←پرسشهای وابسته
(←مقدمه) |
|||
خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
*در [[احادیث]] [[معصومین]] {{ع}} به [[آداب]] مخصوصی برای خواب اشاره شده است. از جمله آنها موارد زیر است: | *در [[احادیث]] [[معصومین]] {{ع}} به [[آداب]] مخصوصی برای خواب اشاره شده است. از جمله آنها موارد زیر است: | ||
وضو و [[طهارت]] پیش از خواب، [[محاسبه]] [[نفس]]، خواندن برخی سورهها مانند [[توحید]] و [[یس]] و تکاثر، پرهیز از خواب بین طلوعین ([[طلوع فجر]] و طلوع [[آفتاب]]) و نیز بعد از عصر و بین [[مغرب]] و عشاء، سفارش به خواب قیلوله (قبل از ظهر) که باعث [[شادابی]] و تقویت حافظه میشود، سفارش به خوابیدن بر پشت و دست راست و پرهیز از خوابیدن به روی و دست چپ<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 375.</ref>. | وضو و [[طهارت]] پیش از خواب، [[محاسبه]] [[نفس]]، خواندن برخی سورهها مانند [[توحید]] و [[یس]] و تکاثر، پرهیز از خواب بین طلوعین ([[طلوع فجر]] و طلوع [[آفتاب]]) و نیز بعد از عصر و بین [[مغرب]] و عشاء، سفارش به خواب قیلوله (قبل از ظهر) که باعث [[شادابی]] و تقویت حافظه میشود، سفارش به خوابیدن بر پشت و دست راست و پرهیز از خوابیدن به روی و دست چپ<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 375.</ref>. | ||
==خواب در فرهنگنامه پیامبر در قرآن کریم ج۱== | |||
منظور از این مدخل آیاتی است که [[خداوند]] به [[پیامبر]] [[دستور]] [[بیداری]] قسمتی از شب را برای [[عبادت]] وتهجد میدهد و یا آیاتی که رؤیاهای [[پیامبر]] را صادق میداند که تحقق پیدا میکند. | |||
#{{متن قرآن|ِ يَا أَيُّهَا الْمُزَّمِّلُ}}<ref>«ای جامه بر خویش پیچیده» سوره مزمل، آیه ۱.</ref> * {{متن قرآن|قُمِ اللَّيْلَ إِلَّا قَلِيلًا * نِصْفَهُ أَوِ انْقُصْ مِنْهُ قَلِيلًا * أَوْ زِدْ عَلَيْهِ وَرَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِيلًا}}<ref>«شب را- جز اندکی- بپای خیز * نیمیاز آن را یا اندکی از آن (نیمه) را کم کن! * یا (اندکی) بر آن بیفزای و قرآن را آرام و روشن بخوان» سوره مزمل، آیه ۲-۴.</ref> | |||
#{{متن قرآن|إِنَّ رَبَّكَ يَعْلَمُ أَنَّكَ تَقُومُ أَدْنَى مِنْ ثُلُثَيِ اللَّيْلِ وَنِصْفَهُ وَثُلُثَهُ وَطَائِفَةٌ مِنَ الَّذِينَ مَعَكَ وَاللَّهُ يُقَدِّرُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ عَلِمَ أَنْ لَنْ تُحْصُوهُ فَتَابَ عَلَيْكُمْ فَاقْرَءُوا مَا تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ عَلِمَ أَنْ سَيَكُونُ مِنْكُمْ مَرْضَى وَآخَرُونَ يَضْرِبُونَ فِي الْأَرْضِ يَبْتَغُونَ مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَآخَرُونَ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَاقْرَءُوا مَا تَيَسَّرَ مِنْهُ وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ وَأَقْرِضُوا اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا وَمَا تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِكُمْ مِنْ خَيْرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ اللَّهِ هُوَ خَيْرًا وَأَعْظَمَ أَجْرًا وَاسْتَغْفِرُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ}}<ref>«بیگمان پروردگارت میداند که تو و دستهای از کسانی که با تواند نزدیک به دو سوم شب و نیمه آن و یک سوم آن برمیخیزید؛ و خداوند شب و روز را اندازه میدارد، او معلوم داشت که شما هرگز آن را نمیتوانید شمار کرد پس از شما در گذشت؛ اکنون آنچه میسّر است از قرآن» سوره مزمل، آیه ۲۰.</ref> | |||
#{{متن قرآن|ِ وَلَكِنَّ اللَّهَ سَلَّمَ إِنَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ}}<ref>«(یاد کن) آنگاه را که خداوند آنان را به تو در خوابت «اندک» نشان داد و اگر آنان را «بسیار» نشان داده بود سست میشدید و در کار (جنگ) اختلاف مییافتید ولی خداوند (شما را) در امان داشت که او به اندیشهها داناست» سوره انفال، آیه ۴۳.</ref> | |||
