←پیشینه رسالت
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
* اصطلاح [[رسول]] و [[رسالت]] از ماده "رِسل"، به معنای حرکت تؤام با [[آرامش]]، گرفته شده و در اصطلاح [[قرآنی]]، به هر کسی اطلاق می‌شود که از طرف [[خداوند]] برای [[ابلاغ پیام]] به [[آدمیان]] یا [[مأموریت]] دیگری ارسال شده است <ref>[[عبدالحسین خسروپناه|خسروپناه، عبدالحسین]]، [[کلام نوین اسلامی (کتاب)|کلام نوین اسلامی]]، ص ۲۹.</ref>. | * اصطلاح [[رسول]] و [[رسالت]] از ماده "رِسل"، به معنای حرکت تؤام با [[آرامش]]، گرفته شده و در اصطلاح [[قرآنی]]، به هر کسی اطلاق می‌شود که از طرف [[خداوند]] برای [[ابلاغ پیام]] به [[آدمیان]] یا [[مأموریت]] دیگری ارسال شده است <ref>[[عبدالحسین خسروپناه|خسروپناه، عبدالحسین]]، [[کلام نوین اسلامی (کتاب)|کلام نوین اسلامی]]، ص ۲۹.</ref>. | ||
==پیشینه رسالت== | ==پیشینه [[رسالت]]== | ||
*تاریخ | * [[تاریخ]] [[ادیان]]، [[شاهد]] ارسال پی‌درپی [[پیامبران]] در [[جوامع]] مختلف بوده است: {{متن قرآن|ثُمَّ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا تَتْرَا كُلَّ مَا جَاءَ أُمَّةً رَّسُولُهَا كَذَّبُوهُ فَأَتْبَعْنَا بَعْضَهُم بَعْضًا وَجَعَلْنَاهُمْ أَحَادِيثَ فَبُعْدًا لِّقَوْمٍ لّا يُؤْمِنُونَ}}<ref> سپس پیامبران خویش را پی‌درپی فرستادیم، هر گاه که پیامبری برای امتی آمد او را دروغگو شمردند آنگاه آنان را در پی یکدیگر (به هلاکت) آوردیم و (با نابود کردنشان) آنها را (موضوع) افسانه‌ها گرداندیم پس بر گروهی که ایمان نمی‌آورند نفرین باد!؛ سوره مؤمنون، آیه:۴۴.</ref>، هرچند درشمار [[پیامبران]] [[اختلاف]] است. در [[روایت]] مشهوری از [[رسول خدا]]{{صل}} خطاب به [[ابوذر]] عدد [[پیامبران الهی]]، ۱۲۴ هزار تن و از این میان، شمار [[رسولان الهی]] ۳۱۳ نفر است. نخستین [[پیامبر]] [[الهی]]، [[حضرت آدم]]{{ع}} بوده است<ref>الخصال، ص ۵۲۴.</ref> مهم‌تر از عدد [[پیامبران]]، حکمت‌های تعدد [[پیامبران]] است: [[حفظ]] آموزه‌های اصیل [[دینی]] از خطر [[تحریف]] و [[فراموشی]]<ref>مجموعه آثار، ج ۲، ص ۱۶۴ - ۱۶۶، «وحی و نبوت».</ref>؛ ناپدید شدن [[کتاب‌های آسمانی]]<ref>مجموعه آثار، ج ۲، ص ۱۶۴ - ۱۶۶، «وحی و نبوت».</ref>؛ [[اختلاف]] مقتضیات و نیازهای زمانه و [[مصالح]] با وجود [[ثبات]] آموزه‌های اساسی مشترک در میان همه [[ادیان]]، که سبب [[تغییر]] در [[احکام]] و آموزه‌های جزئی‌تر بر اساس آن نیازها می‌شود<ref>شرح فصوص‌الحکم، ص ۱۴۵ - ۱۴۶.</ref>؛ [[رشد]] و [[تکامل]] تدریجی [[فهم]] و استعداد [[بشر]].<ref>الکافی، ج ۱، ص ۴۴۵؛ شرح نهج‌البلاغه، ج ۱، ص ۳۰۹؛ المیزان، ج ۵، ص ۳۵۲ - ۳۵۳.</ref><ref>[[حسن رضایی|رضایی، حسن]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱۳، ص۵۹۸- ۶۰۹.</ref> | ||
