←رابطۀ امامت با سرنوشت انسانها
خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
*اصولاً هیچ جامعهای بدون [[امام]] شکل نمیگیرد. بدین جهت، بحث [[امامت]] مربوط [[سرنوشت]] همۀ انسانهاست. هم [[سرنوشت]] [[اخروی]] و هم [[سرنوشت]] این دنیای [[انسان]] به [[امامت]] و [[ولایت]] وابسته است<ref>[[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، "درس اول؛ امامت در اندیشه اسلامی"[https://www.aparat.com/v/FYjv0?playlist=376197]</ref> | *اصولاً هیچ جامعهای بدون [[امام]] شکل نمیگیرد. بدین جهت، بحث [[امامت]] مربوط [[سرنوشت]] همۀ انسانهاست. هم [[سرنوشت]] [[اخروی]] و هم [[سرنوشت]] این دنیای [[انسان]] به [[امامت]] و [[ولایت]] وابسته است<ref>[[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، "درس اول؛ امامت در اندیشه اسلامی"[https://www.aparat.com/v/FYjv0?playlist=376197]</ref> | ||
*اگر در [[جامعه اسلامی]] [[تفرقه]] وجود دارد و امروزه [[دشمنان]] بر بعضی از [[جوامع اسلامی]] [[سلطه]] دارند و مردمانی در [[ذلت]] هستند، بهسبب [[انحراف]] از مسیر اصلی [[امامت]] است. بنابراین، مسئلۀ [[امامت]] تنها مربوط به گذشته نیست که کسانی بپندارند نزاعی در سپیدهدم [[تاریخ اسلام]] رخ داد و به پایان رسید و امروز دیگر نزاعی بر سر مسأله [[امامت]] وجود ندارد، بلکه [[امامت]] و [[ولایت]] مسئلۀ امروز [[جامعۀ بشری]] است<ref>[[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، "درس اول؛ امامت در اندیشه اسلامی"[https://www.aparat.com/v/FYjv0?playlist=376197]</ref> | *اگر در [[جامعه اسلامی]] [[تفرقه]] وجود دارد و امروزه [[دشمنان]] بر بعضی از [[جوامع اسلامی]] [[سلطه]] دارند و مردمانی در [[ذلت]] هستند، بهسبب [[انحراف]] از مسیر اصلی [[امامت]] است. بنابراین، مسئلۀ [[امامت]] تنها مربوط به گذشته نیست که کسانی بپندارند نزاعی در سپیدهدم [[تاریخ اسلام]] رخ داد و به پایان رسید و امروز دیگر نزاعی بر سر مسأله [[امامت]] وجود ندارد، بلکه [[امامت]] و [[ولایت]] مسئلۀ امروز [[جامعۀ بشری]] است<ref>[[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، "درس اول؛ امامت در اندیشه اسلامی"[https://www.aparat.com/v/FYjv0?playlist=376197]</ref> | ||
==نخستین [[اختلاف]] در [[جامعۀ بشری]]== | |||
*نخستین اختلافی که در [[جامعه بشر]] رخ داد، بر سر "فرمانروایی" و "ولایتامری" بوده است؛ در ماجرای [[هابیل و قابیل]]، [[روایات]] صحیحهای وجود دارد که بیان میکند [[اختلاف]] اصلی بر سر [[ولایت امر]] بوده است<ref>در روایت، امام صادق{{ع}} از کسانی که گفتهاند نزاع فرزندان آدم{{ع}} در مورد ازدواج و انتخاب همسر بوده به شدت برآشفته شده و به راوی فرموده است: {{متن حدیث|أَمَا تَسْتَحْيِي أَنْ تَرْوِيَ هَذَا عَلَى نَبِيِّ اللَّهِ آدَمَ فَقُلْتُ: جُعِلْتُ فِدَاكَ فَفِيمَ قَتَلَ قَابِيلُ هَابِيلَ فَقَالَ: فِي