←امام{{ع}} ادامه دهندۀ راه پیامبر
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
### [[پاسخگویی شبهات]] | ### [[پاسخگویی شبهات]] | ||
## [[دفاع از مؤمنان]] | ## [[دفاع از مؤمنان]] | ||
==مقدمه== | |||
*برای [[امام]] [[تکالیف]] و [[وظایف]] متعدّدی به مقتضای [[عقل]] و [[نقل]] وجود دارد؛ از جمله: | |||
====[[اجرای عدالت]]==== | |||
*از نظر [[قرآن کریم]] یکی از اهداف مهمّ [[بعثت پیامبر]] [[اقامه قسط]] است. این [[وظیفه]] بر [[جانشینان پیامبر]] ([[امامان]]) نیز [[واجب]] است و یکی از مهم‌ترین [[اهداف]] [[تشکیل حکومت]] نیز همین است. [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} به این [[حقیقت]] چنین اشاره می‌فرمایند: "اگر حضور حاضر (حضور [[مردم]] در صحنه) و [[قیام]] [[حجّت]] به سبب وجود [[یاور]] نبود و اگر نبود که [[خداوند]] از [[علما]] [[تعهّد]] گرفته که بر [[شکم‌بارگی]] [[ظالم]] و [[گرسنگی]] [[مظلوم]] (وجود [[نابرابری]] و [[ظلم و جور]] در [[جامعه]]) آرام و قرار نداشته باشند، من افسار شتر [[خلافت]] را بر پشت آن می‌انداختم<ref>نهج البلاغه، خطبه ۳.</ref>.([[حکومت]] را نمی‌پذیرفتم)". پس علّت [[پذیرش حکومت]] از سوی [[علی]]{{ع}}، [[اقامه قسط]] در [[جامعه]] بود، چنان‌که درباره [[حضرت]] گفته شده است: "در [[محراب]] عبادتش از شدت عدالتش کشته شد". در سخن دیگری می‌فرماید: "امّا از جمله [[حق]] شما بر من [[خیرخواهی]] بر شما و رساندن [[اموال عمومی]] و [[غنایم]] و [[حقوق]] شما به شما است"<ref>نهج البلاغه (فیض الاسلام)، خطبه ۳۴، ص۱۱۴.</ref><ref>[[رضا محمدی|محمدی، رضا]]، [[امام‌شناسی ۵ (کتاب)|امام‌شناسی]]، ص:۸۷-۸۸.</ref>. | |||
====[[تعلیم و تربیت]]==== | |||
*یکی از [[دلایل]] مهمّ [[ارسال رسل]]، [[تعلیم و تزکیه]] [[مردم]] بود{{متن قرآن|هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولًا مِنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِنْ كَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلَالٍ مُبِينٍ}}<ref> «اوست که در میان نانویسندگان (عرب)، پیامبری از خود آنان برانگیخت که بر ایشان آیاتش را می‌خواند و آنها را پاکیزه می‌گرداند و به آنان کتاب (قرآن) و فرزانگی می‌آموزد و به راستی پیش از آن در گمراهی آشکاری بودند» سوره جمعه، آیه ۲.</ref>، این [[فلسفه]] در مورد [[امامان]] نیز وجود دارد؛ یعنی یکی از [[وظایف]] مهمّ [[امام]] این است که آموزش‌های لازم [[دینی]] و غیر آن را به [[مردم]] [[تعلیم]] دهد، همچنین در [[تزکیه]] و [[تربیت]] آنان بکوشد. [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} در این باره می‌فرماید: "از جمله [[حقوق]] شما بر من این است که... به شما [[تعلیم]] دهم تا [[نادان]] نمانید و شما را [[ادب]] کنم و [[تربیت]] نمایم تا ([[آداب]] لازم را) فراگیرید"<ref>نهج البلاغه (فیض الاسلام)، خطبه ۳۴، ص۱۱۴.</ref><ref>[[رضا محمدی|محمدی، رضا]]، [[امام‌شناسی ۵ (کتاب)|امام‌شناسی]]، ص:۸۸.</ref>. | |||
====[[تفسیر دین]]==== | |||
*از آنجا که [[پیامبر]] در [[فرصت]] کوتاه [[نبوّت]] (با توجه به موانع و [[مشکلات]] فراوان) مجال لازم را برای [[تبیین]] و [[تفسیر]] تمام [[معارف الهی]] پیدا نکرد. علاوه بر این در صورت [[اختلاف]] [[مسلمانان]] در مورد مفاهیم [[احکام]] و [[حقیقت]] آن از منظر [[پیامبر]] – چنان‌که این اتفاق افتاد- به چه کسی [[مرجع]] فصل [[اختلاف]] می‌تواند باشد و دیگر اینکه در صورت پیش آمدن مسائل مستحدثه و [[جدید]] - که همواره چنین خواهد بود- این [[امام]] است که می‌تواند راه حل آن را با توجّه