جز
جایگزینی متن - 'نادرست' به 'نادرست'
(←مقدمه) |
جز (جایگزینی متن - 'نادرست' به 'نادرست') |
||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
*'''نکته''': این [[آیه]] نشان می‌دهد که فارغ از امر و [[فرمان خداوند]]، حُسن و قُبح [[اخلاقی]] وجود دارند و اموری معنادارند: و [[خداوند]] با [[فهم]] و [[درک]] مخاطب از این مفاهیم سخن می‌گوید و اگر حُسن و قُبح [[اخلاقی]] به معنای امر و [[فرمان]] [[تشریعی]] [[خداوند]] باشد، آنگاه مفاد این [[آیه]] به تکرارگویی‌های بی‌فایده تبدیل می‌شود. برای مثال اشاره [[آیه]] به "[[نهی]] [[خدا]] از منکر" به معنای "[[نهی]] [[خدا]] از مَنهی [[خدا]]" خواهد بود. | *'''نکته''': این [[آیه]] نشان می‌دهد که فارغ از امر و [[فرمان خداوند]]، حُسن و قُبح [[اخلاقی]] وجود دارند و اموری معنادارند: و [[خداوند]] با [[فهم]] و [[درک]] مخاطب از این مفاهیم سخن می‌گوید و اگر حُسن و قُبح [[اخلاقی]] به معنای امر و [[فرمان]] [[تشریعی]] [[خداوند]] باشد، آنگاه مفاد این [[آیه]] به تکرارگویی‌های بی‌فایده تبدیل می‌شود. برای مثال اشاره [[آیه]] به "[[نهی]] [[خدا]] از منکر" به معنای "[[نهی]] [[خدا]] از مَنهی [[خدا]]" خواهد بود. | ||
*{{متن قرآن|خُذِ الْعَفْوَ وَأْمُرْ بِالْعُرْفِ وَأَعْرِضْ عَنِ الْجَاهِلِينَ}}<ref>«گذشت را در پیش گیر و به نیکی فرمان ده و از نادانان روی بگردان!» سوره اعراف، آیه ۱۹۹.</ref> | *{{متن قرآن|خُذِ الْعَفْوَ وَأْمُرْ بِالْعُرْفِ وَأَعْرِضْ عَنِ الْجَاهِلِينَ}}<ref>«گذشت را در پیش گیر و به نیکی فرمان ده و از نادانان روی بگردان!» سوره اعراف، آیه ۱۹۹.</ref> | ||
*'''نکته''': این [[آیه]] [[پیامبر اکرم]]{{صل}} را مامور می‌کند که [[مردم]] را به رعایت "عُرف" همان [[وجدان]] جمعی و [[درک]] عمومی از [[خوبی‌ها]] و [[بدی‌ها]] [[فرمان]] دهد. این مسئله در بسیاری از مفاهیمی که [[قرآن]] تعریف نکرده و به صورت کلی در باره آن [[فرمان]] داده، [[صادق]] است، مثلاً امر به [[عدالت]] و [[قسط]] و یا بِر و نیکویی و یا [[احسان]] کرده، بدون آنکه بگوید اینها چه هستند. اما مواردی هم نقض دارد، مثل داستان [[ازدواج]] [[زینب]] [[همسر]] پسر خوانده [[پیامبر]] [[زید]] که در [[آیات]] <ref>(ر. ک: سوره ااحزاب، [[آیات]]: ۳۷-۳۹.</ref> مطرح شده و نگرانی [[پیامبر اکرم]] از عرف [[مردم]] که آن را غیراخلاقی می‌دانسته‌اند و این نشان می‌دهد که او برای [[ازدواج]] با [[زینب]] با [[مخالفت]] عرف مواجه بود؛ زیرا در عرف [[جامعه]] [[صدر اسلام]]، [[زن]] پسرخوانده [[حکم]] عروس را داشت و [[ازدواج]] ناپدری با او [[زشت]] و [[ناپسند]] تلقی می‌شد. در حالی که [[پیامبر اکرم]] موظف بود برای [[مبارزه]] با این عرف | *'''نکته''': این [[آیه]] [[پیامبر اکرم]]{{صل}} را مامور می‌کند که [[مردم]] را به رعایت "عُرف" همان [[وجدان]] جمعی و [[درک]] عمومی از [[خوبی‌ها]] و [[بدی‌ها]] [[فرمان]] دهد. این مسئله در بسیاری از مفاهیمی که [[قرآن]] تعریف نکرده و به صورت کلی در باره آن [[فرمان]] داده، [[صادق]] است، مثلاً امر به [[عدالت]] و [[قسط]] و یا بِر و نیکویی و یا [[احسان]] کرده، بدون آنکه بگوید اینها چه هستند. اما مواردی هم نقض دارد، مثل داستان [[ازدواج]] [[زینب]] [[همسر]] پسر خوانده [[پیامبر]] [[زید]] که در [[آیات]] <ref>(ر. ک: سوره ااحزاب، [[آیات]]: ۳۷-۳۹.