امام مهدی: تفاوت میان نسخه‌ها

 

==مقدمه==

*همنام [[پیامبر اسلام]]{{صل}} و واپسین تن از [[چهارده معصوم]] است. به سال ۲۵۵ ه. در سامراء زاده شد. [[پدر]] ارجمندش [[حسن بن علی]]{{ع}}- [[امام یازدهم]]- و مادرش [[نرجس]] است. از [[القاب]] مشهور آن [[امام همام]]{{ع}} است: [[حجت]]، [[مهدی]]، [[خلف صالح]]، [[قائم]] [[منتظَر]] و [[صاحب الزمان]]. [[کنیه]] مبارکش [[ابوالقاسم]] است<ref>اعیان الشیعة، ۲/ ۴۴.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 126.</ref>.

==[[فضائل]] و [[مناقب]]==

*بنابر بیان صریح [[قرآن]]، [[صالح‌ترین]] [[بندگان خدا]]، [[وارث زمین]] خواهند شد<ref>انبیاء، ۲۱.</ref> و [[حضرت مهدی]]{{ع}} مصداق اتم [[صالحان]] در [[آخرالزمان]] است. از آن رو که کسان کم شماری [[توفیق]] یافته‌اند به حضور او رسند، ویژگی‌های شخصی و فضیلت‌هایش را باید در [[روایات]] [[پدران]] پاکش پی جست. [[امام باقر]]{{ع}} فرموده است: "نُه تن از فرزندان‌ [[حسین بن علی]] امام‌اند و واپسین تن، [[برتر]] از دیگران است"<ref>دلائل الامامة، ۴۵۳.</ref>. مراد این [[روایت]] از [[برتری]]، نه [[برتری]] در [[مقام ولایت]] است؛ بلکه مراد این است که امام مهدی{{ع}}، کوشش‌ها و آرمان‌های دیگر [[امامان]]{{عم}} را به بار می‌نشاند و اثر [[اسلام]] را بر [[جامعه انسانی]] [[آشکار]] می‌سازد<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 127.</ref>.

*اینکه [[مهدی موعود]]{{ع}} از [[نسل]] [[پیامبر]]{{صل}} است، در [[اخبار]] [[متواتر]] [[شیعه]] و [[سنی]] تأیید شده است<ref>زندگی حضرت صاحب الزمان‌، ۱۷۱.</ref>. در روایتی آمده است که [[پیامبر]]{{صل}} فرمود: "[[مهدی]] از [[فرزندان]] من است. او همنام من است و کنیه‌اش همچون [[کنیه]] من است"<ref>دعائم الاسلام‌، ۲/ ۱۸۸.</ref>. همچنین در روایتی از [[امام رضا]]{{ع}} آمده است: "یکی از نشانه‌های [[قائم]] این است که سن او بسیار، ولی [[جوان]] است. هر کس او را می‌بیند، می‌پندارد [[چهل]] ساله یا جوان‌تر است و تا هنگام [[رحلت]] از [[دنیا]]، اثری از [[پیری]] در او [[آشکار]] نمی‌گردد"<ref>اثبات الهداة، ۷/ ۳۹۸.</ref>. نیز [[امیرمؤمنان]]{{ع}} می‌فرماید: "او دو خال بر چهره دارد. یکی از آنها شبیه خال [[پیامبر]]{{صل}} است. چون [[پرچم قیام]] او افراشته شود، میان [[مشرق]] و [[مغرب]] را روشن می‌کند و آن گاه که دستِ مهر بر سر [[بندگان خدا]] نهد، قلبشان همچون پاره آهن محکم می‌شود و هر کس نیروی [[چهل]] تن پیدا می‌کند"<ref>همان، ۴۰۰.</ref> و [[امام باقر]]{{ع}} می‌فرماید: "[[مهدی]]، [[جوانی]] میان قامت و خوشرو... است. درخشندگی صورتش بر سیاهی [[محاسن]] او [[غلبه]] دارد. [[خداوند]] [[بلا]] را به واسطه او از [[شیعیان]] و کسانش دفع می‌کند"<ref>همان، ۴۱۴- ۳۴۴.</ref>. در [[روایات]] فراوانی آمده است که [[رفتار]] و [[خُلق و خوی]] او همانند [[پیامبر]]{{صل}} و [[امامان]] پیشین{{ع}} است<ref>نهج البلاغه‌، خ ۱۵۰ و....</ref> هنگامی که [[ظهور]] می‌کند، بیش‌تر [[احکام دین]] [[خدا]] بر [[زمین]] مانده است؛ ولی از گذر [[مجاهدت]] و [[برکت]] او، [[کتاب خدا]] و [[سنت پیامبر]]{{صل}} زنده می‌شود<ref>نهج البلاغه‌، خ ۱۳۸.</ref>. امام مهدی{{ع}} [[اعلم]] زمان خود است؛ چنان که [[حضرت علی]]{{ع}} در [[وصف]] او فرموده است: "[[زره]] [[دانش]] بر تن دارد و... همواره در پی [[حکمت]] است"<ref>نهج البلاغه‌، خ ۱۸۲.</ref>. از [[فضیلت‌های امام مهدی]]{{ع}} آن است که ویژگی‌های هفت [[پیامبر]]{{ع}} را همراه دارد: از [[آدم]] و [[نوح]]{{ع}} [[طول عمر]] را به [[ارث]] برده است و از [[ابراهیم]]{{ع}}، ولادت پنهانی و کناره‌گیری از [[مردمان]] را و از [[موسی]]{{ع}}، [[خوف]] و [[غیبت]] را و از [[عیسی]]{{ع}}، [[اختلاف مردم]] درباره شخصیت و تولدش را و از ایوب{{ع}} فَرَج بعد از شدت را و از [[محمد]]{{صل}} [[قیام]] به [[شمشیر]] را<ref>کمال الدین و تمام النعمة، ۵۷۷.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 127.</ref>.