به [[قرآن]] و [[سنّت]] برای [[مردم]] بیان کند. ده‌ها هزار [[حدیث]] از ائمّه{{عم}} رسیده است که همگی در جهت شرح و [[تفسیر]] و [[تبیین]] [[آیات]] و [[احکام الهی]] است. بیان کم و کیف [[عبادات]] و [[فروع دین]]، [[اعتقادات]] و [[اصول دین]] و مکارم اخلاف به [[وسیله]] [[امامان]] انجام میگیرد. در [[حدیثی]] از [[امام رضا]]{{ع}} می‌خوانیم: "تمام و کمال [[نماز]]، [[زکات]]، [[روزه]]، [[حج]]، [[جهاد]]، گرفتن و تقسیم [[اموال عمومی]] و غنیمت‌ها و [[صدقات]]، امضای حدود و [[احکام]] نگهداری از مرزها و حدود توسط [[امام]] تحقّق پیدا می‌کند. [[امام]] [[حلال]] [[الهی]] را [[حلال و حرام]] او را [[حرام]] می‌کند، [[حدود الهی]] را بر پا می‌دارد و از [[دین خدا]] [[دفاع]] می‌کند و [[مردم]] را با [[حکمت]] و [[موعظه]] [[نیکو]] و [[برهان]] رسا به پروردگارش فرا می‌خواند"<ref>احتجاج طبرسی، ج۲، ص۲۲۷.</ref><ref>[[رضا محمدی|محمدی، رضا]]، [[امام‌شناسی ۵ (کتاب)|امام‌شناسی]]، ص:۸۸-۸۹.</ref>. | |||
====[[دفاع]] از [[دین]]==== | |||
*حوزه [[دین]] و [[مردم]] متدیّن همواره مورد [[هجوم]] [[دشمن خدا]] و [[دینداران]] قرار داشته است. این تهاجم گاهی در قالب [[شبهات]] [[علمی]] بوده و جنبه [[فرهنگی]] دارد و گاهی به صورت نظامی و گاهی در قالب‌های دیگر. در طول [[تاریخ]]، [[احزاب]]، گروه‌ها، نحله‌ها و قدرت‌های زیادی وجود داشته‌اند که از طرق گوناگون بر [[دین]] و باورهای مذهبی [[مردم]] تاخته‌اند و در مقابل [[امامان]]{{عم}} به [[دفاع]] از [[دین]] برخاسته و تلاش‌های [[دشمنان دین]] را خنثی کرده‌اند. نمونه‌های [[تاریخی]] این مطلب بسیار فراوان است. حاصل [[احتجاجات]] ائمّه علیه [[مخالفان]] و [[پاسخگویی به شبهات]] آنها کتاب‌ها شده است. این [[وظیفه]] نیز از [[وظایف]] عمده [[امام]] است<ref>[[رضا محمدی|محمدی، رضا]]، [[امام‌شناسی ۵ (کتاب)|امام‌شناسی]]، ص:۸۹.</ref>. | |||
====[[ساده‌زیستی]]==== | |||
*در نظام‌های غیر [[الهی]] غالباً [[رهبران]] تافته‌های جدا بافته از [[مردم]] محسوب می‌شوند، [[شیوه]] [[زندگی]] آنها با [[مردم]] متفاوت است و آنها خود را ممتاز از [[مردم]] و بر‌تر از آنها میپندارند و اگر هم اتفاقاً [[ساده‌زیستی]] و مردم‌گرایی را پیشه کنند، این امر در واقع نوعی ژست [[سیاسی]] و امر تصنّعی خواهد بود؛ امّا در [[نظام]] [[الهی]]، مردم‌گرایی و [[ساده‌زیستی]] یک [[وظیفه]] و یک [[تکلیف]] است و برای [[امامان]] و [[پیشوایان]] [[مردم]] لازم است در سطح عامّه [[زندگی]] کنند. | |||
*[[امیرالمؤمنین]]{{ع}} می‌فرماید: "[[خداوند]] مرا [[امام]] و پیشوای خلقش قرار داده و بر من [[واجب]] کرده است که در مورد نفس خود و [[خوراک]] و آشامی‌دن و [[پوشاک]] همانند [[مردم]] ضعیف و مستمند بر خود سخت‌گیری کنم تا [[فقیر]] با [[اقتدا]] به [[فقر]] من (از بی‌چیزی خود ناراحت نباشد) و ثروتمند به سبب [[بی‌نیازی]] [[سرکشی]] نکند"<ref>اصول کافی، ج۲، ص۲۷۲.</ref>. | |||
*نمونه‌های [[ساده‌زیستی]] و مردمی بودن در [[زندگی]] [[امیرالمؤمنین]] - که [[حکومت]] تشکیل داد - فراوان است. نه تنها [[حضرت]] در سطح عامّ [[مردم]] میزیست بلکه از این نیز بیشتر بر خود سخت می‌گرفت. در نامه‌ای که [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} به [[والی]] خود در [[بصره]] - [[عثمان بن حنیف]] - نوشتند به گوشه‌ای از این حقایق اشاره شده است<ref>[[رضا محمدی|محمدی، رضا]]، [[امام‌شناسی ۵ (کتاب)|امام‌شناسی]]، ص:۸۹-۹۰.</ref>. | |||
==[[امام]]{{ع}} ادامه دهندۀ راه [[پیامبر]]== | ==[[امام]]{{ع}} ادامه دهندۀ راه [[پیامبر]]== | ||