←مقدمه
جز (جایگزینی متن - '''']]؛' به '''']]') |
(←مقدمه) |
||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
*واژه شهروندی در [[ادبیات]] امروز دو مفهوم را به ذهن متبادر می‌کند. نخست شهروندی به مفهوم [[حقوق شهروندی]]، که ناظر بر روابط [[دولت]] و [[مردم]] است؛ دوم شهروندی به‌معنای شهرنشینی از دیدگاه مسائل شهری که موضوع این مدخل است<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 516.</ref>. | *واژه شهروندی در [[ادبیات]] امروز دو مفهوم را به ذهن متبادر می‌کند. نخست شهروندی به مفهوم [[حقوق شهروندی]]، که ناظر بر روابط [[دولت]] و [[مردم]] است؛ دوم شهروندی به‌معنای شهرنشینی از دیدگاه مسائل شهری که موضوع این مدخل است<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 516.</ref>. | ||
*[[زندگی]] شهری گرچه محصول [[تفکر]] و [[اندیشه]] معاصر است، اما مناسباتی را می‌طلبد که در [[فرهنگ دینی]] به آن‌ها توجه می‌شود. شهرنشینان هنگامی که به [[حقوق]] یکدیگر [[احترام]] بگذارند و به مسئولیت‌های خویش در قبال شهر و اجتماع عمل کنند و به رتبه "شهروند" ارتقا می‌یابند. شهروندی در واقع معرف روابط [[مردم]] شهر، [[حقوق]] و [[تکالیف]] آنان در برابر یکدیگر و اصول و [[هدف‌ها]] و [[وظایف]] و روش انجام آن‌هاست. شهروندان در [[زندگی اجتماعی]] شهری، داوطلبانه امکانات خود را در جهت کمک به [[پیشرفت]] و بهبود امور به‌کار می‌گیرند. شهروندان فعال با توجه به تخصص و استعداد خود در سازمان‌ها و کمیته‌های گوناگون و سازمان‌های غیر دولتی عضویت دارند و فعالیت می‌کنند. شرکت در نشست‌ها و اجتماعات شهری، حضور در محکمه‌های عمومی، هیئت منصفه یا هیئت‌های [[حل اختلاف]]، مشارکت در پروژه‌های [[اجتماعی]] برای [[پیشرفت]] [[جامعه]] و هم‌چنین یافتن مشکلات و راه‌حل آن‌ها بسیار سودمند خواهد بود. صاحب‌نظران بر این عقیده‌اند که اجتماعات محلی و نهادهای مردم‌محور می‌توانند با ارائه رفتارهای جدید و نهادینه ساختن آن‌ها در [[جوامع]]، نقش مؤثری در ایجاد و بازتولید مفهوم شهروندی ایفا کنند. آنچه مسلم است، [[قوانین]] و [[فضایل]] رفتاری موجود در نهاد [[دین]]، می‌تواند منبعی برای استخراج و تدوین تعاریف، [[قوانین]] و روش‌های شهروندی باشد. [[امام علی]] {{ع}} در ارتباط با [[زندگی اجتماعی]] و تعامل فرد و [[جامعه]] می‌فرماید: با [[مردم]] چنان زی که در مرگت بگریند و در بودنت به سراغت آیند و با تو انس گیرند<ref>نهج البلاغه، حکمت ۹</ref>. در [[فرهنگ دینی]]، روابط شهروندان بر اساس [[اخلاق]] فردی برقرار می‌شود. ارتقای سطح [[اخلاق]] در روابط شهروندی نه تنها عامل [[قانون]] را به حاشیه می‌کشاند، بلکه هزینه‌های [[دولت]] را نیز در موارد [[امنیتی]] کاهش می‌دهد<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 516-517.</ref>. | *[[زندگی]] شهری گرچه محصول [[تفکر]] و [[اندیشه]] معاصر است، اما مناسباتی را می‌طلبد که در [[فرهنگ دینی]] به آن‌ها توجه می‌شود. شهرنشینان هنگامی که به [[حقوق]] یکدیگر [[احترام]] بگذارند و به مسئولیت‌های خویش در قبال شهر و اجتماع عمل کنند و به رتبه "شهروند" ارتقا می‌یابند. شهروندی در واقع معرف روابط [[مردم]] شهر، [[حقوق]] و [[تکالیف]] آنان در برابر یکدیگر و اصول و [[هدف‌ها]] و [[وظایف]] و روش انجام آن‌هاست. شهروندان در [[زندگی اجتماعی]] شهری، داوطلبانه امکانات خود را در جهت کمک به [[پیشرفت]] و بهبود امور به‌کار می‌گیرند. شهروندان فعال با توجه به تخصص و استعداد خود در سازمان‌ها و کمیته‌های گوناگون و سازمان‌های غیر دولتی عضویت دارند و فعالیت می‌کنند. شرکت در نشست‌ها و اجتماعات شهری، حضور در محکمه‌های عمومی، هیئت منصفه یا هیئت‌های [[حل اختلاف]]، مشارکت در پروژه‌های [[اجتماعی]] برای [[پیشرفت]] [[جامعه]] و هم‌چنین یافتن مشکلات و راه‌حل آن‌ها بسیار سودمند خواهد بود. صاحب‌نظران بر این عقیده‌اند که اجتماعات محلی و نهادهای مردم‌محور می‌توانند با ارائه رفتارهای جدید و نهادینه ساختن آن‌ها در [[جوامع]]، نقش مؤثری در ایجاد و بازتولید مفهوم شهروندی ایفا کنند. آنچه مسلم است، [[قوانین]] و [[فضایل]] رفتاری موجود در نهاد [[دین]]، می‌تواند منبعی برای استخراج و تدوین تعاریف، [[قوانین]] و روش‌های شهروندی باشد. [[امام علی]] {{ع}} در ارتباط با [[زندگی اجتماعی]] و تعامل فرد و [[جامعه]] می‌فرماید: با [[مردم]] چنان زی که در مرگت بگریند و در بودنت به سراغت آیند و با تو انس گیرند<ref>{{متن حدیث|خَالِطُوا النَّاسَ مُخَالَطَةً إِنْ مِتُّمْ مَعَهَا بَكَوْا عَلَيْكُمْ، وَ إِنْ عِشْتُمْ حَنُّوا إِلَيْكُمْ}}؛ نهج البلاغه، حکمت ۹</ref>. در [[فرهنگ دینی]]، روابط شهروندان بر اساس [[اخلاق]] فردی برقرار می‌شود. ارتقای سطح [[اخلاق]] در روابط شهروندی نه تنها عامل [[قانون]] را به حاشیه می‌کشاند، بلکه هزینه‌های [[دولت]] را نیز در موارد [[امنیتی]] کاهش می‌دهد<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 516-517.</ref>. | ||
==نمونه‌هایی از [[قوانین اجتماعی در نهج البلاغه]]== | ==نمونه‌هایی از [[قوانین اجتماعی در نهج البلاغه]]== | ||