الْوَصِيَّةِ ثُمَّ قَالَ لِي: يَا سُلَيْمَانُ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى أَوْحَى إِلَى آدَمَ أَنْ يَدْفَعَ الْوَصِيَّةَ وَ اِسْمَ اللَّهِ الْأَعْظَمَ إِلَى هَابِيلَ، وَ كَانَ قَابِيلُ أَكْبَرَ مِنْهُ، فَبَلَغَ ذَلِكَ قَابِيلَ فَغَضِبَ فَقَالَ: أَنَا أَوْلَى بِالْكَرَامَةِ وَ الْوَصِيَّةِ فَأَمَرَهُمَا أَنْ يُقَرِّبَا قُرْبَاناً بِوَحْيٍ مِنَ اللَّهِ إِلَيْهِ فَفَعَلاَ، فَقَبِلَ اللَّهُ قُرْبَانَ هَابِيلَ فَحَسَدَهُ قَابِيلُ فَقَتَلَهُ}}، «آيا شرم نمیکنی كه چنين چيزى را به پیامبر خدا آدم نسبت میدهى؟»، گفتم: «پس، از روی چه قابیل، هابیل را کشت؟» فرمود: «بهسبب وصیّت». آنگاه فرمود: «ای سلیمان! همانا خداوند تبارکوتعالی به آدم{{ع}} وحی فرمود تا وصیّت و اسم اعظم الهی را به هابیل دهد؛ حال آنکه قابیل بزرگتر بود». این سخن به قابیل رسید و خشمگین گشت و گفت: من به کرامت و وصیّت سزاوارترم. پس آدم به فرمان خداوند ایشان را امر کرد تا قربانی پیشکش کنند و چنین کردند و خدا قربانی هابیل را پذیرفت و قابیل نیز رشک ورزید و او را کشت». عیاشی، محمد بن مسعود، التفسیر، ج۱، ص۳۱۲؛ فیض کاشانی، محمد بن مرتضی، الصافی، ج۲، ص۲۸.</ref>.<ref>[[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، "درس اول؛ امامت در اندیشه اسلامی"[https://www.aparat.com/v/FYjv0?playlist=376197]</ref> | |||
*[[قابیل]] با [[آگاهی]] از اینکه [[حضرت آدم]]{{ع}} از سوی [[خدای متعال]] [[مأمور]] شده [[هابیل]] را "[[ولی امر]]" بعد از خود کند، به او [[حسد]] ورزید و او را کشت. بعضی گفتهاند [[نزاع]] [[هابیل و قابیل]] بر سرِ دختر بوده است؛ به این صورت که یک دختر جنیه و یک دختر [[انسیه]] وجود داشته و پس از قرعه مشخص شد دختر [[زیبا]] رو به نام [[هابیل]] در آمد. آنگاه [[قابیل]] [[حسادت]] ورزید و برادرش را کشت<ref>احتمال میرود منشأ این تحلیلهای نادرست، برخی روایات معتبر یا نامعتبر باشد؛ از جمله: {{متن حدیث|عَنْ بُرَيْدٍ الْعِجْلِيِّ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ{{ع}} قَالَ: إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى أَنْزَلَ عَلَى آدَمَ حَوْرَاءَ مِنَ الْجَنَّةِ فَزَوَّجَهَا أَحَدَ اِبْنَيْهِ وَ تَزَوَّجَ الْآخَرُ اِبْنَةَ الْجَانِّ}}، «از برید بن معاویۀ عجلی روایت کرده که امام باقر{{ع}} فرمود: خداوند تبارک و تعالی حوریّهای از بهشت فرو فرستاد و آدم او را بیکی از پسران خود تزویج کرد، و فرزند دیگرش را دختری از بنی جانّ تزویج نمود». ابنبابویه (صدوق)، محمد بن علی، من لا يحضره الفقيه، ج۳، ص۳۸۲. در روایتی دیگر نیز آمده است: {{متن حدیث|فَلَمَّا أَدْرَكَ قَابِيلُ مَا يُدْرِكُ الرَّجُلُ أَظْهَرَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ جِنِّيَّةً مِنْ وُلْدِ الْجَانِّ يُقَالُ لَهَا جُهَانَةُ فِي صُورَةِ إِنْسِيَّةٍ فَلَمَّا رَآهَا