#{{متن قرآن|وَإِذْ قُلْنَا لَكَ إِنَّ رَبَّكَ أَحَاطَ بِالنَّاسِ وَمَا جَعَلْنَا الرُّؤْيَا الَّتِي أَرَيْنَاكَ إِلَّا فِتْنَةً لِلنَّاسِ وَالشَّجَرَةَ الْمَلْعُونَةَ فِي الْقُرْآنِ وَنُخَوِّفُهُمْ فَمَا يَزِيدُهُمْ إِلَّا طُغْيَانًا كَبِيرًا}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را که با تو گفتیم: پروردگارت به مردم چیرگی دارد و خوابی که ما به تو نمایاندیم و درخت لعنت شده در قرآن را جز برای آزمون مردم قرار ندادیم و آنان را بیم میدهیم اما جز سرکشی بزرگ، به آنان نمیافزاید» سوره اسراء، آیه ۶۰.</ref> | |||
#{{متن قرآن|ْلَقَدْ صَدَقَ اللٰهُ رَسُولَهُ الرؤْیٰا بِالْحَق لَتَدْخُلُن الْمَسْجِدَ الْحَرٰامَ إِنْ شٰاءَ اللٰهُ آمِنِینَ مُحَلقِینَ رُؤُسَکمْ وَمُقَصِّرِينَ لَا تَخَافُونَ فَعَلِمَ مَا لَمْ تَعْلَمُوا فَجَعَلَ مِنْ دُونِ ذَلِكَ فَتْحًا قَرِيبًا}}<ref>«خداوند، به حق رؤیای پیامبرش را راست گردانیده است؛ شما اگر خداوند بخواهد با ایمنی، در حالی که سرهای خود را تراشیده و موها را کوتاه کردهاید، بیآنکه بهراسید به مسجد الحرام وارد میشوید بنابراین او چیزی را میدانست که شما نمیدانید، از این رو پیش از آن پ» سوره فتح، آیه ۲۷.</ref> | |||
'''نتیجه''': در این [[آیات]] این محورها مطرح گردیده است: | |||
#بیدار شدن از [[خواب]] در [[دل]] شب برای [[تهجد]] وقرائت [[قرآن]]، توصیه [[خداوند]] به [[پیامبر]]: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الْمُزَّمِّلُ... قُمِ اللَّيْلَ إِلَّا قَلِيلًا...وَرَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِيلًا}}<ref>«ای جامه بر خویش پیچیده» سوره مزمل، آیه ۱-۴.</ref>.... | |||
# [[آگاهی]] [[خداوند]] از [[بیداری]] [[پیامبر]] از [[خواب]] [[شب]] برای [[تهجد]] و [[شب زنده داری]]: {{متن قرآن|إِنَّ رَبَّكَ يَعْلَمُ أَنَّكَ تَقُومُ أَدْنَى مِنْ ثُلُثَيِ اللَّيْلِ وَنِصْفَهُ وَثُلُثَهُ}}<ref>«بیگمان پروردگارت میداند که تو و دستهای از کسانی که با تواند نزدیک به دو سوم شب و نیمه آن و یک سوم آن برمیخیزید؛ و خداوند شب و روز را اندازه میدارد، او معلوم داشت که شما هرگز آن را نمیتوانید شمار کرد پس از شما در گذشت؛ اکنون آنچه میسّر است از قرآن» سوره مزمل، آیه ۲۰.</ref> | |||
#رؤیای [[پیامبر]] در باره تعداد افراد [[دشمن]] [[اطمینان]] بخش و [[آرامش]] آفرین، برای قلبهای [[رزمندگان]]، در [[جنگ بدر]]: {{متن قرآن|إِذْ يُرِيكَهُمُ اللَّهُ فِي مَنَامِكَ قَلِيلًا وَلَوْ أَرَاكَهُمْ كَثِيرًا لَفَشِلْتُمْ وَلَتَنَازَعْتُمْ فِي الْأَمْرِ}}<ref>«(یاد کن) آنگاه را که خداوند آنان را به تو در خوابت «اندک» نشان داد و اگر آنان را «بسیار» نشان داده بود سست میشدید و در کار (جنگ) اختلاف مییافتید ولی خداوند (شما را) در امان داشت که او به اندیشهها داناست» سوره انفال، آیه ۴۳.</ref> | |||
# [[حقیقت]] نمایانده شده در [[رؤیا]] بر [[پیامبر]] [[وسیله]] [[آزمایش]] [[مردم]]: {{متن قرآن|وَمَا جَعَلْنَا الرُّؤْيَا الَّتِي أَرَيْنَاكَ إِلَّا فِتْنَةً لِلنَّاسِ}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را که با تو گفتیم: پروردگارت به مردم چیرگی دارد و خوابی که ما به تو نمایاندیم و درخت لعنت شده در قرآن را جز برای آزمون مردم قرار ندادیم و آنان را بیم میدهیم اما جز سرکشی بزرگ، به آنان نمیافزاید» سوره اسراء، آیه ۶۰.</ref> | |||
# [[رؤیای صادقه]] [[پیامبر]] باعث [[آگاهی]] [[مسلمانان]] از ورود به [[مسجد الحرام]] با [[امنیت]] و اجرای [[اعمال]] [[حج]]: {{متن قرآن|لَقَدْ صَدَقَ اللَّهُ رَسُولَهُ الرُّؤْيَا بِالْحَقِّ لَتَدْخُلُنَّ الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ إِنْ شَاءَ اللَّهُ آمِنِينَ}}<ref>«خداوند، به حق رؤیای پیامبرش را راست گردانیده است؛ شما اگر خداوند بخواهد با ایمنی، در حالی که سرهای خود را تراشیده و موها را کوتاه کردهاید، بیآنکه بهراسید به مسجد الحرام وارد میشوید بنابراین او چیزی را میدانست که شما نمیدانید، از این رو پیش از آن پ» سوره فتح، آیه ۲۷.</ref><ref>[[محمد جعفر سعیدیانفر|سعیدیانفر، محمد جعفر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی، سید محمد علی]]، [[فرهنگنامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|فرهنگنامه پیامبر در قرآن کریم]]، ج۱، ص ۴۹۹.</ref>. | |||
== پرسشهای وابسته == | == پرسشهای وابسته == |