==[[امامت]]==

*[[حضرت مهدی]]{{ع}} در پنج سالگی [[امامت]] [[مسلمانان]] را بر عهده گرفت. روایاتِ [[امامت]] آن [[امام همام]]{{ع}} در حد [[تواتر]] است و از دیگر [[امامان]] بیش‌تر است. این بدان سبب است که در این باره، هم از [[پیامبر]]{{صل}} و [[حضرت]] [[فاطمه]]{{س}} روایاتی در دست است و هم از یازده [[امام]] [[معصوم]]{{ع}}<ref>بحارالانوار، ۵۱/ ۱۶۲- ۶۵؛ کمال الدین‌، ۶۰۶- ۴۸۲.</ref>. برای نمونه از [[جابر بن عبدالله انصاری]] [[نقل]] است که [[پیامبر]]{{صل}} فرمود: "پس از [[حسن بن علی]] الزکی، [[فرزند]] او- [[قائم]] به [[حق]] و [[مهدی امت من]]- [[جانشین]] [[پدر]] می‌شود. [[مهدی]]، همان است که [[زمین]] را پر از [[عدل و داد]] می‌کند؛ همان سان که پیش از آن پر از [[ظلم و جور]] می‌شود"<ref>کمال الدین‌، ۴۸۶.</ref>. در روایتی دیگر آمده است که چهل نفر از [[شیعیان]] خاص [[امام حسن عسکری]]{{ع}} به محضرش رسیدند و درباره [[جانشین]] او پرسیدند. [[امام حسن]]{{ع}} [[فرزند]] خویش، [[حضرت مهدی]]{{ع}} را به دست نشان داد و فرمود: "این است [[امام]] شما پس از من و خلیفه‌ام در میان شما. از او [[فرمان]] برید و به [[تفرقه]] نیفتید که [[دین]] خود را از [[کف]] می‌دهید و هلاک می‌شوید"<ref>الغیبة، ۳۵۷.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 128.</ref>.

==روزگار پیش از [[امامت]]==

*[[حکومت عباسی]] از روزگار [[امامت]] [[حضرت موسی بن جعفر]]{{ع}} بر [[خشونت]] و خودکامگی و [[ستمکاری]] خویش افزود. [[عباسیان]]، [[امامان معصوم]]{{عم}} و پیروانشان را به زندان می‌انداختند، [[تبعید]] می‌کردند و به [[قتل]] می‌رساندند و از این رهگذر در پی آن بودند که [[مانع]] نشر [[آیین]] [[تشیع]] شوند و پایگاه‌های مردمی [[امامان]]{{عم}} را از میان بردارند. این [[سیاست]]، [[امامان معصوم]]{{عم}} را بر آن داشت تا فعالیت‌های خویش را [[پنهان]] سازند و [[تعالیم]]، فرمان‌ها و توصیه‌های خویش را محتاطانه به واسطه مأمورانی ویژه به [[مردم]] برسانند. از آن سو،[[ اخبار متواتر]] [[گواهی]] می‌داد که واپسین [[وصی]] [[رسول خدا]]{{صل}} [[منجی]] عالم است و حکومت‌های [[جور]] را از [[زمین]] برمی‌دارد<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 128.</ref>.