قَابِيلُ وَمِقَهَا فَأَوْحَى اللَّهُ إِلَى آدَمَ أَنْ زَوِّجْ جُهَانَةَ مِنْ قَابِيلَ فَزَوَّجَهَا مِنْ قَابِيلَ ثُمَّ وُلِدَ لآِدَمَ هَابِيلُ فَلَمَّا أَدْرَكَ هَابِيلُ مَا يُدْرِكُ الرَّجُلُ أَهْبَطَ اللَّهُ إِلَى آدَمَ حَوْرَاءَ وَاِسْمُهَا تُرْكُ الْحَوْرَاءِ فَلَمَّا رَآهَا هَابِيلُ وَمِقَهَا فَأَوْحَى اللَّهُ إِلَى آدَمَ أَنْ زَوِّجْ تُرْكاً مِنْ هَابِيلَ}}، «چون قابیل به سنّ بلوغ و تشخیص رسید، خداوند عزّوجلّ، دختری از فرزندان جنّیان را که جهانه نام داشت، به شکل یک انسان ظاهر و آشکار کرد؛ به محض آنکه نگاه قابیل به او افتاد، مهر او نیز به دلش افتاد، پس خداوند به آدم{{ع}} وحی فرستاد که جهانه را به عقد قابیل در آور و آدم چنین کرد. پس از آن، هابیل به دنیا آمد و چون به سنّ بلوغ و تشخیص رسید، خداوند عزّوجلّ، حوری بهشتی را که ترک نام داشت، بهسوی آدم و به زمین فرستاد؛ بهمحض آنکه نگاه هابیل به او افتاد، مهر و او به دلش افتاد، پس خداوند به آدم وحی فرستاد که ترک را به عقد هابیل در آور». مجلسی، محمد باقر، بحارالأنوار، ج۱۱، ص۲۲۶.</ref>. این توجیهات، اعتباری ندارد<ref>مقصود این است که نزاع هابیل و قابیل بر سر دختر نبوده، بلکه بر سر ولایت الله بعد از آدم بوده، اما اینکه هابیل یا قابیل با چه کسی و چگونه ازدواج کردهاند سخنی دیگر است که موضوع بحث ما در اینجا نیست.</ref>، بلکه [[جنگ]] و [[نزاع]] بر ولایتامری بعد از [[حضرت آدم]] بوده است<ref>[[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، "درس اول؛ امامت در اندیشه اسلامی"[https://www.aparat.com/v/FYjv0?playlist=376197]</ref> | |||
*بیشک، تا مسأله [[ولایت]] حل نشود هیچ مسألهای در [[اسلام]] حل نخواهد شد؛ نهتنها از نظر عملی و در صحنۀ میدانی، [[مشکلات]] حل نخواهد شد، بلکه در صحنۀ نظر و [[اعتقاد]] نیز اگر مسئلۀ [[ولایت امر]] و [[صاحبان امر]] در [[جامعه اسلامی]] مشخص نشود، هیچ مسألهای حل نخواهد شد و [[آتش]] [[اختلاف]] و [[تفرقه]] دامنگیر همه چیز خواهد بود<ref>[[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، "درس اول؛ امامت در اندیشه اسلامی"[https://www.aparat.com/v/FYjv0?playlist=376197]</ref> | |||
*[[قرآن کریم]] میفرماید: {{متن قرآن|ثُمَّ جَعَلْنَاكَ عَلَى شَرِيعَةٍ مِنَ الْأَمْرِ}}<ref>«سپس تو را بر شریعتی از امر برگماشتیم» سوره جاثیه، آیه ۱۸.</ref>. تمام [[اسلام]] "شریعة الامر" است و چیزی غیر از این نیست. این شریعة الأمر صاحب الامرش همان [[ولیّ]] الأمر است؛ بدین رو اگر در تشخیص [[ولی امر]] اشتباهی صورت بگیرد، نتیجهاش خطای نظری در تشخیص [[اسلام]] است و به دنبال آن، این خطای راهبردی به حیطۀ عمل خواهد رسید<ref>[[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، "درس اول؛ امامت در اندیشه اسلامی"[https://www.aparat.com/v/FYjv0?playlist=376197]</ref> | |||
==منابع== | ==منابع== |