ربوبیت در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

[[خدا]] در [[آیه]] ۳ علق / ۹۶ پس از تصریح به جلوه خلاّقیت اسم «[[ربّ]]» به ویژه [[آفرینش انسان]] از خونی بسته: «اِقرَأ بِاسمِ رَبِّک الَّذی خَلَق * خَلَقَ الاِنسـنَ مِن عَلَق» (علق / ۹۶، ۱ ـ ۲) بر «اکرم» بودن آن تأکید داشته و سپس از [[تعلیم]] [[انسان]] با «قلم» یاد می‌کند: «اِقرَأ ورَبُّک الاَکرَم * اَلَّذی عَلَّمَ بِالقَلَم» (علق / ۹۶، ۳ ـ ۴)؛ گویا [[پروردگار]] از این رهگذر خواسته که اعلام کند با [[تعلیم]] [[انسان]]، کمال [[جود]] و [[کرم]] خویش را به نمایش گذاشته <ref>تفسیر ابن عربی، ج ۲، ص ۴۱۶.</ref> و وی را از صفتی که زیر ساخت [[آفرینش]] و خلاّقیت است: «اَلا یعلَمُ مَن خَلَقَ» ([[ملک]] / ۶۷، ۱۴) بهره‌مند ساخته است.

براین پایه، در این دو [[آیه]] با بیان پرورش [[انسان]] و رساندن وی از پایین‌ترین مرحله (علقه بودن) به بالاترین [[درجه]] ([[دانا]] شدن) [[ربوبیت]] و اکرمیت خویش را تقریر کرده است<ref>کنز الدقائق، ج ۱۴، ص ۳۴۷.</ref>. برخی در بیان چگونگی اکرمیت [[پروردگار]] گفته‌اند: نعمت‌های او نامحدود و [[احسان]] وی بی‌عوض است و در [[عقوبت]] شتاب نکرده و [[توبه]] [[بندگان]] را می‌پذیرد<ref>منهج الصادقین، ج ۱۰، ص ۲۹۶.</ref>. بعضی نیز در سخنانی دیگر چنین یاد کرده‌اند: او برخلاف دیگران که فقط هنگام جنایت [[کریم]] هستند، پس از جنایت نیز بر [[احسان]] خویش می‌افزاید؛ [[پروردگار]] برخلاف دیگران که کرمشان به [[انگیزه]] سود بردن یا دفع زیان است، فقط محض خودِ [[کرم]] می‌بخشد؛ او در هر [[احسان]] و کرمی آغازگر است و کرمش با کوتاهی آمیخته نیست<ref>التفسیر الکبیر، ج ۳۲، ص ۱۶.</ref>. گفتنی است ذکر اکرمیت در [[مقام]] [[دستور]] به [[خواندن]]، یا برای [[برانگیختن]] [[رسول]] اللّه‌{{صل}} به کار قرائت است: «اِقرَأ ورَبُّک الاَکرَم» (علق / ۹۶، ۳)؛ یعنی بخوان که پروردگارت اکرم است و در مقابل هر حرفی ۱۰ برابر [[پاداش]] می‌دهد؛ یا برای ایجاد [[اخلاص]] در آن جناب است؛ یعنی بخوان و در این [[خواندن]] به چیزی [[طمع]] نداشته باش و بدان که من اکرم از آن هستم که به تو چیزی را که به قلبت هم خطور نمی‌کند ندهم؛ یا معنای [[آیه]] چنین است: تو در [[دعوت]] ممحّض شو و از هیچ‌کس مترس، زیرا من اکرم از آن هستم که تو را به تکلیفی وادارم و یاری‌ات نکنم<ref>التفسیر الکبیر، ج ۳۲، ص ۱۶.</ref><ref>[[حسن رمضانی|رمضانی، حسن]]، [[رب / اسماء و صفات (مقاله)|رب / اسماء و صفات]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱۳.</ref>.