←مقدمه
بدون خلاصۀ ویرایش |
(←مقدمه) |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
*از دیدگاه [[اهل سنت]] علاوه بر [[نص]] و [[اختیار]]، یکی از راه‌های [[تعیین امام]] [[استیلاء]] و [[غلبه]] است یعنی اگر در [[جامعه اسلامی]] فردی به [[زور]] و بدون [[رضایت]] [[امت]] زمام امور را به دست گرفت و خود را [[خلیفه]] [[مسلمانان]] خواند - حتی اگر فاقد شرائط بود - باید به عنوان یک [[تکلیف]] شرعی از او [[تبعیت]] کرد؛ زیرا ملاک [[امامت]] و [[زعامت]] بر [[امت اسلام]] تسلط [[حاکم]] و [[تصدی]] امور [[مسلمانان]] است. بنابراین همین که شخصی بر اریکه [[قدرت]] نشست کافی است که او را به عنوان [[امام]] و [[خلیفه]] بپذیرند هرچند که با [[قهر]] و [[غلبه]] بر سر کار آمده باشد و در [[لزوم اطاعت]] و [[پیروی]] از [[حاکم]] [[رضایت]] و [[اختیار]] [[امت]] شرط نشده است. | *از دیدگاه [[اهل سنت]] علاوه بر [[نص]] و [[اختیار]]، یکی از راه‌های [[تعیین امام]] [[استیلاء]] و [[غلبه]] است یعنی اگر در [[جامعه اسلامی]] فردی به [[زور]] و بدون [[رضایت]] [[امت]] زمام امور را به دست گرفت و خود را [[خلیفه]] [[مسلمانان]] خواند - حتی اگر فاقد شرائط بود - باید به عنوان یک [[تکلیف]] شرعی از او [[تبعیت]] کرد؛ زیرا ملاک [[امامت]] و [[زعامت]] بر [[امت اسلام]] تسلط [[حاکم]] و [[تصدی]] امور [[مسلمانان]] است. بنابراین همین که شخصی بر اریکه [[قدرت]] نشست کافی است که او را به عنوان [[امام]] و [[خلیفه]] بپذیرند هرچند که با [[قهر]] و [[غلبه]] بر سر کار آمده باشد و در [[لزوم اطاعت]] و [[پیروی]] از [[حاکم]] [[رضایت]] و [[اختیار]] [[امت]] شرط نشده است. | ||
*[[تفتازانی]] [[متکلم]] شهیر [[اهل سنت]] می‌‌گوید: {{عربی| تنعقد الإمامة بطرق أحدها بيعة أهل الحل والعقد والثاني استخلاف الإمام و عهده والثالث القهر و الاستیلاء}}<ref>ر.ک: شرح المقاصد، ج ۵، ص ۲۳۳. قبل از تفتازانی هم دیگر نویسندگان سنی به این نظر تصریح کرده‌اند مانند اسفرائینی در کتاب الجنایات: {{عربی| وتنعقد الإمامة بالقهر و الاستیلاء، ولو كان فاسقاً أو جاهلاً أو عجیما}} ر.ک: الإلهیات علی هدی الکتاب و السنة و العقل، ج ۴، ص ۲۰.</ref>. | *[[تفتازانی]] [[متکلم]] شهیر [[اهل سنت]] می‌‌گوید: {{عربی| تنعقد الإمامة بطرق أحدها بيعة أهل الحل والعقد والثاني استخلاف الإمام و عهده والثالث القهر و الاستیلاء}}<ref>ر.ک: شرح المقاصد، ج ۵، ص ۲۳۳. قبل از تفتازانی هم دیگر نویسندگان سنی به این نظر تصریح کرده‌اند مانند اسفرائینی در کتاب الجنایات: {{عربی| وتنعقد الإمامة بالقهر و الاستیلاء، ولو كان فاسقاً أو جاهلاً أو عجیما}} ر.ک: الإلهیات علی هدی الکتاب و السنة و العقل، ج ۴، ص ۲۰.</ref>. | ||
این شیوه در [[تعیین امام]] و زعیم [[امت اسلامی]] نزد [[پیشوایان]] [[اهل سنت]] معتبر و [[مشروع]] شمرده شده است: [[احمد حنبل]] (م ۲۴۱) می‌‌گوید: هر که بر علیه [[پیشوائی]] [[مسلمانان]] که مورد توافق شده و خلافتش پذیرفته شده باشد- از روی [[رضایت]] باشد یا با [[زور]] – [[خروج]] کند شق عصای [[مسلمانان]] کرده و با [[روایات]] رسیده از [[پیامبر]]{{صل}} [[مخالفت]] کرده پس اگر این [[خروج]] کننده بمیرد به [[مرگ جاهلی]] مرده است<ref>اصول السنة، ص ۴۵ احمد بن حنبل شیبانی (م ۲۴۱)، و اعتقاد اهل السنة، ج ۱، ص ۱۶۸ حسن بن منصور لا کلائی، و جلاء العینین فی محاکمة الاحمدین، ص ۲۲۵ نعمان بن محمود خیرالدین الوسی.