اباضیه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''اباضیه''' [[فرقه]] ای از «[[خوارج]]» که منسوب به «[[عبدالله بن اباض تمیمی]]» است.  

پیدایش این [[فرقه]] هنگامی صورت گرفت که «[[عبدالله بن اباض]]» از [[خوارج]] افراطی کناره گرفت و [[راه]] [[اعتدال]] را برگزید. اولین پیشوای این [[فرقه]] «[[مرداس بن أدیه تمیمی]]» است که در سال ۶۲ [[هجری]] کشته شد و [[عبدالله بن اباض]] پس از او [[ریاست]] این [[فرقه]] را به عهده گرفت. ویدر سال ۶۵ [[هجری]] از«[[ازارقه]]» جدا شد و دربصره بر ضد زبیریان [[خروج]] کرد او در میان [[فرقه]] خود به خاطر ابعاد فقهی‌اش «[[امام اهل تحقیق]]»، «[[امام القوم]]» و «[[امام المسلمین]]» خوانده می‌‌شود.

پس از [[عبدالله بن اباض]]«ابو الشعثاء [[جابر بن زید ازدی]] که [[عمانی]] الاصل بود به [[زعامت]] این [[فرقه]] منسوب شد. البته بعضی از [[خوارج]] انتساب این [[فرقه]] را به «ابو شعثاء» ترجیح می‌‌دهند و معتقدند «[[عبدالله بن اباض]]» در آرا و [[اعمال]] خود طبق فتوای «[[جابر]]» [[تصمیم]] می‌‌گرفت.

وی شاگردی [[ایرانی]] الاصل به نام «[[ابو عبیده]] [[مسلم بن کریمه تمیمی]]» داشت که پس از [[مرگ]] او [[جانشین]] وی شد. مهم ترین گروه‌های [[اباضی]] در میان شهرهای «صحار» و «توأم»، و بیش‌تر در [[ناحیه]] «باطنه» وحوالی «رستاق» [[زندگی]] می‌‌کردند و پایتخت سابق ایشان[[شهر]] «نزوی» «[[مرکز حکومت]] عمان) بود.

[[اباضی]] به افریقای شرقی و خلیج [[فارس]] از جمله قشم و سواحل کرمان نیز گسترش یافت.

[[مبلغان]] [[فرقه اباضیه]] در این مناطق معروف به «حملة العلم» بودند. از جمله آنها «هلال بن عطیه [[خراسانی]]» است که با [[تبلیغات]] خود توانست [[مذهب اباضیه]] را در بعضی از آن مناطق رواج دهد. از دیگر بزرگان [[اباضی]] درخراسان «ابو غافنم [[بشر بن غانم خراسانی]]» صاحب کتاب «المدونه» است او از [[دانشمندان]] این [[فرقه]] در [[قرن سوم هجری]] بود.

مهم ترین شاخه‌های اباضیه «[[وهبیه]]» [[مغرب]] و «[[حارثیه]]» و «[[طریفیه]]» است.

فرقه‌های دیگر آنها عبارت انداز: «[[عسنیه]]»، «[[حفصیه]]»، «[[خلفیه]]»، «[[رستمیه]]»، «[[سکاکیه]]»، «[[عمدیه]]»، «[[نفاسیه]]»، نکار و «[[یزیدیه]]».

برخی از نویسندگان معاصر [[اباضی]] بر این عقیده‌اند که [[فرقه اباضی]] فقط در دو مسئله یعنی تخطئه [[حکمیت]] و شرط ندانستن قرشی بودن [[امام]]، با سایر [[فرق اسلامی]] [[اختلاف]] نظر دارند؛ ولی در سایر مسائل با یکی از [[مذاهب]] مشهور [[کلامی]] هم عقیده‌اند؛ چنان که در مسئله [[صفات خدا]]، [[رؤیت]]، [[تنزیه]]، [[تأویل]] و حدوث [[قرآن]] با [[معتزله]] و [[شیعه]] توافق دارند و در مسئله [[شفاعت]] با [[معتزله]] هم عقیده‌اند و در مسئله [[قدر]] و [[خلق]] [[افعال]] با [[اشاعره]] هم رأی‌اند.[۱]

۱. [[فرهنگ]] [[فرق اسلامی]]، ج۱، ص۶-۹؛ فرق و [[مذاهب کلامی]]، ج۱، ص۲۸۵؛ معجم الفرق الاسلامیة، ج۱، ص۱۳؛ الفروق اللغویه، ج۱، ص۳۳؛ تلبیس [[ابلیس]]، ج۱، ص۱۴؛ مقالات الاسلامیین و [[اختلاف]] المصلین، ج۱، ص۵۵؛ آشنایی با فرق و [[مذاهب اسلامی]]، ج۱، ص۳۰؛ الملل و النحل، ج۱، ص۱۳۴؛ [[تاریخ]] [[بغداد]]، ج۳، ص۱۲۵۸، ۱۲۶۲