مباهله: تفاوت میان نسخه‌ها

'''مباهله''' آن است که دو شخص یا دو گروه یکدیگر را [[لعنت]] کنند. از ریشۀ بهل به معنای ملاعنه، نفرین‌کردن شخص [[دروغگو]] و [[ظالم]]، [[ابتهال]] و [[تضرّع]] به درگاه [[خدا]] برای [[دفع بلا]] از خود یا [[نزول]] [[بلا]] بر [[ظالم]] است. این کار از دیرباز بین [[عرب]] متداول بوده است و می‌گفتند: {{عربی| لَعْنَةُ اللَّهِ عَلَى الظَّالِمِ مِنَّا }}<ref> مجمع البحرین</ref><ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۵۲۸.</ref>.

*حادثه‌ای که به نام مباهله در [[تاریخ]] [[اسلام]] رخ داد و از برجسته‌ترین [[فضایل]] [[امام علی|علی]]{{ع}} و [[اهل بیت]] و [[سند]] حقّانیت [[پیامبر]] است، مربوط به سال‌های پس از [[فتح]] [[مکّه]] و مکاتبات [[پیامبر اسلام]] با سران [[ادیان]] و [[قبایل]] و [[زمامداران]] برای پذیرش [[اسلام]] بود. از جملۀ نامه‌های [[پیامبر خاتم|رسول خدا]]{{صل}}، به [[مسیحیان]] [[نجران]] (منطقه‌ای بین [[حجاز]] و [[یمن]]) بود که آنان را به [[خداپرستی]] و [[ولایت]] [[خداوند]] [[دعوت]] کرد.<ref>مکاتیب الرّسول، ج ۲ ص ۵۰۲</ref> هیئت بلندپایه‌ای از سوی آنان به [[مدینه]] آمد و چون در گفتگوهای شفاهی به نتیجه‌ای نرسیدند، به پیشنهاد [[پیامبر]]، مباهله را پذیرفتند {{متن قرآن|فَمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءنَا وَنِسَاءكُمْ وَأَنفُسَنَا وأَنفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل لَّعْنَةَ اللَّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ}}<ref>سوره آل عمران آیه ۶۱</ref> روز [[موعود]]، مصادف با ۲۴ ذی حجّه بود. تعداد [[مسیحیان]] را ده‌ها نفر (تا هفتاد نفر) [[نقل]] کرده‌اند که با هیئتی آراسته و باشکوه وارد [[مدینه]] شده بودند. قرار بود در روز تعیین‌شده برای مباهله، هردو گروه، طرف مقابل را نفرین کنند که اگر [[باطل]] و ظالمند دچار [[غضب]] [[الهی]] شوند. [[مسیحیان]] چون دیدند [[پیامبر خاتم|پیامبر اسلام]]{{صل}} تنها با چند تن از نزدیکترین افراد خویش ([[امام علی|علی]]، [[فاطمه زهرا]]، [[امام حسن|حسن]] و [[امام حسین|حسین]] {{عم}}) با حالتی سرشار از [[خشوع]] آمده است، از مباهله بیمناک شدند و او را [[صادق]] یافتند، و الاّ نزدیکترین افراد [[اهل بیت]] خود را در معرض خطر قرار نمی‌داد. با آن [[حضرت]] [[صلح]] کردند و قراردادی مبنی بر پرداخت [[جزیه]] به [[حکومت اسلامی]] [[امضا]] کردند که داستان آن مفصّل است.

*در منابع [[اهل سنت]] هم احادیثی با همین مضمون [[نقل]] شده است، از جمله در [[صحیح بخاری]] و [[ترمذی]]، خصائص نسائی و کتب دیگر<ref> فضائل الخمسه من الصحاح السته، ج ۱ ص ۳۳۹</ref>. مسجدی که در [[مدینه]]، شمال [[بقیع]] به نام "[[مسجد]] الأجابه" و "[[مسجد]] مباهله" [[معروف]] است، بنا به برخی نقل‌ها همان جایی است که مباهله انجام گرفته است.<ref>سیری در اماکن سرزمین وحی، علی اکبر حسنی، ص ۵۹</ref><ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۵۲۸.</ref>.

==مباهله از [[اثبات نبوت|راه‌های اثبات حقّانیت و نبوّت]] [[پیامبران]] ==

*[[دعوت به مباهله]] از [[اثبات نبوت|راه‌های اثبات حقّانیت و نبوّت]] [[پیامبران]] بوده که در آیه‌ ۶۱ [[سوره]] آل‌ [[عمران]] به آن اشاره شده است:{{متن قرآن| فَمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءنَا وَنِسَاءكُمْ وَأَنفُسَنَا وأَنفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل لَّعْنَةَ اللَّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ }}<ref> بنابراین، پس از دست یافتن تو به دانش ، به هر کس که با تو به چالش برخیزد؛ بگو: بیایید تا فرزندان خود و فرزندان شما و زنان خود و زنان شما و خودی‌هوای خویش و خودی‌های شما را فرا خوانیم آنگاه "به درگاه خداوند" زاری کنیم تا لعنت خداوند را بر دروغگویان نهیم؛ سوره آل عمران، آیه:۶۱. التحریروالتنویر، ج‌۳، ص‌۲۶۵.</ref>. وقتی در برابر استدلال‌ها و [[معجزات]] [[پیامبران]] یا هر مدّعی حقّی در مسائل مربوط به [[اعتقادات]] [[دینی]] به جای [[تسلیم]] شدن، [[لجاجت]] صورت می‌گیرد، واپسین راه‌حلّ برای اثبات دعوی، مباهله  یعنی نفرین کردن یک دیگر است تا هرکس که بر [[حقّ]] نیست، عذابی مهلک از‌ طرف [[خداوند]] بر او نازل شود. مباهله مخصوص [[رسول خدا]] نیست؛ بلکه هر فرد با ایمانی که [[تقوا]] و [[خداپرستی]] کامل داشته باشد، هنگامی که استدلال‌های او در برابر [[دشمن]] بر اثر [[لجاجت]] به جایی نرسید می‌تواند برای اثبات مدّعای خود به مباهله [[دعوت]] کند<ref> نمونه، ج‌۲ ص‌۴۴۷.</ref>. از کلمه {{متن قرآن| حَاجَّكَ }} که در ابتدای [[آیه]] مذکور آمده، روشن می‌شود که مباهله در [[مقام]] [[احتجاج]] بوده و هنگامی که بنی‌نجران در مقابل ادلّه [[پیامبر]] [[تسلیم]] نشدند به [[پیامبر]] [[دستور]] داده شد تا [[حجّت]] دیگری که همان مباهله است، برای اثبات مدّعا اقامه کند<ref> مجمع‌البیان، ج۲ ص۷۶۳؛ التحریروالتنویر، ج‌۳، ص‌۲۶۴؛ تفسیرمراغی، مج‌۱، ج‌۳، ص‌۱۷۴</ref><ref>[[فتاح آقازاده|آقازاده، فتاح]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۲ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج ۲، ص ۲۰۴ - ۲۱۵.</ref>.