</ref>. و [[ابن تیمیه حرانی]] ملاک [[امامت]] را تسلل می‌‌داند ولو [[حاکم]] فاقد شرائط و صلاحیت لازم باشد<ref>منهاج السنة، ج ۱، ص ۵۵۶.</ref>. | *این شیوه در [[تعیین امام]] و زعیم [[امت اسلامی]] نزد [[پیشوایان]] [[اهل سنت]] معتبر و [[مشروع]] شمرده شده است: [[احمد حنبل]] (م ۲۴۱) می‌‌گوید: هر که بر علیه [[پیشوائی]] [[مسلمانان]] که مورد توافق شده و خلافتش پذیرفته شده باشد- از روی [[رضایت]] باشد یا با [[زور]] – [[خروج]] کند شق عصای [[مسلمانان]] کرده و با [[روایات]] رسیده از [[پیامبر]]{{صل}} [[مخالفت]] کرده پس اگر این [[خروج]] کننده بمیرد به [[مرگ جاهلی]] مرده است<ref>اصول السنة، ص ۴۵ احمد بن حنبل شیبانی (م ۲۴۱)، و اعتقاد اهل السنة، ج ۱، ص ۱۶۸ حسن بن منصور لا کلائی، و جلاء العینین فی محاکمة الاحمدین، ص ۲۲۵ نعمان بن محمود خیرالدین الوسی.</ref>. و [[ابن تیمیه حرانی]] ملاک [[امامت]] را تسلل می‌‌داند ولو [[حاکم]] فاقد شرائط و صلاحیت لازم باشد<ref>منهاج السنة، ج ۱، ص ۵۵۶.</ref>. | ||
*علاوه بر آنچه از اعتبار و [[مشروعیت]] [[استیلاء]] از بزرگان [[اهل سنت]] [[نقل]] شد بعضی از آنان اعتبار و [[مشروعیت]] [[استیلاء]] ادعای [[اجماع]] و توافق [[اهل سنت]] کرده‌اند: [[ابوالحسن اشعری]] در "رساله إلی اهل الثغر" می‌‌نویسد: بر [[تسلیم]] و [[پیروی از پیشوایان]] [[مسلمانان]] [[اجماع]] کرده‌اند و بر [[لزوم]] [[همراهی]] با [[امام]] - چه با [[رضایت]] و چه با [[زور]] آماده باشد- در [[جهاد]] با [[دشمن]] و [[حج]] رفتن با آنان و پرداخت صدقات در صورتی که مطالبه کنند و [[لزوم]] [[نماز خواندن]] پشت سر آنان در جمعه‌ها و [[اعیاد]]<ref>رسالة إلی اهل الثغر، ص ۲۹۶.</ref>. | *علاوه بر آنچه از اعتبار و [[مشروعیت]] [[استیلاء]] از بزرگان [[اهل سنت]] [[نقل]] شد بعضی از آنان اعتبار و [[مشروعیت]] [[استیلاء]] ادعای [[اجماع]] و توافق [[اهل سنت]] کرده‌اند: [[ابوالحسن اشعری]] در "رساله إلی اهل الثغر" می‌‌نویسد: بر [[تسلیم]] و [[پیروی از پیشوایان]] [[مسلمانان]] [[اجماع]] کرده‌اند و بر [[لزوم]] [[همراهی]] با [[امام]] - چه با [[رضایت]] و چه با [[زور]] آماده باشد- در [[جهاد]] با [[دشمن]] و [[حج]] رفتن با آنان و پرداخت صدقات در صورتی که مطالبه کنند و [[لزوم]] [[نماز خواندن]] پشت سر آنان در جمعه‌ها و [[اعیاد]]<ref>رسالة إلی اهل الثغر، ص ۲۹۶.</ref>. | ||
*[[ابن حجر]] در ذیل [[احادیث]] [[اطاعت]] می‌‌نویسد: [[فقهاء]] [[اجماع]] کرده‌اند بر اینکه [[اطاعت]] از سلطانی که به [[زور]] مسلط شده [[واجب]] است و [[جهاد]] در رکاب او و [[پیروی]] از او بهتر است از [[خروج]] علیه او <ref>اجمع الفقهاء علی وجوب طاعة السلطان المتغلب و الجهاد معه و ان طاعته خیر من الخروج علیه. فتح الباری، ج ۱۳، ص ۵.</ref>. | *[[ابن حجر]] در ذیل [[احادیث]] [[اطاعت]] می‌‌نویسد: [[فقهاء]] [[اجماع]] کرده‌اند بر اینکه [[اطاعت]] از سلطانی که به [[زور]] مسلط شده [[واجب]] است و [[جهاد]] در رکاب او و [[پیروی]] از او بهتر است از [[خروج]] علیه او <ref>اجمع الفقهاء علی وجوب طاعة السلطان المتغلب و الجهاد معه و ان طاعته خیر من الخروج علیه. فتح الباری، ج ۱۳، ص ۵.</ref>. | ||