←نقدهای این نظریه
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
======[[نظریه ]][[بیم و امید]]====== | ======[[نظریه ]][[بیم و امید]]====== | ||
*دیوید هیوم "[[شرک]]" را [[دین]] نخستین [[آدمیان]] می‌داند زیرا [[معتقد]] است نمی‌توان پذیرفت که [[انسان]] عقب افتاده و [[نادان]] قبل از اختراع خط، دارای [[دین]] [[توحیدی]] بوده، ولی پس از دستیابی به [[دانش]] و [[ادب]] به [[شرک]]، [[گرایش]] پیدا کرده است. [[شاهد]] دیگر اینکه بنیانگذاریِ هر آیینی بسیار دشوارتر از نگه داشتن آن است، بنابراین، [[انسانی]] که در آغاز به اندیشه‌های [[توحیدی]] رسیده است، راحت‌تر می‌توانست آن را حفظ کرده و گسترش دهد<ref>ر.ک: تاریخ طبیعی دین، ص۳۰-۳۲؛ منشأ دین، ص۴۹-۵۰.</ref>. | *دیوید هیوم "[[شرک]]" را [[دین]] نخستین [[آدمیان]] می‌داند زیرا [[معتقد]] است نمی‌توان پذیرفت که [[انسان]] عقب افتاده و [[نادان]] قبل از اختراع خط، دارای [[دین]] [[توحیدی]] بوده، ولی پس از دستیابی به [[دانش]] و [[ادب]] به [[شرک]]، [[گرایش]] پیدا کرده است. [[شاهد]] دیگر اینکه بنیانگذاریِ هر آیینی بسیار دشوارتر از نگه داشتن آن است، بنابراین، [[انسانی]] که در آغاز به اندیشه‌های [[توحیدی]] رسیده است، راحت‌تر می‌توانست آن را حفظ کرده و گسترش دهد<ref>ر.ک: تاریخ طبیعی دین، ص۳۰-۳۲؛ منشأ دین، ص۴۹-۵۰.</ref>. | ||
======نقدهای این نظریه====== | |||
#بر اساس [[آیات قرآن]] [[نخستین انسان]] یگانه پرست و [[پیامبر الهی]] بوده و [[شرک]] و [[بت پرستی]] بعد از آن پدید آمده است. | #بر اساس [[آیات قرآن]] [[نخستین انسان]] یگانه پرست و [[پیامبر الهی]] بوده و [[شرک]] و [[بت پرستی]] بعد از آن پدید آمده است. | ||
#هیچ تلازمی بین [[پیشرفت]] مادی و [[دینی]] وجود ندارد زیرا اولاً [[بی‌نیازی]] زمینۀ طغیانگری را فراهم می‌کند: «کَلاَّ إِنَّ الإِنسَانَ لَیَطْغَی أَن رَّآهُ اسْتَغْنَی»<ref>«حاشا؛ انسان سرکشی می‌ورزد،چون خود را بی‌نیاز بیند.به یقین بازگشت به سوی پروردگار توست»؛ سوره علق، آیه: ۶- ۸.</ref>؛ ثانیاً از همان ابتدا [[عقاید]] [[توحیدی]] وجود داشته ولی بعدها به سبب عوامل گوناگون [[عقاید]] شرک‌آلود پدید آمدند؛ {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَى آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِينَ ذُرِّيَّةً بَعْضُهَا مِنْ بَعْضٍ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ}}<ref>«خداوند، آدم، نوح و خاندان ابراهیم و خاندان عمران را بر جهانیان برتری داد. در حالی که برخی از فرزندزادگان برخی دیگرند و خداوند شنوایی داناست» سوره آل عمران، آیه ۳۳ ـ ۳۴</ref>، علاوه بر اینکه برخی از [[اقوام]] بعدی از [[قدرت]]، [[عظمت]] و [[شکوه]] مادی بیشتری برخوردار بودند، ولی به سبب [[کفر]] و [[شرک]] و طغیانگری نابود شدند: {{متن قرآن|أَوَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَيَنْظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الَّذِينَ كَانُوا مِنْ قَبْلِهِمْ كَانُوا هُمْ أَشَدَّ مِنْهُمْ قُوَّةً وَآثَارًا فِي الْأَرْضِ فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بِذُنُوبِهِمْ وَمَا كَانَ لَهُمْ مِنَ اللَّهِ مِنْ وَاقٍ}}<ref>«آيا در زمين سير نمى كنند تا بنگرند كه عاقبت پيشينيانشان چگونه بوده است؟ توانايى آنها و آثارى كه در روى زمين پديد آورده بودند از اينان بيش بود. و خدا آنها را به كيفر كفرشان فرو گرفت و از قهر خداوندشان نگهدارندهاى نبود.» سوره غافر، آیه ۲۱.</ref> | #هیچ تلازمی بین [[پیشرفت]] مادی و [[دینی]] وجود ندارد زیرا اولاً [[بی‌نیازی]] زمینۀ طغیانگری را فراهم می‌کند: «کَلاَّ إِنَّ الإِنسَانَ لَیَطْغَی أَن رَّآهُ اسْتَغْنَی»<ref>«حاشا؛ انسان سرکشی می‌ورزد،چون خود را بی‌نیاز بیند.به یقین بازگشت به سوی پروردگار توست»؛ سوره علق، آیه: ۶- ۸.</ref>؛ ثانیاً از همان ابتدا [[عقاید]] [[توحیدی]] وجود داشته ولی بعدها به سبب عوامل گوناگون [[عقاید]] شرک‌آلود پدید آمدند؛ {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَى آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِينَ ذُرِّيَّةً بَعْضُهَا مِنْ بَعْضٍ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ}}<ref>«خداوند، آدم، نوح و خاندان ابراهیم و خاندان عمران را بر جهانیان برتری داد. در حالی که برخی از فرزندزادگان برخی دیگرند و خداوند شنوایی داناست» سوره آل عمران، آیه ۳۳ ـ ۳۴</ref>، علاوه بر اینکه برخی از [[اقوام]] بعدی از [[قدرت]]، [[عظمت]] و [[شکوه]] مادی بیشتری برخوردار بودند، ولی به سبب [[کفر]] و [[شرک]] و طغیانگری نابود شدند: {{متن قرآن|أَوَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَيَنْظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الَّذِينَ كَانُوا مِنْ قَبْلِهِمْ كَانُوا هُمْ أَشَدَّ مِنْهُمْ قُوَّةً وَآثَارًا فِي الْأَرْضِ فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بِذُنُوبِهِمْ وَمَا كَانَ لَهُمْ مِنَ اللَّهِ مِنْ وَاقٍ}}<ref>«آيا در زمين سير نمى كنند تا بنگرند كه عاقبت پيشينيانشان چگونه بوده است؟ توانايى آنها و آثارى كه در روى زمين پديد آورده بودند از اينان بيش بود. و خدا آنها را به كيفر كفرشان فرو گرفت و از قهر خداوندشان نگهدارندهاى نبود.» سوره غافر، آیه ۲۱.</ref> | ||
#همچنین اینکه انسان‌های دارای اندیشه‌های متعالی، حتماً آن را حفظ می‌کنند حتمیت ندارد، چه اینکه برخی از افراد موحد، از مسیر [[توحید]] خارج شده و [[مشرک]] شدند<ref>ر.ک: اسدی، علی، دائرةالمعارف قرآن کریم؛ ج۱۳، ص ۲۵۳- ۲۶۲.</ref>. | #همچنین اینکه انسان‌های دارای اندیشه‌های متعالی، حتماً آن را حفظ می‌کنند حتمیت ندارد، چه اینکه برخی از افراد موحد، از مسیر [[توحید]] خارج شده و [[مشرک]] شدند<ref>ر.ک: اسدی، علی، دائرةالمعارف قرآن کریم؛ ج۱۳، ص ۲۵۳- ۲۶۲.</ref>. | ||
======نظریه تکاملی====== | ======نظریه تکاملی====== | ||
*اگوست کنت [[معتقد]] است یگانه [[معرفت]] معتبر، [[دانش]] حسی و مبتنی بر روش‌های تجربی است. [[منشأ دین]] [[جهل]] [[انسان]] نسبت به [[دانش]] تجربی و روش‌های آن است. سیر تکاملی و تدریجی [[تاریخ]] [[فکر]] و [[فرهنگ]] بشری، سه دوره دارد: | *اگوست کنت [[معتقد]] است یگانه [[معرفت]] معتبر، [[دانش]] حسی و مبتنی بر روش‌های تجربی است. [[منشأ دین]] [[جهل]] [[انسان]] نسبت به [[دانش]] تجربی و روش‌های آن است. سیر تکاملی و تدریجی [[تاریخ]] [[فکر]] و [[فرهنگ]] بشری، سه دوره دارد: | ||