←امامت و ولایت
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۴۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = امام کاظم | |||
| عنوان مدخل = امام کاظم | |||
| مداخل مرتبط = [[امام کاظم در کلام اسلامی]] - [[امام کاظم در تاریخ اسلامی]] - [[امام کاظم در معارف و سیره رضوی]] - [[امام کاظم در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]] - [[امام کاظم از دیدگاه اهل سنت]] | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
'''امام کاظم {{ع}}''' بیستم دی‌الحجه و به قولی هفتم صفر سال ۱۲۸ هجری به دنیا آمد. پدرش [[امام صادق]] {{ع}} و مادرش "حُمَیدَه" بود. [[امام رضا]] (ع)، [[فاطمه معصومه]] (س) و "احمد بن موسی شاهچراغ" از فرزندان او هستند. "ابوابراهیم"، "ابوالحسن" و "ابوعلی" از کنیه‌ها و "کاظم" و "باب‌الحوائج" از [[القاب]] این امام است. [[امامت امام کاظم|امامت او]] ۳۵ سال به‌طول کشید و با خلفای عباسی ـ همچون: "هارون الرشید" ـ معاصر بود. امام کاظم {{ع}} علاوه بر انجام [[وظایف امامت]] و [[رهبری]] مستقیم پیروان خود به روش‌های ممکن، فعالیت‌هایی در زمینه‌های [[فرهنگی]] و [[فکری]] و [[مبارزه با حکومت]] داشت. امام پس از چهار سال [[زندان]] در ۲۵ رجب سال ۱۸۳ هجری در زندان "سندی بن شاهک" (وابسته به هارون الرشید) به [[شهادت]] رسید. | |||
==[[ | == مقدمه == | ||
[[امام]] ابوالحسن، [[موسی بن جعفر]]{{ع}} ملقّب به کاظم، [[صابر]]، عبد صالح، [[سید]]<ref>شریف قرشی، باقر، حیاة الامام موسی بن جعفر، ج۱، ص۵۳ - ۵۵.</ref>، در هفتم صفر ۱۲۸ق در [[ابواء]] از توابع [[مدینه]] به [[دنیا]] آمد<ref>مفید، محمد بن محمد، الارشاد فی معرفة حجج‌الله علی العباد، ج۲، ص۲۱۵.</ref>. پدر ایشان [[امام صادق]]{{ع}} و مادر ایشان حمیده<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ج۲، ص۳۲۳؛ اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمة فی معرفة الائمه، ج۳، ص۲.</ref>، از [[بانوان]]، ستوده و [[پاکیزه]] بود<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۴۷۷.</ref>. مقصود از ابوالحسن، [[ابوالحسن الماضی]] و [[ابوالحسن اول]] در روایات [[امام کاظم]]{{ع}} است<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۲۲۶ و ۳۰۸.</ref>. [[امام کاظم]] در بیست سالگی به [[امامت]] رسید. دوره امامت آن حضرت ۳۵ سال بود<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ج۴، ص۳۲۴؛ اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمة فی معرفة الائمه، ج۳، ص۳۰.</ref>.<ref>[[سید عباس رضوی|رضوی، سید عباس]]، [[موسی بن جعفر (مقاله)| مقاله «موسی بن جعفر»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۹ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی ج۹]] ص ۶۱۶؛ [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۱۱۲.</ref> | |||
==[[ | == [[فضائل]] و [[مناقب]] == | ||
{{اصلی|فضائل امام کاظم}} | |||