این [[اخبار]] [[عباسیان]] را به [[ترس]] و [[اضطراب]] انداخته بود؛ به حدی که [[مصلحت]] در آن دیدند که [[امام حسن عسکری]]{{ع}} را در جایی زیر [[مراقبت]] گیرند تا ببینند آیا [[خدا]] فرزندی بدو می‌دهد یا نه. حتی وقتی آن [[امام همام]]{{ع}} از [[دنیا]] [[رحلت]] کرد، همسرش [[نرجس خاتون]] را دو سال زیر نظر داشتند؛ هر چند به مقصود خویش نرسیدند<ref>پیشوایان ما، ۲۸۷.</ref>. از این رو، [[زندگی امام مهدی]]{{ع}} تا هنگام [[امامت]] همواره در خفا بود و جز چند نفر کسی از ایشان خبر نداشت<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 128.</ref>.

==روزگار [[امامت]]==

*[[حضرت مهدی]]{{ع}} به سال ۲۶۰ ه. [[امامت]] را بر عهده گرفت و تا امروز [[امامت]] آن [[امام همام]]{{ع}} برقرار است. شرایط نامناسب [[جامعه]] [[مسلمانان]] و فشار [[حکومت]] موجب شد تا [[حضرت مهدی]]{{ع}} از همان آغاز از نظرها [[پنهان]] گردد.

آن [[حضرت]] [[دو غیبت]] داشته است:

#'''[[غیبت صغری]]:''' از سال ۲۶۰ آغاز شد و تا ۳۲۹ ه. ادامه داشت. [[امام]]{{ع}} در این مدت از طریق [[نواب خاص]] با [[مردم]] در ارتباط بود. [[نواب خاص]] عبارت‌اند: [[عثمان بن سعید]]، [[محمد بن عثمان]]، [[حسین بن روح نوبختی]]، [[علی بن محمد سَمَری]].

#'''[[غیبت کبری]]:''' از سال ۳۲۹ ه. آغاز گشت و هنوز پایان نیافته است. امام مهدی{{ع}} در [[روزگار غیبت]] کبری، [[نایب خاص]] ندارد و [[مردم]] می‌توانند مشکلات و مسائل [[دینی]] خود را از طریق [[فقیهان]] جامع الشرائط و در رأس آنان [[ولی فقیه]]، رفع نمایند<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 129.</ref>.

==[[علت غیبت]]==

*[[ترس]] [[حکومت عباسی]] از [[امامان معصوم]]{{عم}} موجب گشت تا همواره آنان را در [[مراقبت]] گیرند و حتی سه [[امام]] [[معصوم]]{{ع}}- [[امام نهم]]، دهم و یازدهم- را در سامراء نگاه دارند و مدتی بعد آنان را به [[شهادت]] رسانند. [[مردم]] نیز آماده [[دفاع]] از [[امامان]]{{عم}} نبودند. این نشان می‌دهد که اگر [[عباسیان]] به امام مهدی{{ع}} دست می‌یافتند، [[جان]] ایشان به خطر می‌افتاد. بنابر [[قاعده لطف]] [[مصلحت]] [[الهی]] بر آن گشت تا واپسین [[جانشین پیامبر]]{{صل}} از دیدگان [[غایب]] شود و [[مسلمانان]] از [[فیض]] وجود او [[محروم]] نگردند و [[حجت خدا]] همچنان برقرار مانَد. بنابر [[روایات معتبر]] و قطعی، [[احکام]] و [[تعالیم]] [[اسلام]] و نیز [[عدالت]]- که [[بشر]] در سایه آن به [[سعادت]] می‌رسد- تنها به دست [[مبارک]] [[امام دوازدهم]]{{ع}} به صورت کامل [[اجرا]] می‌شود و تحقق می‌پذیرد. این وعده‌ای آسمانی است و تا برآورده نشود- بنابر [[مصلحت]] و [[حکمت الهی]]- از [[دنیا]] نخواهد رفت. [[آمادگی مردم]] [[جهان]] برای پذیرفتن [[حکومت الهی]]، از شرطهای بنیادی [[ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} است<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 129.</ref>.