کریم]] و [[نهج البلاغه]] برخی از این نکات به‌دست می‌آید<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص۴۳۱.</ref>.


==[[تقوا]]، محصول روزه==
==[[تقوا]]، محصول روزه==
*به تعبیر [[قرآن کریم]]، محصول روزه [[تقوا]] و [[دوری از گناهان]] است: ای اهل [[ایمان]] روزه ([[ماه رمضان]]) بر شما [[واجب]] شد... شاید که متقی شوید<ref>{{متن قرآن| يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ }}؛ سوره بقره، آیه ۱۸۳</ref>. [[انسان]] با روزه‌داری می‌تواند با ایجاد حصن و پوششی مناسب در برابر [[گناهان]]، خود را از آسیب‌های آن‌ها سالم نگه‌ دارد. در این‌صورت فرد روزه‌دار در پایان [[ماه رمضان]]، به‌معنای واقعی به [[فطرت]] [[پاک]] و [[الهی]] خویش بازمی‌گردد و تنها عایدی او از روزه [[تحمل]] [[گرسنگی]] و [[تشنگی]] نبوده است. [[امام علی]] {{ع}} می‌فرماید: امروز تنها برای کسانی عید است که [[خداوند]] [[نماز]] و روزه آنان را پذیرفته باشد و هر روزی که در آن [[مخالفت]] [[الهی]] نشود، آن روز عید است<ref>نهج البلاغه، حکمت ۴۲۰: {{متن حدیث|"إِنَّمَا هُوَ عِيدٌ لِمَنْ قَبِلَ اللَّهُ صِيَامَهُ وَ شَكَرَ قِيَامَهُ؛ وَ كُلُّ يَوْمٍ لَا يُعْصَى اللَّهُ فِيهِ فَهُوَ عِيدٌ"}}</ref>. و نیز می‌فرماید: چه بسیار روزه‌داری که از روزه‌اش جز [[گرسنگی]] و [[تشنگی]] سودی [[نبرد]]... آفرین بر [[خواب]] و [[خوراک]] زیرکان<ref>نهج البلاغه، حکمت ۱۳۷: {{متن حدیث|"كَمْ مِنْ صَائِمٍ لَيْسَ لَهُ مِنْ صِيَامِهِ إِلَّا الْجُوعُ وَ الظَّمَأُ،..... حَبَّذَا نَوْمُ الْأَكْيَاسِ وَ إِفْطَارُهُمْ"}}</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 432.</ref>.
*به تعبیر [[قرآن کریم]]، محصول روزه [[تقوا]] و [[دوری از گناهان]] است: ای اهل [[ایمان]] روزه ([[ماه رمضان]]) بر شما [[واجب]] شد... شاید که متقی شوید<ref>{{متن قرآن| يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ }}؛ سوره بقره، آیه ۱۸۳</ref>. [[انسان]] با روزه‌داری می‌تواند با ایجاد حصن و پوششی مناسب در برابر [[گناهان]]، خود را از آسیب‌های آن‌ها سالم نگه‌ دارد. در این‌صورت فرد روزه‌دار در پایان [[ماه رمضان]]، به‌معنای واقعی به [[فطرت]] [[پاک]] و [[الهی]] خویش بازمی‌گردد و تنها عایدی او از روزه [[تحمل]] [[گرسنگی]] و [[تشنگی]] نبوده است. [[امام علی]] {{ع}} می‌فرماید: امروز تنها برای کسانی عید است که [[خداوند]] [[نماز]] و روزه آنان را پذیرفته باشد و هر روزی که در آن [[مخالفت]] [[الهی]] نشود، آن روز عید است<ref>نهج البلاغه، حکمت ۴۲۰: {{متن حدیث|"إِنَّمَا هُوَ عِيدٌ لِمَنْ قَبِلَ اللَّهُ صِيَامَهُ وَ شَكَرَ قِيَامَهُ؛ وَ كُلُّ يَوْمٍ لَا يُعْصَى اللَّهُ فِيهِ فَهُوَ عِيدٌ"}}</ref>. و نیز می‌فرماید: چه بسیار روزه‌داری که از روزه‌اش جز [[گرسنگی]] و [[تشنگی]] سودی [[نبرد]]... آفرین بر [[خواب]] و [[خوراک]] زیرکان<ref>نهج البلاغه، حکمت ۱۳۷: {{متن حدیث|"كَمْ مِنْ صَائِمٍ لَيْسَ لَهُ مِنْ صِيَامِهِ إِلَّا الْجُوعُ وَ الظَّمَأُ،..... حَبَّذَا نَوْمُ الْأَكْيَاسِ وَ إِفْطَارُهُمْ"}}</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص۴۳۲.</ref>.