[[امام کاظم]] {{ع}} همانند پدران [[پاک]] نهادش در [[فضیلت‌های اخلاقی]] و عملی آموزگار و نمونه دیگران بود. منش و [[سلوک]] [[پاک]] او همگان را متأثر می‌ساخت؛ چنان که بنابر [[روایات]]، چون او را در زندان حبس کردند، زندان‌بانان را منقلب ساخت و بدو [[ایمان]] آوردند<ref>مناقب آل ابی طالب، ۴/ ۳۲۲.</ref>. درباره [[دانش]] آن امام همام {{ع}} [[روایت]] کرده‌اند که از همان کودکی شگفتی [[مردم]] را بر می‌انگیخت<ref>اصول کافی، ۲/ ۴۱۸.</ref>. در [[عبادت]] و [[زهد]] از همه [[مردم]] عصر خویش [[برتر]] بود<ref>ارشاد، مفید/ ۲/ ۱۷.</ref> و بدین روی او را [[لقب]] "العبدالصالح" داده بودند و اهل [[مدینه]] "زین‌المجتهدین" اش می‌خواندند<ref>حضرت موسی کاظم، ۱۹.</ref>. از صفات والای [[اخلاقی]] [[امام کاظم]] {{ع}}، [[احسان]] و [[نیکی]] به [[مردم]] بود. [[نیازمندان]] بدو [[حاجت]] می‌بردند و نیاز خویش را از او بر می‌آوردند و "باب‌الحوائج" اش می‌دانستند. [[لقب]] مشهور [[امام]] {{ع}} "کاظم" است به معنای کسی که هنگام [[خشم]]، خویشتنداری می‌کند و [[خشم]] خود را فرو می‌برد و به آسانی از دیگران در می‌گذرد<ref>ینابیع المودة، ۳/ ۱۱۷.</ref>.<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۱۱۳.</ref> | |||
== | == جایگاه و ویژگی‌ها == | ||
به تصریح [[پیامبر اکرم]]{{صل}}<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۳۸۵.</ref> و [[وصیت]] امام صادق{{ع}}، موسی بن جعفر{{ع}} از سوی [[خداوند]] به امامت برگزیده شد<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۲۸۰ - ۲۸۱؛ مفید، محمد بن محمد، الارشاد فی معرفة حجج‌الله علی العباد، ج۲، ص۲۱۶؛ اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمة فی معرفة الائمه، ج۳، ص۹ - ۱۱.</ref>. حضرت از [[کودکی]] بسیار مورد علاقه و توجه امام صادق{{ع}} بود<ref>شریف قرشی، باقر، حیاة الامام موسی بن جعفر، ج۱، ص۵۰.</ref> و ایشان را دری از [[درهای خدا]] و دارنده [[علم]]، [[قضاوت]]، [[فهم]] و [[سخاوت]] و [[معرفت]] به چیزهایی خواند که [[مردم]] در وقت [[اختلاف]] بدان نیاز دارند<ref>صدوق، عیون اخبار، ج۱، ص۲۴.</ref>. همچنین ایشان را [[مرجع]] [[علمی]] مردم معرفی کرد<ref>حمیری، عبدالله بن جعفر، قرب الاسناد، ص۳۳۵.</ref>. | |||
[[امام کاظم]]{{ع}} مورد [[احترام]] بزرگان [[اهل سنت]] بود و آنان گاه برای پاسخ پرسش‌های [[علمی]] خود به حضرت مراجعه می‌کردند<ref>کورانی، علی، الامام الکاظم سید بغداد و حامیها و شفیعها، ص۹۱.</ref>. [[جایگاه معنوی]] و [[اجتماعی]] حضرت چنان بود که طبق نقل، [[هارون عباسی]] خطاب به فرزندش [[مأمون]]، ایشان را برای [[خلافت]] سزاوارتر از خود شمرد و به [[صراحت]] علاقه به [[حکومت]] را از موجبات [[اصرار]] خود بر واگذار نکردن این [[حق الهی]] به حضرت دانست<ref>صدوق، عیون اخبار، ج۱، ص۸۸ - ۸۹.</ref>. | |||
