بدون خلاصۀ ویرایش
(←منابع) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;"> | <div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;"> | ||
'''احتجاج''' اقامه حجّت و دلیل برای اثبات حقّ<ref>[[فتاح آقازاده|آقازاده، فتاح]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۲ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]] ج۲، ص ۲۰۴ - ۲۱۵.</ref>. | '''[[احتجاج]]''' اقامه [[حجّت]] و [[دلیل]] برای [[اثبات]] [[حقّ]]<ref>[[فتاح آقازاده|آقازاده، فتاح]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۲ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]] ج۲، ص ۲۰۴ - ۲۱۵.</ref>. | ||
==واژه‌شناسی لغوی== | ==واژه‌شناسی لغوی== | ||
*احتجاج از باب افتعال به معنای اقامه حجّت بر مدّعا است. "به چیزی احتجاج کرد یعنی آن را حجّت قرار داد" <ref>{{عربی|" احتجّ بالشّیء أی اتّخذه حجّةً "}}؛ لسان‌العرب، ج۳، ص۵۴، حجج.</ref>. حجّت در لغت به‌معنای دلیل و برهان است و علّت نام‌گذاری آن به | * [[احتجاج]] از باب افتعال به معنای اقامه [[حجّت]] بر مدّعا است. "به چیزی [[احتجاج]] کرد یعنی آن را [[حجّت]] قرار داد" <ref>{{عربی|" احتجّ بالشّیء أی اتّخذه حجّةً "}}؛ لسان‌العرب، ج۳، ص۵۴، حجج.</ref>. [[حجّت]] در لغت به‌معنای [[دلیل]] و [[برهان]] است و علّت نام‌گذاری آن به [[حجّت]]، این است که از ریشه "[[حجّ]]" به‌معنای قصد گرفته شده و دلیلی که با آن مدّعا [[اثبات]] می‌شود، مقصود شخص احتجاج‌کننده است<ref> لسان‌العرب، ج۳، ص۵۲، تاج‌العروس، ج۳، ص۳۱۴، حجج.</ref>. یا به واسطه [[دلیل]]، [[اثبات]] مدّعا قصد می‌شود<ref> تفسیر آسان، ج۵، ص۱۱۶.</ref>. یا آن‌که [[دلیل]]، خود قصد [[اثبات]] مدّعا را دارد<ref> منهج الصادقین، ج۳، ص۴۶۵.</ref>. به گفته برخی، [[حجّت]]، دلالت روشن برای [[اثبات]] مقصد [[حق]] و درست است<ref> مفردات، ص۲۱۹، «حجّ»؛ مجمع‌البیان، ج۲، ص۷۶۸.</ref>. و براساس [[نقل]] برخی دیگر، [[حجّت]]، چیزی است که بر صحّت ادّعا دلالت می‌کند<ref> التعریفات، ص۱۱۲؛ التحریروالتنویر، ج۸، ص۱۵۱.</ref><ref>[[فتاح آقازاده|آقازاده، فتاح]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۲ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]] ج۲، ص ۲۰۴ - ۲۱۵.</ref>. | ||
*حجّت در | * [[حجّت]] در [[منطق]]، تصدیقات معلومی است که باعث نیل به [[شناخت]] [[تصدیق]] مجهول می‌شود<ref> الاشارات والتنبیهات، ج۱، ص۲۶؛ المنطق، ص۲۳۲؛ شرح‌المنظومه، ج۱، ص۵۷ـ۶۰.</ref>. و آن بر سه قسم است: [[قیاس]]، استقرا و [[تمثیل]]. [[قیاس]] نیز از جهت مادّه، به صناعات [[خمس]] ([[برهان]]، [[جدل]]، [[خطابه]]، [[شعر]] و مغالطه) تقسیم می‌شود<ref> الاشارات والتنبیهات، ج۱، ص۲۸۸۷ـ۲۹۷.</ref>. و در [[اصول فقه]]، دلیلی است که واسطه [[اثبات]] [[احکام شرعی]] برای متعلّق خود باشد<ref> فرائدالاصول، ج۱، ص۵۱؛ اصول‌الفقه، ج۲، ص۱۲.</ref><ref>[[فتاح آقازاده|آقازاده، فتاح]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۲ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]] ج۲، ص ۲۰۴ - ۲۱۵.</ref>. | ||
==احتجاج در قرآن== | ==[[احتجاج در قرآن]]== | ||
==حقیقت احتجاج== | ==[[حقیقت]] [[احتجاج]]== | ||
==اقسام احتجاج== | ==اقسام [[احتجاج]]== | ||
===نخست: احتجاج قولی=== | ===نخست: [[احتجاج]] قولی=== | ||
===دوم: احتجاج عملی=== | ===دوم: [[احتجاج]] عملی=== | ||
==اهداف احتجاج== | ==[[اهداف]] [[احتجاج]]== | ||
===نخست: اثبات ربوبیت خداوند=== | ===نخست: [[اثبات ربوبیت خداوند]]=== | ||
===دوم: اثبات جهان آخرت و نفی استبعاد منکران معاد=== | ===دوم: [[اثبات جهان آخرت]] و [[نفی استبعاد منکران معاد]]=== | ||
===سوم: اثبات رسالت پیامبران=== | ===سوم: [[اثبات رسالت پیامبران]]=== | ||
==[[احتجاج امام]]== | ==[[احتجاج امام]]== | ||