==[[خضوع]] و [[خشوع]]، رهاورد روزه==
==[[خضوع]] و [[خشوع]]، رهاورد روزه==
*[[فروتنی]] به درگاه [[الهی]] از دیگر فلسفه‌های وجودی [[عبادات]] از جمله روزه بیان شده است. [[امام علی]] {{ع}} می‌فرماید: و از این‌جاست که [[خدا]] [[بندگان]] [[مؤمن]] خود را با [[نماز]] و [[زکات]] و سخت‌کوشی ایام روزه‌داری حفظ فرماید تا اندامشان از [[گناه]] بیمه شود و چشم‌هاشان [[فروتنی]] آموزد و جانشان خاکساری گیرد و دل‌هاشان فروهشتگی پذیرد و [[خودپسندی]] از آن به کلی رخت بربندد... و از سر [[فروتنی]] در روزه، پرواری و شکمبارگی فراموش شود... به [[اسرار]] آنچه در این کارهاست با همه وجود بنگرید، از سرکوبی جوانه‌های [[نازیدن]] و ریشه‌کن کردن درخت [[کبر]] ورزیدن<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲۳۴: {{متن حدیث|"وَ عَنْ ذَلِكَ مَا حَرَسَ اللَّهُ عِبَادَهُ الْمُؤْمِنِينَ بِالصَّلَوَاتِ وَ الزَّكَوَاتِ وَ مُجَاهَدَةِ الصِّيَامِ فِي الْأَيَّامِ الْمَفْرُوضَاتِ تَسْكِيناً لِأَطْرَافِهِمْ وَ تَخْشِيعاً لِأَبْصَارِهِمْ وَ تَذْلِيلًا لِنُفُوسِهِمْ وَ تَخْفِيضاً لِقُلُوبِهِمْ وَ إِذْهَاباً لِلْخُيَلَاءِ عَنْهُمْ،... انْظُرُوا إِلَى مَا فِي هَذِهِ الْأَفْعَالِ مِنْ قَمْعِ نَوَاجِمِ الْفَخْرِ وَ قَدْعِ طَوَالِعِ الْكِبْرِ"}}</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 432.</ref>.
*[[فروتنی]] به درگاه [[الهی]] از دیگر فلسفه‌های وجودی [[عبادات]] از جمله روزه بیان شده است. [[امام علی]] {{ع}} می‌فرماید: و از این‌جاست که [[خدا]] [[بندگان]] [[مؤمن]] خود را با [[نماز]] و [[زکات]] و سخت‌کوشی ایام روزه‌داری حفظ فرماید تا اندامشان از [[گناه]] بیمه شود و چشم‌هاشان [[فروتنی]] آموزد و جانشان خاکساری گیرد و دل‌هاشان فروهشتگی پذیرد و [[خودپسندی]] از آن به کلی رخت بربندد... و از سر [[فروتنی]] در روزه، پرواری و شکمبارگی فراموش شود... به [[اسرار]] آنچه در این کارهاست با همه وجود بنگرید، از سرکوبی جوانه‌های [[نازیدن]] و ریشه‌کن کردن درخت [[کبر]] ورزیدن<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲۳۴: {{متن حدیث|"وَ عَنْ ذَلِكَ مَا حَرَسَ اللَّهُ عِبَادَهُ الْمُؤْمِنِينَ بِالصَّلَوَاتِ وَ الزَّكَوَاتِ وَ مُجَاهَدَةِ الصِّيَامِ فِي الْأَيَّامِ الْمَفْرُوضَاتِ تَسْكِيناً لِأَطْرَافِهِمْ وَ تَخْشِيعاً لِأَبْصَارِهِمْ وَ تَذْلِيلًا لِنُفُوسِهِمْ وَ تَخْفِيضاً لِقُلُوبِهِمْ وَ إِذْهَاباً لِلْخُيَلَاءِ عَنْهُمْ،... انْظُرُوا إِلَى مَا فِي هَذِهِ الْأَفْعَالِ مِنْ قَمْعِ نَوَاجِمِ الْفَخْرِ وَ قَدْعِ طَوَالِعِ الْكِبْرِ"}}</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص۴۳۲.</ref>.