حضرت در میان توده مردم نیز از جایگاه ممتازی برخوردار بود. [[امام]] موسی بن جعفر{{ع}} [[اهل]] [[کرامت]] و اطلاع از [[علوم غیبی]]<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ج۴، ص۲۸۷ - ۲۸۸؛ اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمة فی معرفة الائمه، ج۳، ص۱۳ - ۱۵.</ref> و در [[علم]] و [[دانش]] سرآمد مردم [[روزگار]] خود<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ج۲، ص۳۱۰.</ref> بود؛ چنان‌که در [[کودکی]] نیز به پرسش‌های [[شرعی]] مردم پاسخ می‌داد<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، ج۴۸، ص۱۷۵.</ref>. از ایشان به فقیه‌ترین، [[عابدترین]]، [[پارساترین]] و حافظ‌ترین مردم در مورد [[قرآن]]<ref>مفید، محمد بن محمد، الارشاد فی معرفة حجج‌الله علی العباد، ج۲، ص۲۳۵.</ref>، گشاده دست‌ترین و بزرگوارترین مردم<ref>اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمة فی معرفة الائمه، ج۳، ص۲۰؛ ابن صباغ مالکی، علی بن محمد، الفصول المهمة فی معرفة الأئمه، ج۲، ص۹۴۹ - ۹۵۰.</ref> یاد شده است. آن حضرت بسیار [[حلیم]] و باگذشت و [[صبور]] بود و از این‌رو به «کاظم» شهره شده بود<ref>مفید، محمد بن محمد، الارشاد فی معرفة حجج‌الله علی العباد، ج۲، ص۲۳۵؛ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج‌البلاغه، ج۱۵، ص۲۹۱.</ref> و با [[متانت]] و گذشت، [[مخالفان]] خود را به موافق تبدیل می‌کرد<ref>اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمة فی معرفة الائمه، ج۲، ص۲۰ ـ ۲۲ و ۴۳.</ref>. ایشان{{ع}} [[اهل عبادت]] و [[خشوع]] و [[خضوع]] در برابر [[خدا]] بود<ref>ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج‌البلاغه، ج۱۵، ص۲۹۱؛ قمی، عباس، الانوار البهیة فی تواریخ الحجج الالهیه، ص۱۵۸ و ۱۷۴.</ref>. آن حضرت بخشی از [[اموال]] خود را در [[راه خدا]] [[وقف]] کرد<ref>امام خمینی، البیع، ج۳، ص۱۳۲ - ۱۳۳.</ref>.<ref>[[سید عباس رضوی|رضوی، سید عباس]]، [[موسی بن جعفر (مقاله)| مقاله «موسی بن جعفر»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۹ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی ج۹]] ص ۶۱۶.</ref> | |||
== | == امامت و ولایت == | ||
{{اصلی|امامت امام کاظم}} | |||
[[پیامبر]] درحدیث مشهور [[جابر]] [[انصاری]] با صراحت از [[امامت]] [[حضرت کاظم]] {{ع}} یاد کرده است و نیز [[امام صادق]] {{ع}} آشکارا او را [[امام]] پس از خود می‌خواند<ref>بحارالانوار، ۴۸/ ۱۴.</ref>. [[برتری امام]] کاظم {{ع}} بر [[مردمان]] روزگار خویش نیز دلیلی دیگر بر [[امامت]] او است؛ چنان که [[ابن حجر]] هیثمی از علمای [[سنی]] [[مذهب]] درباره ایشان می‌گوید: "[[موسی کاظم]] در [[علم]] و [[معرفت]] و کمال و [[فضل]] [[وارث]] پدر خویش بود. او از همه کس پارساتر و داناتر و بخشنده‌تر بود"<ref>الصواعق المحرقة، ۲۰۳.</ref>.<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۱۱۳.</ref> | |||
== | == روزگار [[امامت]] == | ||
[[امام]] [[موسی بن جعفر]] {{ع}} سی و پنج سال از سال ۱۴۸ تا ۱۸۳ ه. بر [[مسند]] [[امامت]] جلوس فرمود. خلفای معاصر ایشان جملگی از [[بنی عباس]] بودند: [[منصور دوانیقی]]، [[مهدی عباسی]]، [[هادی عباسی]] و [[هارون الرشید]]. [[امام]] {{ع}} در [[عهد]] [[هارون]] سال‌ها در زندان به سر برد. | |||
فعالیت‌های [[امام کاظم]] {{ع}} را بر دو دسته دانسته‌اند: | |||
