علم در اخلاق اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۱۴۰: خط ۱۴۰:


===[[خودانتقادی]]===
===[[خودانتقادی]]===
*[[هدف]] دانشور [[کشف]] [[حقیقت]] است، به دست خودش یا دیگری. [[پیامبر اکرم]]{{صل}} میفرماید:
*[[هدف]] دانشور [[کشف]] [[حقیقت]] است، به دست خودش یا دیگری. [[پیامبر اکرم]]{{صل}} می‌فرماید: [[حقیقت]]، گم شده [[انسان]] [[حکیم]] است. هرجا بر آن دست یابد، از هر کس دیگر به آن سزاوارتر است؛ {{متن حدیث|اَلْكَلِمَةُ اَلْحَكِيمَةُ ضَالَّةُ اَلْحَكِيمِ؛ حَيْثُمَا وَجَدَهَا فَهُوَ أَحَقُّ بِهَا}}<ref>سید رضی، المجازات النبویه، ص۱۹۸؛ ابن عدی، کامل، ج۱، ص۲۳۱.</ref>. *کسی که به دنبال گم‌شده خویش می‌گردد و در هر کوی و برزن سراغ او را می‌گیرد، وقتی آن را پیدا کند اهمیتی نمی‌دهد در دست کیست؛ چون تنها به گرفتنش می‌اندیشد. وجه دیگر این سخن این است که چنین شخصی [[مال]] خود را می‌جوید؛ پس اگر [[مال]] دیگری را در راه ببیند با خود به [[خانه]] نمی‌برد. [[انسان]] [[حکیم]] نیز [[حقیقت]] را می‌خواهد، پس اگر سخنی [[نادرست]] در یافته‌های خود ببیند، چون [[مال]] غریبه‌ای که باید از [[اموال]] خود جداکنی، کنارش می‌نهد. از این رو [[امام حسین]]{{ع}} می‌فرماید: "یکی از نشانه‌های عالم این است که سخن خود را نقد می‌کند"<ref>{{متن حدیث|مِنْ دَلاَئِلِ اَلْعَالِمِ اِنْتِقَادُهُ لِحَدِيثِهِ }}؛ حسن بن علی ابن‌شعبه حرانی، تحف العقول عن آل الرسول، ص۲۴.</ref>؛
[[حقیقت]]، گم شده [[انسان]] [[حکیم]] است. هرجا بر آن دست یابد، از هر کس دیگر به آن سزاوارتر است؛ {{متن حدیث|اَلْكَلِمَةُ اَلْحَكِيمَةُ ضَالَّةُ اَلْحَكِيمِ؛ حَيْثُمَا وَجَدَهَا فَهُوَ أَحَقُّ بِهَا}}<ref>سید رضی، المجازات النبویه، ص۱۹۸؛ ابن عدی، کامل، ج۱، ص۲۳۱.</ref>. کسی که به دنبال گم‌شده خویش می‌گردد و در هر کوی و برزن سراغ او را میگیرد، وقتی آن را پیدا کند اهمیتی نمی‌دهد در دست کیست؛ چون تنها به گرفتنش میاندیشد. وجه دیگر این سخن این است که چنین شخصی [[مال]] خود را میجوید؛ پس اگر [[مال]] دیگری را در راه ببیند با خود به [[خانه]] نمی‌برد. [[انسان]] [[حکیم]] نیز [[حقیقت]] را میخواهد، پس اگر سخنی [[نادرست]] در یافته‌های خود ببیند، چون [[مال]] غریبه‌ای که باید از [[اموال]] خود جداکنی، کنارش مینهد. از این رو [[امام حسین]]{{ع}} میفرماید:
*بنابراین، یکی از [[اخلاق]] دانشوری این است که پیوسته يافته‌های خود را مورد نقد و بررسی قرار دهد<ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق الاهی]]، ج۱،ص۲۸۰.</ref>.
{{متن حدیث|من دلائل العالم التقاده لحديثه}}<ref>حسن بن علی ابن‌شعبه حرانی، تحف العقول عن آل الرسول، ص۲۴.</ref>؛
 
یکی از نشانه‌های عالم این است که سخن خود را نقد می‌کند.
بنابراین، یکی از [[اخلاق]] دانشوری این است که پیوسته يافته‌های خود را مورد نقد و بررسی قرار دهد.
===[[پرهیز]] از [[مجادله]]===
===[[پرهیز]] از [[مجادله]]===
[[ستیز]] و [[مجادله]] یکی از آفات [[دانش]] است. [[امام علی]]{{ع}} میفرماید:
[[ستیز]] و [[مجادله]] یکی از آفات [[دانش]] است. [[امام علی]]{{ع}} میفرماید:
۱۱۵٬۱۸۳

ویرایش