اطاعت امام در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

==دیدگاه [[مؤمن الطاق]] درباره [[وجوب اطاعت از امام]]==

*[[مؤمن الطاق]] در [[مناظره]] با [[ابن ابی خدره]] می‌گوید: "اما [[دلیل عقل]] بر [[لزوم اطاعت]] از [[علی بن ابی طالب]]{{ع}}: همه [[مردم]] از طریق [[اطاعت]] از [[عالمان]]، [[خداوند]] را [[اطاعت]] و [[پرستش]] می‌کنند. و البته [[امت]] بر این مطلب اتفاق دارند که [[علی]]{{ع}} [[داناترین]] [[یار]] [[رسول خدا]]{{صل}} بوده است؛ تا آنجا که [[مردمان]] همواره از او می‌پرسیدند و [[نیازمند]] به او بودند، اما [[علی]]{{ع}} از تمامی ایشان بی‌نیاز بود پس [[اطاعت]] از او لازم و ضروری است"<ref>{{عربی|"وَ أَمَّا مِنْ حُجَّةِ الْعَقْلِ فَإِنَ النَّاسَ كُلَّهُمْ يُسْتَعْبَدُونَ بِطَاعَةِ الْعَالِمِ وَ وَجَدْنَا الْإِجْمَاعَ قَدْ وَقَعَ عَلَى عَلِيٍّ{{ع}} أَنَّهُ كَانَ أَعْلَمَ أَصْحَابِ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} وَ كَانَ جَمِيعُ النَّاسِ يَسْأَلُونَهُ وَ يَحْتَاجُونَ إِلَيْهِ وَ كَانَ عَلِيٌّ{{ع}} مُسْتَغْنِياً عَنْهُمْ"}}؛ ر.ک: طبرسی، احتجاج، ج۲، ص۳۷۸-۳۷۹؛ مجلسی، بحار الانوار، ج۴۷، باب ۱۲، ص۳۹۶.</ref>.

*این گفتار جدای از آنکه نشان از [[اعتقاد]] [[مؤمن الطاق]] به [[مقام علمی امام علی]]{{ع}} دارد، [[اطاعت]] از ایشان را هم لازم می‌شمارد. البته [[ابو جعفر]] دلیلی بر مقدمه نخست این گفتار اقامه نمی‌کند، گویی اینکه [[دلیل]] آن را به بداهتش وا می‌گذارد؛ با این [[وصف]]، برای [[استحکام]] گفتارِ خویش، به [[اجماعی]] متمسک می‌شود که بر پایه آن [[مردم]] پیوسته به [[علی]]{{ع}} مراجعه و نیازهای خود را از او می‌پرسیدند؛ و حال آنکه [[علی]]{{ع}} از دیگران بی‌نیاز بوده است. او این برخوردِ [[مردمان]] را بر پایه [[دستور]] [[قرآن]] می‌داند، آنجا که می‌فرماید:{{متن قرآن|أَفَمَنْ يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ يُتَّبَعَ أَمَّنْ لَا يَهِدِّي إِلَّا أَنْ يُهْدَى فَمَا لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ}}<ref>«آیا آنکه به حقّ رهنمون می‌گردد سزاوارتر است که پیروی شود یا آنکه راه نمی‌یابد مگر آنکه راه برده شود؟ پس چه بر سرتان آمده است؟ چگونه داوری می‌کنید؟» سوره یونس، آیه ۳۵.</ref>.

*[[اعتقاد]] به [[مقام]] افتراض الطاعه برای [[امام]] در گفتگوی [[زید]] با [[مؤمن الطاق]] هم صریحاً پرده‌برداری شده است. در این گفت و شنود [[زید]] از [[مؤمن الطاق]] می‌پرسد: "ای [[محمد بن علی]]، تو همان کسی هستی که معتقدی در میان [[آل محمد]]{{صل}} امامی وجود دارد که [[واجب]] الاطاعة است؟ [[مؤمن الطاق]] در پاسخ او گفت: آری، من چنین [[اعتقادی]] دارم".<ref>{{عربی|"أَنْتَ الَّذِي تَزْعُمُ أَنَّ فِي آلِ مُحَمَّدٍ إِمَاماً مُفْتَرَضَ الطَّاعَةِ...؟ قَالَ قُلْتُ نَعَمْ...}}؛ طبرسی، اختیار معرفة الرجال، ج۲، ص۴۲۶؛ همچنین ر.ک: طبرسی، الاحتجاج، ج۲، ص۳۰۸؛ مجلسی، بحار الانوار، ج۲۷ ص۴۰۵؛ احمدی میانجی، مواقف الشیعة، ج۱، ص۳۳۶. همین نقل در رجال کشی با سندی دیگر و با اندک تفاوتی نقل شده است: «به مؤمن الطاق گفته شد: در حضور امام صادق{{ع}} بین تو و زید بن علی چه گذشت؟» ادامه داستان شبیه نقل فوق است مگر اضافه‌ای که امام در آنجا می‌فرمایند: «همه راه‌ها را بر او بسته‌ای و راه فراری برایش باقی نگذاشته‌ای» (طوسی، اختیار معرفة الرجال، ج۲، ص۴۲۵).</ref>.<ref>[[اکبر اقوام کرباسی|اقوام کرباسی، اکبر]]، [[مؤمن الطاق (کتاب)|مؤمن الطاق]]، ص۱۸۳-۱۸۵.</ref>