{{ | # فعالیت‌های [[علمی]] و [[فکری]] و چاره‌جویی برای رویارویی با [[عقاید]] نادرست و [[بدعت‌ها]] و واپس‌گرایی‌ها. [[امام]] {{ع}} شاگردانی پرورانید تا به واسطه آنان آموزه‌های [[راستین]] [[دینی]] و [[شیعی]] را میان [[مردم]] بگستراند. [[شاگردان]] به محضر [[امام]] بار می‌یافتند و در مجلس ایشان می‌نشستند و چون [[فتوا]] یا [[کلامی]] [[علمی]] می‌شنیدند، می‌نوشتند و ثبت می‌کردند<ref>الانوار البهیة، ۱۶۹ و ۱۷۰.</ref>. | ||
{{ | # فعالیت دیگر [[امام]] {{ع}} [[هدایت]] و نظارت بر پایگاه‌های مردمی و هواخواهان خویش بود. [[امام]] {{ع}} از این گذر می‌کوشید افزون بر حفظ رابطه خویش با [[شیعیان]] و [[هدایت]] آنان، موضع منفی خود در برابر [[حکومت]] را نیز بدانان منتقل کند و در همین مسیر، همواره [[نارضایتی]] خویش از ارباب [[حکومت]] را آشکار می‌ساخت و [[همکاری]] با آنان را [[حرام]] می‌شمرد<ref>وسائل الشیعه، ۱۲/ ۱۴۰.</ref>. | ||
[[مناظره]] سرزنش‌آمیز [[امام]] {{ع}} با [[هارون الرشید]] در [[مرقد مطهر]] [[پیامبر اسلام]] {{صل}} در پیش بزرگان و [[فرماندهان]] کشوری و لشکری را می‌توان از این گونه فعالیت‌ها شمرد<ref>مناقب آل ابی‌طالب، ۴/ ۳۴۵.</ref>. | |||
برخی از مهم‌ترین موضوعات یادکردنی روزگار [[امام کاظم]] {{ع}} عبارت‌اند از: | |||
# برخاستن جنبش‌های انقلابی که [[امام]] {{ع}} برخی از آنها را تأیید می‌کرد؛ همانند جنبش [[شهید فخ]]<ref>مقاتل الطالبیین، ۴۵۲ و ۴۵۳.</ref>. | |||
# سازماندهی [[نظام]] سری رابطان به دست [[امام]] {{ع}} که [[وظیفه]] داشتند ارتباط ایشان را با [[شیعیان]] سامان دهند و فرمان‌های [[مقام امامت]] را بدانان برسانند<ref>پیشوایان ما، ۲۱۴.</ref>. | |||
# پیدایی برخی مسلک‌های [[انحرافی]] و اوجگیری فعالیت‌های [[عقیدتی]] و [[سیاسی]] آنها. برخی از این مسلک‌ها ادعای [[تشیع]] نیز سر می‌دادند؛ ولی به هیچ روی مقبول [[امام]] {{ع}} نبودند. فرقه‌های [[ناووسیه]]، [[اسماعیلیه]]، [[مبارکیه]]، سمطیه و [[فطحیه]] چنین بودند. پدید آمدن این فرقه‌ها در قلمرو [[مکتب]] [[تشیع]] شرایط حساسی را برای [[امام]] {{ع}} پدید آورد که تا آن زمان بی‌سابقه بود. [[امام]] {{ع}} با تدبیری خاص، توانست [[شیعیان]] را از این چالش [[فکری]] و [[عقیدتی]] برهاند و امامتِ مقبول [[آیین اسلام]] را برای آنان نمایان سازد. | |||
# [[سازش‌ناپذیری]] [[امام کاظم]] {{ع}} در برابر [[حکومت]] و کژروی‌های دیگر [[جامعه اسلامی]]، مسئله‌ای را پیش آورد که برای [[امامان]] پیشین پیش نیامده بود. [[امام]] {{ع}} برای مدتی طولانی در زندان حبس شد. | |||
[[حاکمان عباسی]] از [[وجود امام]] {{ع}} بیمناک بودند و هر از چند گاهی ایشان را به زندان می‌انداختند. روزگار حبس [[امام]] {{ع}} در [[عهد]] هارون‌الرشید طولانی‌تر بود و بارها به زندان رفت<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۱۱۳ ـ ۱۱۵.</ref>. | |||