==روزه، آزمونی برای [[اخلاص]] [[بندگان]]==
==روزه، آزمونی برای [[اخلاص]] [[بندگان]]==
*یکی از آفات و آسیب‌های [[عبادات]]، ریا و خودنمایی است که باعث بطلان عمل می‌شود. برخی از عبادت‌ها به‌دلیل ویژگی‌هایی که دارند کمتر در معرض این آسیب قرار می‌گیرند. روزه از جمله اعمالی است که تا [[انسان]] خود در آن ریا نکند برای کسی معلوم نیست که آن شخص روزه گرفته است یا نه و از این‌رو می‌تواند از آفت ریا و خودنمایی معصون باشد. [[امام علی]] {{ع}} می‌فرمید: و ([[خداوند]]) روزه را برای [[آزمایش]] [[خلوص]] [[بندگان]] قرار داد<ref>نهج البلاغه، حکمت ۲۴۴: {{متن حدیث|"وَ الصِّيَامَ ابْتِلَاءً لِإِخْلَاصِ الْخَلْقِ"}}</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 432.</ref>.
*یکی از آفات و آسیب‌های [[عبادات]]، ریا و خودنمایی است که باعث بطلان عمل می‌شود. برخی از عبادت‌ها به‌دلیل ویژگی‌هایی که دارند کمتر در معرض این آسیب قرار می‌گیرند. روزه از جمله اعمالی است که تا [[انسان]] خود در آن ریا نکند برای کسی معلوم نیست که آن شخص روزه گرفته است یا نه و از این‌رو می‌تواند از آفت ریا و خودنمایی معصون باشد. [[امام علی]] {{ع}} می‌فرمید: و ([[خداوند]]) روزه را برای [[آزمایش]] [[خلوص]] [[بندگان]] قرار داد<ref> {{متن حدیث|وَ الصِّيَامَ ابْتِلَاءً لِإِخْلَاصِ الْخَلْقِ}}؛نهج البلاغه، حکمت ۲۴۴.</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص۴۳۲.</ref>.


==روزه و [[سلامتی بدن]]==
==روزه و [[سلامتی بدن]]==
*[[امام]] {{ع}} در دو [[حکمت]] از [[حکمت‌های نهج البلاغه]]، پرداخت [[زکات]] را مایه حفظ و [[فزونی اموال]] بیان می‌دارد<ref>نهج البلاغه، حکمت  ۲۴۴: {{متن حدیث|"وَ الزَّكَاةَ تَسْبِيباً لِلرِّزْقِ"}}</ref>. هم‌چنین [[زکات]] اشیای مختلف در [[روایات]] بیان شده است، از جمله [[زکات]] [[بدن]] که روزه است<ref>نهج البلاغه، حکمت  ۱۳۱: {{متن حدیث|"وَ زَكَاةُ الْبَدَنِ [الصَّوْمُ] الصِّيَامُ"}}</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 433.</ref>.
*[[امام]] {{ع}} در دو [[حکمت]] از [[حکمت‌های نهج البلاغه]]، پرداخت [[زکات]] را مایه حفظ و [[فزونی اموال]] بیان می‌دارد<ref>نهج البلاغه، حکمت  ۲۴۴: {{متن حدیث|"وَ الزَّكَاةَ تَسْبِيباً لِلرِّزْقِ"}}</ref>. هم‌چنین [[زکات]] اشیای مختلف در [[روایات]] بیان شده است، از جمله [[زکات]] [[بدن]] که روزه است<ref>نهج البلاغه، حکمت  ۱۳۱: {{متن حدیث|"وَ زَكَاةُ الْبَدَنِ [الصَّوْمُ] الصِّيَامُ"}}</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص ۴۳۳.</ref>.


==[[مصونیت]] از [[عذاب]] [[جهنم]]، ثمره اخروی روزه==
==[[مصونیت]] از [[عذاب]] [[جهنم]]، ثمره اخروی روزه==
خط ۳۳: خط ۳۵:
==منابع==
==منابع==
* [[پرونده:13681048.jpg|22px]] [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|'''دانشنامه نهج البلاغه ج۱''']]
* [[پرونده:13681048.jpg|22px]] [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|'''دانشنامه نهج البلاغه ج۱''']]
* [[پرونده:13681040.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه دینی''']]


==پانویس==
==پانویس==
۱۱۵٬۱۸۰

ویرایش