جز
جایگزینی متن - 'صفات اخلاقی' به 'صفات اخلاقی'
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - 'صفات اخلاقی' به 'صفات اخلاقی') |
||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
*[[تعصب]] به معنای [[حمیّت]]، [[عصبیّت]]، سخت جانب‌داری کردن از چیزی و سخت‌گیری و از جمله | *[[تعصب]] به معنای [[حمیّت]]، [[عصبیّت]]، سخت جانب‌داری کردن از چیزی و سخت‌گیری و از جمله [[صفات اخلاقی]] است که به دو صورت در افراد بروز می‌یابد. صورت نخست آن در امور خیر و ارزش‌هاست که تبدیل به [[فضیلت]] [[اخلاقی]] می‌شود، [[آدمی]] را از [[گناه]] باز می‌دارد و به‌سوی [[فضیلت‌ها]] سوق می‌دهد. [[امام علی]]{{ع}} در [[کلامی]] فرمود: "فرد با [[غیرت]] هرگز خود را به زنا آلوده نمی‌کند"<ref>نهج البلاغه، حکمت ۳۰۵</ref>. مسلما فرد با [[غیرت]] نسبت به [[حریم]] خصوصی و عِرض و ناموس خود، [[تعصب]] دارد و به همین [[دلیل]] نسبت به [[حریم]] دیگران نیز [[پاک]] است و [[غیرت]] نشان می‌دهد. صورت دوم مربوط به موضوع‌های دیگر است که از آن به‌عنوان [[رذیلت]] [[اخلاقی]] یاد می‌شود. [[تعصب]] در مفهوم [[رذیلت]] اگر در فردی پدید آید، او را به [[گمراهی]] می‌کشاند<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 200.</ref>. | ||
*[[امام علی]]{{ع}} [[علت]] [[انحراف]] [[ابلیس]] را در [[سرپیچی]] از [[فرمان خداوند]] در [[تعصب]] ورزیدن او می‌داند و می‌فرماید که او به سبب نوع [[خلقت]] خود بر [[آدم]]{{ع}} [[تعصب]] ورزید و خود را [[برتر]] از او پنداشت<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲۳۴</ref>. در گفتاری دیگر، [[حضرت]] [[تعصب]] ورزیدن را مایه [[انحطاط]] و [[فروپاشی]] افراد می‌داند و به‌طور عام می‌فرماید: "من ندیدم کسی از جهانیان را که بر کاری [[تعصب]] ورزد، مگر در کاری که اشتباه‌کاری نادانان را در بردارد، یا دلیلی که به [[عقل]] [[بی‌خردان]] درست آید"<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲۳۴</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 200.</ref>. | *[[امام علی]]{{ع}} [[علت]] [[انحراف]] [[ابلیس]] را در [[سرپیچی]] از [[فرمان خداوند]] در [[تعصب]] ورزیدن او می‌داند و می‌فرماید که او به سبب نوع [[خلقت]] خود بر [[آدم]]{{ع}} [[تعصب]] ورزید و خود را [[برتر]] از او پنداشت<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲۳۴</ref>. در گفتاری دیگر، [[حضرت]] [[تعصب]] ورزیدن را مایه [[انحطاط]] و [[فروپاشی]] افراد می‌داند و به‌طور عام می‌فرماید: "من ندیدم کسی از جهانیان را که بر کاری [[تعصب]] ورزد، مگر در کاری که اشتباه‌کاری نادانان را در بردارد، یا دلیلی که به [[عقل]] [[بی‌خردان]] درست آید"<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲۳۴</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 200.</ref>. | ||
*اما [[تعصب]] ورزیدن در خصلت‌های ارزشمند و [[نیکو]] از جمله مواردی است که به [[شایستگی]] ایجاد [[فضیلت]] [[اخلاقی]] را در فرد [[آشکار]] می‌سازد. [[امام علی]]{{ع}} می‌فرماید:[[تعصب]] ورزیدن در صفات ارزشمند و [[کارهای نیک]] از مواردی است که با آن می‌توان بر دیگران [[برتری]] یافت و [[مردمان]] را سفارش می‌کند که بر [[تعصب]] در خوی‌های [[پسندیده]] پافشارند<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲۳۴</ref>. [[امام]]{{ع}} از برخی مواردی که تعصب‌ورزیدن [[ارزش]] تلقی می‌شود؛ یاد می‌کند که از جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: رعایت [[حقوق]] [[همسایگان]]، [[وفای به عهد]]، فرمان‌برداری از [[نیکوکاران]]، دوری از [[کبر]]، [[آموزش]] [[علم]] و [[فضیلت]]، اجتناب از [[گردن‌کشی]] و [[خون‌ریزی]]، [[عدل و داد]]، [[کظم غیظ]] و خودداری از تبه‌کاری»<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 200- 201.</ref>. | *اما [[تعصب]] ورزیدن در خصلت‌های ارزشمند و [[نیکو]] از جمله مواردی است که به [[شایستگی]] ایجاد [[فضیلت]] [[اخلاقی]] را در فرد [[آشکار]] می‌سازد. [[امام علی]]{{ع}} می‌فرماید:[[تعصب]] ورزیدن در صفات ارزشمند و [[کارهای نیک]] از مواردی است که با آن می‌توان بر دیگران [[برتری]] یافت و [[مردمان]] را سفارش می‌کند که بر [[تعصب]] در خوی‌های [[پسندیده]] پافشارند<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲۳۴</ref>. [[امام]]{{ع}} از برخی مواردی که تعصب‌ورزیدن [[ارزش]] تلقی می‌شود؛ یاد می‌کند که از جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: رعایت [[حقوق]] [[همسایگان]]، [[وفای به عهد]]، فرمان‌برداری از [[نیکوکاران]]، دوری از [[کبر]]، [[آموزش]] [[علم]] و [[فضیلت]]، اجتناب از [[گردن‌کشی]] و [[خون‌ریزی]]، [[عدل و داد]]، [[کظم غیظ]] و خودداری از تبه‌کاری»<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 200- 201.</ref>. | ||