[[راویان حدیث]] و [[شیعیان]] برای استفاده از ایشان گرد آمدند و با وجود شرایط دشوار [[سیاسی]]، [[راویان]]، سخنان ایشان را می‌نوشتند<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، ج۴۸، ص۱۵۳؛ ج۹۱، ص۳۲۰.</ref>. بخش قابل توجهی از مسائل [[فقهی]] در باب‌های گوناگون [[فقه]] از [[طهارت]] تا [[دیات]] و [[فلسفه احکام]] به وسیله [[علی بن جعفر]] از برادرش [[موسی بن جعفر]]{{ع}} به [[مردم]] منتقل شده است<ref>عریضی، علی بن جعفر، مسائل علی بن جعفر و مستدرکات‌ها، ص۱۰۳ - ۳۵۱.</ref>. | |||
بیان جایگاه [[عقل]] و [[خرد]] در [[قرآن]] و نقش خود در [[هدایت]] [[انسان]]<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۱۳ ـ ۲۰.</ref>، شرح [[مسائل اعتقادی]] از جمله [[توحید]]<ref>صدوق، التوحید، ص۶۹؛ عطاردی، عزیزالله، مسند الامام الجواد ابی جعفر محمد بن علی، ص۲۵۵ - ۲۶۷.</ref>، [[نبوت]] و [[انبیا]]<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۲۲۶.</ref>، بیان [[سیره]] و [[معجزات پیامبر]]{{صل}}<ref>حمیری، عبدالله بن جعفر، قرب الاسناد، ص۳۱۷ - ۳۳۰.</ref> و [[امامت]] و بیان حقانیت [[اهل بیت پیامبر]]{{صل}}<ref>ابن صباغ مالکی، علی بن محمد، الفصول المهمة فی معرفة الأئمه، ج۲، ص۹۵۰.</ref> از جمله امامت خود ایشان<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ج۴، ص۲۹۹.</ref>، مسائل [[اخلاقی]] و بیان [[ارزش‌های دینی]]<ref>عطاردی، عزیزالله، مسند الامام الجواد ابی جعفر محمد بن علی، ج۳، ص۲۴۱ - ۲۵۳.</ref>، مسائل [[فقهی]] و [[بیان احکام]] [[شرعی]]<ref>عطاردی، عزیزالله، مسند الامام الجواد ابی جعفر محمد بن علی، ج۲، ص۱۸۱ ـ ۵۹۷؛ ج۳، ص۷ ـ ۲۳۲؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۵، ص۳۸۷.</ref>، از مسائل مطرح در سخنان حضرت بود و [[مردم]] برای حل معضلات [[تاریخی]] نیز از ایشان کمک می‌گرفتند<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ج۴، ص۳۱۱.</ref>. آن حضرت به [[مبارزه]] با افراد [[منحرف]] و سران فرقه‌های [[بدعت‌گذار]] مانند [[علی بن حمزه بطائنی]] از سران جریان [[واقفیه]] پرداخت<ref>امام خمینی، الطهاره، ج۳، ص۳۳۸.</ref>.<ref>[[سید عباس رضوی|رضوی، سید عباس]]، [[موسی بن جعفر (مقاله)| مقاله «موسی بن جعفر»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۹ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی ج۹]] ص ۶۱۸.</ref> | |||
== موضع‌گیری‌های سیاسی == | |||
{{اصلی|سیره سیاسی امام کاظم}} | |||
دوره [[امامت]] [[موسی بن جعفر]]{{ع}} از دوره‌های پرخفقان [[تاریخ اسلام]] است<ref>اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبیین، ص۴۳۷؛ کورانی، علی، الامام الکاظم سید بغداد و حامیها و شفیعها، ص۸۴، ۱۲۵ ـ ۱۳۳، ۱۳۷ ـ ۱۴۲، ۱۸۹.</ref>. [[امام کاظم]]{{ع}} با [[حاکمان]] [[بنی‌عباس]]، معاصر بود<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ج۴، ص۳۲۳؛ ابن صباغ مالکی، علی بن محمد، الفصول المهمة فی معرفة الأئمه، ج۲، ص۹۳۷، ۹۴۵، ۹۵۸.</ref>. این گروه، [[مقتدر]] و [[ستمکار]] بودند<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ج۴، ص۲۸۷ و ۲۹۰.</ref>. | |||