</ref> مطرح شده و نگرانی [[پیامبر اکرم]] از عرف [[مردم]] که آن را غیراخلاقی می‌دانسته‌اند و این نشان می‌دهد که او برای [[ازدواج]] با [[زینب]] با [[مخالفت]] عرف مواجه بود؛ زیرا در عرف [[جامعه]] [[صدر اسلام]]، [[زن]] پسرخوانده [[حکم]] عروس را داشت و [[ازدواج]] ناپدری با او [[زشت]] و [[ناپسند]] تلقی می‌شد. در حالی که [[پیامبر اکرم]] موظف بود برای [[مبارزه]] با این عرف نادرست، عملا به اینگونه [[ازدواج]] [[اقدام]] کند. | ||
*اما نکته دیگر آن است که برخی از [[معارف]] [[اخلاقی]] [[قرآن]] هرچند [[قرآن]] آن را به صورت جزیی بیان کرده است، اما چنان حساس و دقیق است که اگر [[قرآن]] به آن اشاره نمی‌کرد، توجه و [[پایبندی]] به آن بوجود نمی‌آمد، مانند جای دادن کسی که وارد مجلس می‌شود: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا قِيلَ لَكُمْ تَفَسَّحُوا فِي الْمَجَالِسِ فَافْسَحُوا يَفْسَحِ اللَّهُ لَكُمْ وَإِذَا قِيلَ انْشُزُوا فَانْشُزُوا يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَالَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ}}<ref>«ای مؤمنان! چون در نشست‌ها به شما گویند جا باز کنید، باز کنید تا خداوند برایتان (در بهشت) جا باز کند و چون گویند: برخیزید، برخیزید تا خداوند (پایگاه) مؤمنان از شما و فرهیختگان را چند پایه بالا برد و خداوند از آنچه انجام می‌دهید آگاه است» سوره مجادله، آیه ۱۱.</ref>. | *اما نکته دیگر آن است که برخی از [[معارف]] [[اخلاقی]] [[قرآن]] هرچند [[قرآن]] آن را به صورت جزیی بیان کرده است، اما چنان حساس و دقیق است که اگر [[قرآن]] به آن اشاره نمی‌کرد، توجه و [[پایبندی]] به آن بوجود نمی‌آمد، مانند جای دادن کسی که وارد مجلس می‌شود: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا قِيلَ لَكُمْ تَفَسَّحُوا فِي الْمَجَالِسِ فَافْسَحُوا يَفْسَحِ اللَّهُ لَكُمْ وَإِذَا قِيلَ انْشُزُوا فَانْشُزُوا يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَالَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ}}<ref>«ای مؤمنان! چون در نشست‌ها به شما گویند جا باز کنید، باز کنید تا خداوند برایتان (در بهشت) جا باز کند و چون گویند: برخیزید، برخیزید تا خداوند (پایگاه) مؤمنان از شما و فرهیختگان را چند پایه بالا برد و خداوند از آنچه انجام می‌دهید آگاه است» سوره مجادله، آیه ۱۱.</ref>. | ||
*یا تند نرفتن {{متن قرآن|وَاقْصِدْ فِي مَشْيِكَ وَاغْضُضْ مِنْ صَوْتِكَ إِنَّ أَنْكَرَ الْأَصْوَاتِ لَصَوْتُ الْحَمِيرِ}}<ref>«و در راه رفتنت میانه‌رو باش و از آوایت فرو کاه که ناپسندترین بانگ‌ها بانگ درازگوشان است» سوره لقمان، آیه ۱۹.</ref>. | *یا تند نرفتن {{متن قرآن|وَاقْصِدْ فِي مَشْيِكَ وَاغْضُضْ مِنْ صَوْتِكَ إِنَّ أَنْكَرَ الْأَصْوَاتِ لَصَوْتُ الْحَمِيرِ}}<ref>«و در راه رفتنت میانه‌رو باش و از آوایت فرو کاه که ناپسندترین بانگ‌ها بانگ درازگوشان است» سوره لقمان، آیه ۱۹.</ref>. | ||