*رسالت و مباحث آن از زمان‌های بسیار دور محور بحث بوده است و از آنجا که تفکر حسی و مادی‌گرایی قدمتی به درازای تاریخ دارد و دعوت پیامبران الهی موافق با این طرز تفکر نبوده، همیشه موضع‌گیری در برابر دعوت ایشان از دشواری‌های پیش‌روی رسولان الهی بوده و امکان ارتباط انسان‌هایی به عنوان [[پیامبر]] با [[غیب]] و آن‌سوی | * [[رسالت]] و مباحث آن از زمان‌های بسیار دور محور بحث بوده است و از آنجا که [[تفکر]] [[حسی]] و مادی‌گرایی قدمتی به درازای [[تاریخ]] دارد و [[دعوت]] [[پیامبران الهی]] موافق با این طرز [[تفکر]] نبوده، همیشه موضع‌گیری در برابر [[دعوت]] ایشان از دشواری‌های پیش‌روی [[رسولان الهی]] بوده و امکان [[ارتباط]] انسان‌هایی به عنوان [[پیامبر]] با [[غیب]] و آن‌سوی [[طبیعت]]، [[ضرورت بعثت پیامبران]] و عدم [[کفایت]] [[عقل]] [[بشر]] برای دستیابی به [[سعادت]]<ref>الملل والنحل، ج ۲، ص ۲۵۱.</ref>، [[حقیقت]] [[رسالت]] و چگونگی شناسایی ادعای [[رسالت]] [[راستین]] از دروغین، از مباحثی بوده که از آغاز، [[ذهن]] [[بشر]] را به خود سرگرم داشته است. در مباحث [[کلامی]] [[آیین یهود]]، [[اعتقاد]] به [[رسالت]] عده‌ای از [[بندگان]] خاص [[خدا]]، از باورهای ایشان یاد شده<ref>آشنایی با ادیان بزرگ، ص ۱۰۷ - ۱۰۸.</ref> و [[قرآن کریم]] نیز به پاره‌ای از این مباحث پرداخته است<ref>[[حسن رضایی|رضایی، حسن]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱۳، ص۵۹۸- ۶۰۹.</ref> | ||
*مباحث ویژه | *مباحث ویژه [[رسالت]]، بار نخست در زمان [[خلفای عباسی]] یاد شده و آنان برای مقابله با [[مرجعیت علمی]] و [[دینی]] [[امامان]] [[شیعه]] به مباحث نظریِ [[استوار]] بر [[عقل]] بشری اهتمام ویژه‌ای داشتند. [[نجار رازی]] در کتاب [[اثبات]] الرسل<ref>تاریخ علم کلام، ص ۲۰۹.</ref> و [[هشام بن عمرو فوطی]] و [[جاحظ]]<ref>رسائل الجاحظ، ج ۳، ص ۱۷۱ - ۲۱۴.</ref> از نخستین کسانی بوده‌اند که به بحث در زمینه [[حقیقت]] [[رسالت]] و [[عصمت]] [[پیامبران]] پرداخته و کتاب‌هایی در این زمینه تألیف کرده‌اند<ref>مقالات الاسلامیین، ص ۲۷ - ۵۰.</ref> در شرح مواقف از راه‌های [[اثبات]] [[رسالت]] بحث و از آن پس، مباحثی از این [[دست]]، اصلی‌ترین مطالب کتاب‌های [[متکلمان]] و [[محدثان]] بوده‌اند. در این میان، [[فلاسفه]] [[مسلمان]] از [[فارابی]]<ref>فصوص فارابی، ص ۴۵.</ref> و [[شیخ الرئیس]]<ref>طبیعیات دانشنامه علائی، ص ۱۴۵ - ۱۴6؛ معراج نامه، ص ۱۰۱ - ۱۰۵، ۱۲۰ - ۱۲۱، ۱۳۴ - ۱۳۵، ۱۵۴ – ۱۵۵.</ref> گرفته تا [[شیخ اشراق]]<ref>مجموعه مصنفات شیخ اشراق، ج ۳، ص ۴۴۵، ۴۴۷.</ref> و [[ملاصدرا]]<ref>المبدؤ و المعاد، ص ۶۱۳-۶۱۴؛ شواهد الربوبیة، ص ۴۰۵-۴۱۴.</ref> از جنبه [[عقلی]]، و عرفا<ref>مصباح الهدایه، ص ۳۸؛ فصوص الحکم، ابن‌عربی، ص ۱۶۰.</ref> از جنبه [[عرفانی]] به بررسی و [[تبیین]] این بحث پرداخته‌اند<ref>[[حسن رضایی|رضایی، حسن]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱۳، ص۵۹۸- ۶۰۹.</ref> | ||
==ضرورت رسالت== | ==ضرورت رسالت== | ||