[[موسی بن جعفر]]{{ع}} همانند دیگر [[ائمه]] [[امامت]] و [[رهبری جامعه اسلامی]] را متعلق به [[اهل بیت پیامبر]]{{صل}} می‌دانست<ref>عطاردی، عزیزالله، مسند الامام الجواد ابی جعفر محمد بن علی، ج۱، ص۳۱۵ ـ ۳۳۶.</ref> و در راه احیای [[حقوق]] غصب شده آنان و نیز [[گسترش عدالت]] در [[جامعه]] تلاش می‌کرد<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ج۴، ص۳۲۰ و ۳۴۶؛ عطاردی، عزیزالله، مسند الامام الجواد ابی جعفر محمد بن علی، ج۱، ص۵۷ ـ ۶۳.</ref>. [[یاران]] ایشان نیز در همین راستا فعالیت می‌کردند<ref>طوسی، اختیار معرفة الرجال، ص۲۵۸ و ۲۶۳؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، ج۴۸، ص۱۸۹.</ref> و [[واجبات]] [[مالی]] خود از جمله [[خمس]] را به ایشان تحویل می‌دادند<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ج۲، ص۲۹۱ ـ ۲۹۲.</ref>. همچنین شواهدی در دست است که برخی از نهضت‌های [[علویان]] مانند [[نهضت حسین بن علی معروف به شهید فخ]] مورد [[حمایت]] ایشان بودند<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۳۶۶؛ اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبیین، ص۳۸۰.</ref>. از سوی دیگر، [[خلفای عباسی]] همه راه‌های [[تطمیع]] و [[تهدید]] را برای به [[سکوت]] واداشتن [[امام کاظم]]{{ع}} [[تجربه]] کردند و پس از بی‌نتیجه بودن آن، به [[زندان]] و [[شکنجه]] و کشتن روی آوردند<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، ج۴۸، ص۱۴۴ و ۲۳۸؛ ج۹۹، ص۱۷.</ref>. | |||
در برابر [[خشونت]] [[خلفای عباسی]]<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۸، ص۲۵۷؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، ج۴۷، ص۱۷۶ - ۱۷۷.</ref>، تنها چیزی که می‌توانست [[خط فکری]] و [[سیاسی]] [[اهل بیت]]{{عم}} را تداوم بخشد، [[توسل]] به شیوه [[تقیه]] در [[مبارزه]] و [[جهاد]] بود<ref>خامنه‌ای، سیدعلی، انسان ۲۵۰ ساله، ص۳۴۴.</ref>. [[امام کاظم]]{{ع}} به برخی از [[یاران]] زیرک و توانمند خود [[اجازه]] داده بود که به [[دستگاه خلافت]] نزدیک شوند و از این راه به [[پیروان اهل بیت]]{{عم}} کمک کنند<ref>طوسی، اختیار معرفة الرجال، ص۴۳۶ - ۴۳۷؛ آل قاسم، عدنان فرحان، تاریخ الحوزات العلمیة، ج۲، ص۲۲ - ۲۳.</ref>. ایشان با [[شیعیان]] [[ارتباط]] حضوری و مکاتبه‌ای داشت<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۱۲۶؛ کورانی، علی، الامام الکاظم سید بغداد و حامیها و شفیعها، ص۲۷۷ ـ ۲۸۰.</ref> و افزون بر [[مدینه]] با دیگر نقاط از جمله [[مکه]] و [[شام]] نیز ارتباط داشت<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ج۴، ص۳۱۱ ـ ۳۱۲.</ref> و پیام‌های خود را مستقیم یا به وسیله [[تشکیلات وکالت]] به [[پیروان]] خود منتقل می‌ساخت<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۳۱۲؛ ج۸، ص۱۲۴.</ref>. | |||
[[امام کاظم]]{{ع}} در راه [[اسلام]] مانند دیگر [[اولیای خدا]]، [[رنج]] و [[محنت]] کشید<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۱۳، ص۱۶۷.</ref>. حضرت [[حاکمان عباسی]] را لایق [[خلافت]] نمی‌دانست و آنان را [[طاغوت]] می‌شمرد<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۴، ص۱۰۰.</ref>. [[هارون عباسی]] به جهت اقبال [[مردم]] به امام کاظم{{ع}} و [[ترس]] از به خطر افتادن [[حکومت]] خود، با حضرت بسیار [[دشمنی]] می‌کرد<ref>امام خمینی، الطهاره، ج۳، ص۴۵۸.</ref>. ائمه [[اهل‌البیت]]{{عم}} از جمله [[موسی بن جعفر]]{{ع}} وقتی زمینه مبارزه آشکار و مسلحانه با [[ستمکاران]] را فراهم نمی‌دیدند، پنهانی مردم را [[دعوت]] به مبارزه علیه [[ستم]] می‌کردند و بدین سبب رژیم‌های [[ستمکاری]] مانند هارون عباسی، آنان را بازداشت می‌کردند<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۴، ص۲۱.</ref>. | |||
امام کاظم{{ع}} هرگونه [[همکاری]] با [[ستمکاران]] حتی به اندازه دوختن کیسه و تیزکردن قلمی برای آنان را ناروا می‌شمرد<ref>امام خمینی، مکاسب، ج۲، ص۱۵۰.</ref> و به [[یاران]] خود درباره همکاری با دستگاه [[ستمکار]] [[بنی‌عباس]] هشدار می‌داد<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، ج۴۸، ص۱۷۲.</ref>. از سوی دیگر، [[امام]] [[موسی بن جعفر]]{{ع}} به برخی از [[خواص]] خود [[اجازه]] داد در دستگاه هارون وارد شوند. امام کاظم{{ع}} در [[حبس]] نیز دست از [[هدایت مردم]] و [[مقابله با دشمن]] نکشید<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۲، ص۳۷۱.</ref>. | |||
== [[شهادت]] == | |||
{{اصلی|شهادت امام کاظم}} | |||
بنابر نقل مشهور [[امام کاظم]]{{ع}} در۲۴ [[رجب]] ۱۸۳ق، در ۵۴ سالگی، در زندان [[بغداد]] به دستور [[هارون عباسی]]<ref>مفید، محمد بن محمد، الارشاد فی معرفة حجج‌الله علی العباد، ج۲، ص۲۴۲؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ج۴، ص۳۲۳ ـ ۳۲۴.</ref> به دست زندانبان ایشان، سندی بن شاهک<ref>ابن صباغ مالکی، علی بن محمد، الفصول المهمة فی معرفة الأئمه، ج۲، ص۹۵۵ و ۹۵۶.</ref> به [[شهادت]] رسید و در مقبره معروف به مقابر قریش [[بغداد]] به خاک سپرده شد<ref>اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبیین، ص۴۱۸ - ۴۱۹.</ref>. ایشان فرزند خود [[علی بن موسی الرضا]]{{ع}} را [[امام]] پس از خود به [[مردم]] معرفی کرد<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۳۱۱ - ۳۱۲.</ref>.<ref>[[سید عباس رضوی|رضوی، سید عباس]]، [[موسی بن جعفر (مقاله)| مقاله «موسی بن جعفر»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۹ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی ج۹]] ص ۶۱۹-۶۲۲؛ [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۱۱۵.</ref> | |||
== منابع == | |||
{{منابع}} | |||
# [[پرونده:IM009912.jpg|22px]] [[سید عباس رضوی|رضوی، سید عباس]]، [[موسی بن جعفر (مقاله)| مقاله «موسی بن جعفر»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۹ (کتاب)|'''دانشنامه امام خمینی ج۹''']] | |||
# [[پرونده:1414.jpg|22px]] [[فرهنگ شیعه (کتاب)|پژوهشکده علوم اسلامی امام صادق (ع)، '''فرهنگ شیعه''']] | |||
{{پایان منابع}} | |||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | |||
[[رده:امام کاظم]] | [[رده:امام کاظم]] | ||
[[رده:مفاهیم در کلام اسلامی]] | [[رده:مفاهیم در کلام اسلامی]] | ||